De Portugese Dourovallei is nog altijd synoniem met Port. Terecht natuurlijk, maar droge wijnen worden steeds belangrijker in de regio, al is het maar omdat er ieder jaar iets minder Port verkocht wordt. Tegelijkertijd heeft de regio een sterke reputatie opgebouwd met zijn droge wijnen – en dat in een relatief korte tijd van ongeveer 30 jaar.
Ramos Pinto, een middelgroot bedrijf dat sinds 1990 eigendom is van Champagneproducent Roederer, heeft aan het begin gestaan van de ontwikkeling van droge wijnen uit de Douro met de lancering van de Duas Quintas wijnen in datzelfde jaar. Deze wijnen vormen nog steeds de kern van de wijnproductie van het bedrijf. Droge wijn is hier – net als in de rest van de Douro – steeds belangrijker. Meer dan de helft van de totale productie is inmiddels niet-versterkt, en het aandeel groeit nog steeds.
Het bedrijf heeft ook een cruciale rol gespeeld in de modernisering van de regio in zijn geheel. Een lunch met de wijnen van Ramos Pinto, georganiseerd door importeur Fourcroy Nederland, is een goede gelegenheid om dieper te duiken in deze relatief onderbelichte historie.
Een man met visie
Het verhaal van Ramos Pinto is een bijzondere. Het bedrijf was in 1880 opgericht om de Braziliaanse markt van grote hoeveelheden Port te voorzien en het was hierin bijzonder succesvol. Maar het echte belang voor de Douro wijnregio begint met João Nicolau de Almeida, tot die tot zijn pensioen in 2016 aan het roer stond van het bedrijf.
Om een idee te krijgen van zijn invloed moeten we terug naar 1976. Na zijn studie aan de universiteit van Bordeaux, besluit Nicolau de Almeida terug te gaan naar de Douro. De regio zit sterk in zijn genen verankerd: zijn vader, Fernando Nicolau de Almeida, heeft in de jaren 50 historie geschreven met de productie van Barca Velha, de eerste niet-versterkte icoonwijn uit de Douro. Zijn moeder kwam uit de familie Ramos Pinto.
Portugal en de Dourovallei waren in 1976 geen schim van wat ze nu zijn. Verarmd, verwaarloosd en geïsoleerd. In dat landschap gebruikt Nicolau de Almeida zijn kennis om de regio vooruit te helpen. Zijn baanbrekende studies van de lokale druivenrassen hebben ervoor gezorgd dat de beste geïdentificeerd werden en dat er stimulatieprogramma’s kwamen om deze meer aan te planten. De huidige gewoonte van aanplanten in blokken met dezelfde rassen is hier goeddeels aan te danken.
Verticale vernieuwing
Daarnaast heeft hij het uiterlijk van de regio veranderd met de introductie van vinha ao alto. De Douro is een bergachtig gebied met steile hellingen. De traditionele methode om hiermee om te gaan was door middel van brede terrassen. Deze zijn mooi om te zien (en mede daarom ook uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed) maar niet gemakkelijk te bewerken en te onderhouden. Een nieuw terrassensysteem, patamares, gaf meer mogelijkheden voor mechanisatie, maar had verschillende nadelen. De lage plantdichtheid was nadelig voor kwaliteit en erosie was een probleem.
Met het door Nicolau de Almeida ontwikkelde systeem vinha ao alto worden rijen verticaal tegen de helling geplant, zonder terrassen. Hierdoor kunnen planten dichter op elkaar (wat zorgt voor meer concurrentie tussen de planten, dus lagere opbrengsten van hogere kwaliteit), zijn er minder problemen met erosie en is het makkelijker het terrein te bewerken met tractors. Dit systeem wordt tegenwoordig alom toegepast op hellingen tot zo’n 35% hellingsgraad.
Twee quintas
Het geeft maar aan hoe sterk de vernieuwingsdrift van Nicolau de Almeida was. Gezien de ervaringen van zijn vader en zijn eigen opleiding in Bordeaux, is het niet verwonderlijk dat hij ook een belangrijke rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van droge wijnen in de Douro. Al in de jaren 70 werd Quinta dos Bons Ares gekocht, speciaal voor de productie van deze wijnen. Deze quinta in de Douro Superior ligt op een hoogte van 600 meter met vooral granieten bodems. Voor de productie van Port ongeschikt (die mag alleen van schist bodems gemaakt worden), maar in de combinatie van graniet en hoogte zag het bedrijf potentie voor de productie van droge wijnen met frisse aroma’s en goede zuren.
Samen met Quinta de Ervamoira (ook in de Douro Superior, maar lager gelegen en dus warmer), is Bons Ares de bron voor de Duas Quintas wijnen, die Ramos Pinto sinds 1990 maakt. Voor de wijnen (zowel wit als rood) zijn de per blok aangeplante druivenrassen cruciaal voor de kwaliteit en balans, dit alles op basis van de bevindingen uit het verleden. Tegelijkertijd houdt de innovatie niet op: onder meer studies naar wortelstokken en irrigatie zorgen nog steeds voor nieuwe inzichten. Zo blijft vernieuwing een rol spelen, zelfs na het vertrek van Nicolau de Almeida.
De wijnen hebben ondertussen ook een evolutie doorgemaakt. In de begintijd waren ze (net als zovelen uit de regio) vol, rijp, met veel hout en stevige tannines. Tegenwoordig speelt elegantie en frisheid een veel grotere rol. Toekomstgericht, zo zou je het kunnen samenvatten.
Geproefde wijnen
Duas Quintas Branco 2022 – een blend van Rabigato, Viosinho, Arinto en Códega. 10% in hout vergist en gerijpt, de rest in roestvrij staal. Goede combinatie van frisse citrusbloesem en rijpere perzikaroma’s. Romig, maar met opwekkende zuren. 15 pnt.
Duas Quintas Branco Reserva 2021 – Voornamelijk Rabigato, met een klein beetje Arinto en Folgasão. 25% vergist en gerijpt in hout, de rest in roestvrij staal. Interessante neus met rijpe citrustonen, citroenschil, amandel en romige vanille. Frisse lengte met veel textuur. 16 pnt.
Duas Quintas Tinto Reserva 2021 – Touriga Nacional, Touriga Franca, Tinta de Barca. Uit een relatief koel jaar, met een combinatie van verse rode en zwarte kersen, bramen. Bloemig en kruidig met iets getoast hout en fijne tannines. 16.5 pnt.
Quinta de Ervamoira Tinto 2019 – Selectie van de beste druiven van deze quinta in de Douro Superior. Alleen gemaakt in de beste jaren. Touriga Nacional en Touriga Franca. Geconcentreerd en diep, met zwoele, zoete bramen en zwarte kersen, maar ook bloemigheid van rozen en viooltjes. Duidelijk hout (vanille, toast) en veel grip. Heeft tijd nodig. 16.5+ pnt
Importeur: Fourcroy Nederland
Ronald Wortel
