Om wijnen van een specifiek gebied écht goed te kunnen plaatsen, moet je in het gebied geweest zijn. Van de Roter Hang in Rheinhessen had ik natuurlijk gehoord, maar echt plaatsen kon ik het niet.Tekst en fotografie: Mariëlla Beukers
Totdat ik zondagmiddag 10 juni de presentatie Zwischen Himmel und Rhein bezocht, op de Roter Hang zelf! Wat een feest was dat, en wat een goed beeld leverde het me op van de wijnen van deze bijzondere en beroemde Duitse wijnhelling.
Tussen Nierstein en Nackenheim
De Roter Hang is een helling langs de Rijn tussen Nackenheim in het noorden en Nierstein in het zuiden, voornamelijk gericht op het zuiden en oosten. De bodem van deze helling bestaat uit verweerde leisteen met een rode kleur, veroorzaakt door het ijzer dat er in de bodem zit.
Het gesteente is 280 miljoen jaar oud en ontstond als sediment van een ondiep maar zeer groot meer. Door plooiingen van de aardkorst komt dit Rotliegendes hier langs de Rijn ten zuiden van Mainz aan de oppervlakte, en biedt de wijngaarden in het gebied een zeer spectaculaire, en voor het karakter van de wijnen, bepalende ondergrond. Wijnen van de Roter Hang zijn voor specialisten direct te herkennen: elegant, fijn (wat de Duitsers filigran noemen), mineraal en vooral fruitig.
Wein vom Roter Hang
Dominante druif op de Roter Hang is sinds enige jaren de riesling (95%), aangevuld met wat verdwaalde silvaner en spätburgunder. Om hun wijnen beter op de kaart te zetten, zijn 31 wijnboeren met percelen op de Roter Hang aangesloten bij de vereniging Wein vom Roter Hang. Gezamenlijk presenteren zij het publiek in het tweede weekend van juni hun wijnen van vooral de meest recente jaargang.
En dat publiek komt in grote getallen, oud én jong. Dit jaar waren het er circa 5000, tegen 7000 vorig jaar. Grote boosdoeners van de lagere opkomst: het EK voetbal, en absoluut niet de kwaliteit of de interesse in de wijnen. Want die worden over de hele wereld hogelijk gewaardeerd.
Er worden stevige prijzen betaald voor de wijnen van één van de Erste Lagen op de Roter Hang, gevestigde huizen als St. Antony (recent samengevoegd met het aloude Heyl zur Herrnsheim), Seebrich of Gunderloch. Die Erste Lagen, dat zijn (van noord naar zuid) Rothenberg, Pettenthal, Brudersberg, Hipping, Glöck, Ölberg en Orbel. Naast deze zeven top-Lagen zijn er nog een aantal andere, zoals Schloss Schwabsberg, Heiligenbaum, Auflangen, Rehbach, Kranzberg en Bergkirche. Het bijzondere is dat een Riesling van elk van deze Lagen heel anders smaakt en heel andere karakteristieken heeft.
Die verschillen zijn tijdens een middagje op het evenement goed te proeven. Toegegeven: zon, mensenmenigte, spelende kinderen, de lucht van worstjes en bretzels en de fantastische uitzichten over de wijngaarden naar de Rijn nodigen niet uit tot serieus proeven en analyseren, maar gelukkig wél tot genieten en in grote lijnen observeren.
Ieder paviljoen zijn eigen Lage(n)
Zes paviljoens waren opgesteld, ruwweg tussen Ölberg en het zuidelijkste puntje van Pettenthal. In ieder paviljoen konden de wijnen van één of meerdere Lagen geproefd worden, van diverse Winzer. In paviljoen 1 wijnen van de Lage Schloss Schwabsburg, in paviljoen 2 die van Orbel en Heiligbaum en zo verder, tot paviljoen 6, aan het eind van de wandelroute, waar de Lagen Pettenthal en Rothenberg vertegenwoordigd waren.
