Na mijn terugkomst van een verblijf in Bordeaux, direct in de eerste week van januari, was ik licht gedeprimeerd. Niet vanwege de geproefde wijnen – de jaargang 2022 is goed en interessant genoeg. Maar vooral omdat ik de hele tijd te horen kreeg dat er daar sprake is van een ernstige crisis, de ergste sinds die van begin jaren ’70. Nu is er wel een verschil. Destijds waren er een paar heel matige jaren, met heel matige wijnen, en dat is nu bepaald niet het geval. Maar de verkopen zien er gewoon dramatisch uit. Iedereen zit daar in zak en as.
Gelukkig kon mijn humeur de afgelopen week weer verbeteren, na een bezoek aan Millésime Bio, een beurs voor biologische wijnen in Montpellier, met aansluitend een bezoek aan de wijnstreek Costières de Nîmes. Ook de verkoop van biologische wijnen is niet gemakkelijk, maar de sfeer van ‘we doen het goed, de consumptie groeit’, sprak me direct aan.
Het verschil is natuurlijk ook groot. Het ‘probleem’ van Bordeaux is dat de grote rode wijnen jarenlang probleemloos werden verkocht. En als het dan flink tegenzit, ontstaat er een vorm van paniek. En er is ook geen alternatief. De kinderen van eigenaren hebben Chinees geleerd, omdat dat dé markt van de toekomst zou zijn. Maar nu dat niet het geval blijkt te zijn – integendeel – komen ze tot de ontdekking dat het verwaarlozen van de Europese ‘thuismarkt’ niet zomaar kan worden goedgemaakt.
Wijnboeren uit de Languedoc of de Rhône zijn er al jaren aan gewend om te strijden voor elk stukje marktaandeel. Een heel ander uitgangspunt. In een streek als de Costières de Nîmes kennen ze het klappen van de zweep dan ook als geen ander. Reageren op de markt, en als het kan vooroplopen. Reageren door te werken met flink wat rosé, daarnaast wit en rood. Voorop lopen in biologische en biodynamische wijnbouw. In de streek is 30% van de productie inmiddels biologisch. Wat me opviel was dat hier op verschillende domeinen die ik bezocht een nieuwe generatie was aangetreden, goed opgeleid en ambitieus, en met de vrije hand van de ouders om zaken te veranderen.
Zo ontmoette ik op het Château de Nages, bij Nîmes, Isabel Gassier, die sinds 2022 haar ideeën over regeneratieve wijnbouw in de familiewijngaard mag toepassen. Bij regeneratieve wijnbouw wordt gewerkt aan herstel van het bodemleven, waarbij gebruik wordt gemaakt van natuurlijk processen in de bodem. Het duurde een paar jaar, maar inmiddels heeft ze in de wijngaard een rijke onderbegroeiing en een goed bodemleven bereikt. Niet tegen, maar met de natuur werken dus. Trots toont ze haar mosterdplanten, die er tussen de wijnstokken perfect bij staan en die straks dienen als groenbemesting, en nu als bron van veel bodemleven. Met borden is voor bezoekers een uitleg geplaatst, en met een wandeling langs de borden kun je dit bijzondere project beter leren kennen.
Op Château l’Ermite d’Auzan heeft Jerôme Castillon zijn zoon Tanguy na enig experimenteren het groene licht gegeven de hele wijngaard biodynamisch te beheren. Het certificaat werd in 2024 verkregen. Bijzonder is dat Tanguy met onder andere verschillende rassen rozemarijn zijn eigen kruidenmengsels maakt ter bestrijding van ziektes. Zijn doel was het gebruik van koper, een zwaar metaal en in biologisch wijnbouw eigenlijk het enige middel om meeldauw te bestrijden, helemaal uit de behandelingen te elimineren. Inmiddels is hij zover dat het werkt. Vol trots vertelt vader Jerôme dat bij de oogst van 2024 geen meeldauw van betekenis optrad, zodat een normale oogst binnenkwam. Veel biologisch werkende producenten verloren tot wel 30% door meeldauw. Een bijzondere prestatie, die inmiddels de aandacht heeft getrokken van de media, maar ook van andere wijnboeren en zelfs het INRA, het Franse onderzoeksinstituut voor de wijnbouw.
Zo kan de jeugd ook weer hoop geven in tijden van crisis in de wijnbouw. Een troostrijke gedachte. Ik fleurde er weer een beetje van op.
Ronald de Groot
