Priorat gaat ervoor en Sancerre houdt het juist tegen: de cru-status van hun wijngaarden. International Wine Columnist of the Year 2016 Andrew Jefford beschouwt de voor- en nadelen van de cru.
In de column Jefford on Monday op decanter.com geeft Jefford wekelijks zijn visie op het wel en wee van de internationale wijnwereld. In de column To Cru or not to Cru gaat hij in op het verschil in opvatting tussen de jonge Priorat DOCa en Sancerre AOP, wat betreft hun streven naar de felbegeerde cru-status. De Catalanen zijn bereid grootschalig te investeren en de boel zo snel mogelijk om te gooien. Terwijl de Franse zaak toch ietsje complexer ligt, zo getuige ook de recent gepubliceerde Master of Wine-dissertatie van Catherine Petrie MW (Sancerre’s single vineyard wines versus formal cru classification systems: An investigation of Les Monts Damnés, Les Culs de Beaujeu, and Chêne Marchand).
Later, als ik groot en sterk ben
Waarom wil de een wel en de ander juist niet? Volgens Jefford beschouwen de meeste regio’s zichzelf als volwassen wanneer ze kunnen pronken met hun eigen cru. Je bent pas een echte wijnregio (mét – niet onbelangrijk – bijbehorende prijzen) als bepaalde zones, dorpen of wijngaarden zelfstandig kunnen schitteren. Maar de cru-loze Sancerre heeft allesbehalve haast. Ondertussen stuitert Priorat met jeugdige bravoure door. Op weg naar de heilige graal.
Bourgondische piramide
En die graal is de – sinds 1936 vormgegeven – piramide van Bourgogne: de meest nauwkeurige herkomstindeling van alle Franse wijngebieden. Het kwaliteitsklassement dat op vier verschillende niveaus wijngaarden classificeert. Beginnend bij de appellations régionales (er is trouwens weer een nieuwe: de Bourgogne Côte d’Or), de appellations communales, de premiers crus en ten slotte de 33 grands crus. Het ideale model, ook al is het veel te uitgebreid voor de meeste andere wijnregio’s.
De haast van DOCa Priorat
Desondanks is dit exact de route die Priorat wil volgen. Jefford sprak met de regionale voorzitter Priorat DOCa, Salus Álvarez: “We zijn een kleine regio, met veel kleine wijnmakers. De focus op terroir is voor ons juist de perfecte manier om de noodzakelijke prestige en bekendheid te genereren.” Voor de regio is het nu nog relatief makkelijk om veranderingen door te voeren. Er zijn (nog) geen grote producenten met te grote belangen bij betrokken.
Door snel te handelen kan politiek gesteggel zoals bijvoorbeeld in de Champagne-regio worden voorkomen. Toch vinden sommigen het nog te vroeg. Er is – volgens deze critici uit Priorat zelf – nog minimaal 20 jaar van grondig onderzoek nodig om te ontdekken waar de beste wijngaarden zich bevinden. Bovendien zou een grand cru voor garnatxa nooit hetzelfde kunnen zijn als een grand cru voor carinyena. Maar zelfs deze critici zijn het erover eens dat een cru uiteindelijk zal helpen om de wijnen van Priorat de status te geven die ze verdienen. En daarmee de overlevingskansen van de regio en zijn wijnproducenten te doen vergroten.
De huiver van Sancerre AOP
Terwijl Sancerre helemaal niet op die cru zit te wachten. Prestige hebben ze al lang op basis van hun wereldwijd beroemde lieux-dits. Sterker nog, misschien zou een wettelijk vastgelegd cru-systeem eerder tot meer verwarring leiden, dan tot meer waardering. Het onderzoek van Catherine Petrie MV over specifieke wijngaardwijn (lieux-dits) versus formele cru-classificatiesystemen laat bovendien een andere interessante ontwikkeling zien. Petrie toont namelijk aan dat wijnen geproduceerd onder verschillende Franse (grand) cru-voorschriften – en dus gebonden aan maximale rendementen – minder in waarde zijn gestegen dan de wijn van de door haar onderzochte lieux-dits in Sancerre. Niet bepaald een aanmoediging op te gaan classificeren dus. Bovendien zou zo’n grootschalige verandering de bestaande samenwerkingen onder druk zetten en kunnen leiden tot onderlinge onenigheid. Jefford: ‘Achteraf bezien waren de jaren 50 waarschijnlijk de perfecte periode geweest om de beste wijngaarden van Sancerre te classificeren. Omdat toen de inzet veel lager was.’
Tijd voor de Hollandse piramide?
De cru-status is dus mogelijk voor Priorat te vroeg en voor Sancerre te laat. Maar wat is dan wél het juiste moment om zo’n gedetailleerd kwaliteitsklassement in te voeren? Misschien moeten we in Nederland ook maar even doorpakken, nu de eerste BOB een feit is. Nogal prematuur? Met het oog op de opwarmende aarde en de daarmee verschuivende wijnbouwgrens in noordelijke richting hebben wij nieuwkomers misschien wel ongekende wijnpotentie in handen. Wie weet zeggen we anders over 70 jaar ook wel: “Hadden we het toen maar gedaan!”
Lees het volledige artikel van Andrew Jefford hier.
Romy Kooij
Foto Andrew Jeffords: Mark Smith