Voor een proefbeetje van 0,05 of 0,1 liter betaalde je tussen de 1 en 5 euro, het glas zelf kostte je € 2,50 en mocht je als souvenir mee naar huis nemen. Door bij ieder paviljoen een of meerdere wijnen te proeven, krijg je een goede indruk van de wijnen van de Roter Hang.
Riesling, riesling en meer riesling
Voor toeristen, dagjesmensen uit de omgeving, vrienden en vriendinnen van de wijnboeren en natuurlijk de wijnboeren zelf werd de Riesling gul uitgeschonken. Op de keurige stipjes op het proefglas werd lang niet altijd gelet.
Naast de grote gevestigde huizen met hun Grosse Gewächse waren er gelukkig ook wijnen van de jongere generatie wijnboeren en –boerinnen, die met hun kwaliteitsniveau’s aansluiting zoeken bij de indeling van de VDP: Gutsweine, Ortsweine, en Lageweine worden er steeds vaker gemaakt, ook als het Weingut geen lid van de VDP is.
De Jungwinzer waar Rheinhessen op het moment zo bekend om staat, hebben het ouderlijke Weingut in de 21ste eeuw overgenomen of krijgen de kans zich te ontwikkelen naast vader of moeder; over het algemeen zijn zij het die sinds enige jaren de wijnbouw op de steile hellingen van de Roter Hang tot speerpunt van het ouderlijk bedrijf hebben gemaakt. Zo waren er de wijnen van Stefan Raddeck (Weingut Raddeck) en Christine Huff (Weingut Fritz Ekkehard Huff), wijnhuizen waarmee ik later in de week uitgebreider kennis mocht maken.
Overeenkomsten en verschillen
De jaargang 2011 bleek over de hele linie erg de moeite waard: intens fruitig, met mooie zuren en niet al te hoge alcoholpercentages, zeer prettig drinkbaar. Geen fruitbommen van 13,5%, maar elegante, volslanke wijnen met veel fruit, variërend van citrus (grapefruit) tot steenfruit als perzik en abrikoos. Wijnen om heerlijk in de zon van de genieten, maar ook wijnen om bij een goede maaltijd te schenken (vooral de Grosse Gewächse en andere Lageweine).
Levendig staan me twee proefglazen bij: de 2011 Riesling Kranzberg Auslese trocken van Weingut Seebrich en de 2011 Riesling Hipping Auslese trocken, eveneens van Seebrich, met beide dezelfde hoeveelheid restsuiker (6,90 gram per liter), zuur (6,4 gram per liter) en hetzelfde alcoholpercentage (13,5%). De eerste was vol, sterk mineraal, door frisse citrustonen bepaald en elegant; de tweede was nog sterker bepaald door de minerale tonen, terwijl de fruittonen meer naar abrikoos en perzik gingen maar met moeite boven de minerale tonen uitkwamen. Bovendien kwam de tweede wijn veel ‘slanker’ over in de mond. Wat een verschillende wijnen, terwijl ze toch zoveel overeenkomsten hebben!
Alleen de plaats waar de druiven hadden gegroeid voor deze twee wijnen, was verschillend, al het andere was exact gelijk. Bovendien liggen Kranzberg en Hipping pal naast elkaar op de Roter Hang, zodat de stokken elkaar bijna kunnen aanraken… Bij navraag bleek dat Kranzberg meer löss in de bodem heeft, naast het Rotliegendes, de rode leisteen waar de Roter Hang bekend om is. Hipping bestaat volledig uit Rotliegendes. Daarnaast zijn er verschillen in de dikte van de toplaag. Dat alles samen maakt toch echt dat verschil, samen met het microklimaat, als gevolg van het verschil in oriëntatie: Hipping ligt op het oosten, Kranzberg is meer naar het zuidoosten gericht.
Die Roter Hang, die kan ik nu wel plaatsen, want uiteraard proefde ik veel meer dan alleen deze twee van Seebrich. Nu alleen nog eens een aantal andere Rieslings ernaast zetten, uit andere delen van Rheinhessen en van Duitsland. Een mens raakt nooit uitgeproefd…
Mariëlla Beukers
gastauteur
(met dank aan Wijnwandeltochten.org en de regio Rheinland-Pfalz)
