Er zijn maar weinig wijnen die de tand des tijds zo goed doorstaan als tawny-stijl port. Een heel bijzonder voorbeeld daarvan werd op maandag 13 april j.l. door importeur Verbunt Wijnkopers in Nederland gepresenteerd: Ne Oublie van Graham’s.
Het betreft een botteling van een vat dat stamt uit 1882, het jaar dat Andrew James Symington in Portugal aankwam, en dat in 1920 door hem werd aangekocht.Deze wijn te proeven was niet alleen bijzonder vanuit historisch perspectief; dat is bij vele oude wijnen het geval. Nee, deze is ook nog ongelooflijk lekker. En ik gebruik expres het woord ‘lekker’, want hoewel lekker heel subjectief is, is het van essentieel belang voor wijn om lekker te zijn. Ook voor oude wijn. Trouwens, die noem je dan ‘mooi gerijpt’ in plaats van oud, want als hij nog lekker is om te drinken, is hij te vitaal om oud genoemd te worden.
Oxidatief opgevoed
De ene wijn rijpt beter dan de andere. Daarvoor zijn vele redenen. Goede zuren helpen, want ze geven blijvende frisheid. Tannine helpt, wat het draagt bij aan de structuur en houdbaarheid. Restsuiker helpt ook, want het maskeert droog-vegetale ouderdomstonen en staat aan de basis van interessante ontwikkelingsaroma’s en -smaken. Allemaal eigenschappen van port. Alcohol? Als je naar de blakende toestand van zo’n 130 jaar oude port kijkt, of naar die van goede Madeira’s van meer dan 100 jaar oud, zou je zeggen van wel. Tegelijkertijd zijn er Rieslings met maar 6 tot 8% alcohol die ook 100 jaar meekunnen…
Wat in het geval van tawny-stijl port meehelpt, is dat de wijn in feite al verregaand geoxideerd is als hij op fles gaat. Hij gaat van een oxidatief milieu – het houten vat – naar een reductief milieu – de fles – en daar ontwikkelt hij zich – zeker in verhouding tot op het vat – nog maar heel langzaam; het grootste deel van zijn ontwikkeling heeft hij al gehad. Onversterkte wijnen en ook vintage port gaan veel eerder op de fles en rijpen daar langzaam verder. In hun geval vinden de grote veranderingen van aroma en smaak op de fles plaats. Je zou wellicht vermoeden dat wijnen die jong gebotteld worden en dus snel naar een tegen zuurstof behoorlijk beschermd milieu gaan, langer mee kunnen. Maar de praktijk geeft aan dat het niet zo simpel zit. En persoonlijk heb ik de beste ervaringen met oxidatief opgevoede ports, sherry’s en madeira’s.
Naast deze geweldige Ne Oublie uit 1882, officieel een Very Old Tawny Port volgens kenner pur sang Moritz Peters (o wee als je Colheita zegt bij de Symingtons!), had ik onlangs het genoegen een Madeira Malvasia van Barbeito uit 1875 te drinken: een vergelijkbaar weergaloze wijn en ervaring. Ook op bezoek in Douro zelf, is qua echt lang gerijpte wijnen een tawny-stijl port mij het meest bij gebleven: Niepoort’s Frasqueira Particular Vinho Velho, die waarschijnlijk kwam uit 1870.
Gerijpte Tawny is Port
Wat wil ik nou zeggen? In de eerste plaats dat ik blijkbaar, als het om versterkte wijnen gaat, erg van de oxidatief gerijpte versies houd. Verder dat vintage port proportioneel te veel aandacht krijgt, naar mijn mening. Los van persoonlijke voorkeuren, heeft gerijpte Tawny (gemiddeld 10, 20, 30 of 40 jaar oude, of Colheita cq. Single Harvest Tawny) een unieke complexiteit en kan het worden gezien als de ultieme vorm van port. Vintage port – ook vaak prachtig – is versterkte wijn, gerijpte Tawny is Port.Bovendien is het een zeer veelzijdige wijn, zoals niet alleen Gerrit Greveling eens bewees met zijn heerlijke gerechten bij Graham’s Single Harvest Tawny 1961 (oa. briljante canard à l’orange). Gerijpte Tawny is wellicht dé wijn voor oude Hollandse kaas en voor … sigaren! Heel fijn is tevens dat je – in tegenstelling tot vintage – rustig een paar weken over een fles kunt doen, want hier geldt: wat in de fles zit, verzuurt niet (snel).
Geproefd
Tot zover mijn ode aan gerijpte Tawny. Hier mijn proefnotitie van Ne Oublie:
Donker amberkleurig naar koffiekleurig; geur is prachtig ontwikkeld, kruidig, wat lavas, sinaszest, gedroogde abrikozen, zwarte thee, kruidnagel, Worchestershire sauce, iets te ver gebrande karamel, jodium; enorm smaakvol, heerlijk zoet nog, zeer geconcentreerd, koffie, karamel, laurier, lavas, citruszest, tabak, erg goede zuren, geven enorme lengte en frisheid, zeer bijzonder en nog heel, heel lekker.
19/20 puntenRest me te vermelden dat van Ne Oublie slechts 656 flessen zijn gemaakt, dat er voor Nederland nog 24 flessen beschikbaar zijn en dat de wijn € 5.000 per fles kost. Dan krijg je wel een heel speciale fles van het meest hoogwaardige, uiteraard mondgeblazen kristalglas uit Portugal (van Atlantis), met een zilveren hals van Schotse zilversmeden Hayward & Stott, verpakt in een met leder beklede kist door het legendarische Smythson of Bond Street uit Londen. En een van de meest bijzondere ports ooit gebotteld.
Graham’s wordt geïmporteerd door Verbunt Wijnkopers en o.a. verkocht in winkels aangesloten bij De Wijnkring.
tekst en foto’s: Lars Daniëls MV
