In tegenstelling tot de meeste Noordwest-Europese landen is de Nederlandse import van Oostenrijkse schuimwijn zowel qua volume (-8,3%) als qua totale waarde (-12,8%*) afgenomen. Aan de kwaliteit kan het niet liggen, bleek tijdens een uitstekende masterclass die onderdeel uitmaakte van de jaarlijkse Single Vineyard Summit in Grafenegg georganiseerd door de Österreichische Traditionsweingüter.
Tekst Bart de Vries
In 1976 was Malat in het Kremstal het eerste wijngoed in Oostenrijk dat een volgens de traditionele methode, kleinschalig geproduceerde, artisanale schuimwijn op de markt bracht. In de Champagne zou je nu van een grower Champagne spreken en in Duitsland van een Winzersekt. Een halve eeuw ervaring dus, maar de ontwikkeling is langzaam verlopen. Eigenlijk kan je zeggen dat er pas in de laatste 10 jaar, met de introductie van een officiële herkomstbescherming en parallel aan de toenemende vraag naar mousserende wijn, ook in Oostenrijk meer aandacht komt voor deze categorie. Een goed moment dus om de Oostenrijkse schuimwijnen eens aandachtig te proeven.
Sascha Speicher, Chefredakteur van Meininger Sommelier, presenteerde samen met Andreas Wickhoff MW, CEO van het wijngoed Bründlmayer in Langenlois, vier flights van vijf schuimwijnen met de thema’s rosé, blanc de blancs, blanc de noirs en assemblage. Iedere flight bestond steeds uit vier Oostenrijkse schuimwijnen en één van daarbuiten.
Blanc de Noirs meest consistent
Wat viel op? Het vijftal blanc de noirs was veruit het meest consistent en gelijkmatig van kwaliteit. De vraag welke de beste was, die na iedere flight werd gesteld, was moeilijk te beantwoorden. Wickhoff bevestigde dat Oostenrijk hier vooralsnog inderdaad het beste presteert.
Het potentieel van zweigelt
In vier gevallen was pinot noir het enige ras dat gebruikt werd, behalve in Fred Loimer’s Brut Nature NV Grosse Reserve Niederösterreich g.U. Gumpoldskirchen. Hierin zat ook een klein deel zweigelt en sankt laurent. Zowel Wickhoff als Speicher benadrukte het potentieel van zweigelt. Het is niet al te aromatisch en heeft een ruime periode waarin je kunt oogsten zonder dat de zuren teruglopen. Met de dalende vraag naar rode wijn, verwachten zij dat een flink deel van de zweigelt in de toekomst zijn weg zal vinden naar de mousserende wijn.
Fred Loimer is een van de gezichten van Oostenrijkse schuimwijn, en deze bijna beendroge, subtiel gistachtige maar ook rood fruit tonende Brut Nature is een mooi voorbeeld van wat Oostenrijk vermag. Maar de Bründlmayer Extra Brut Reserve Niederösterreich g.U. 2016 deed er nauwelijks voor onder. Met een beetje meer restsuiker (4 vs. 0,8 g/L) was deze schuimwijn net iets meer benaderbaar, terwijl de zuren de wijn toch een mooie verticaliteit gaven. De Brut Signature Collection 2019 van Christian Madl, een sektspecialist, was met zijn klassieke stijl ook zeer de moeite waard.
Rosé Sekt
Zoals te verwachten speelt zweigelt bij de Rosé Sekts al een grotere rol. Met zijn licht vuursteenachtige neus, zijn subtiele noten van rode appels en bessen en een ziltige afdronk laat Jurtschitsch’s Brut Rosé, die naast wat sankt laurent en pinot noir voor het grootste deel van zweigelt is gemaakt, zien dat Oostenrijks belangrijkste rode ras een nuttig ras is. Ook Wieningers wat warmere, rijpere stijl deed het met een deel zweigelt heel goed.
Wat is Austria Sekt?
Wickhoff is lid van het Sekt Austria Comité dat de regels opstelt waaraan de schuimwijnen moeten voldoen voordat ze als Sekt Austria, Sekt Austria Reserve of Sekt Austria Grosse Reserve gelabeld mogen worden. Voor de eerste twee geldt dat de druiven uit één bondsstaat afkomstig moeten zijn, voor de Grosse Reserve moeten ze uit één gemeente komen. De naam van de bondsstaat en eventueel de gemeente moeten vervolgens ook op het etiket zijn terug te vinden. Op Bründlmayer’s etiket staat dus Niederösterreich g.U.– het is een Reserve –, terwijl er op Loimer’s etiket Niederösterreich g.U. Gumpoldskirchen (een Grosse Reserve) is geprint. De afkorting g.U. staat voor geschützte Ursprungsbezeichnung, oftewel beschermde herkomst, en is vergelijkbaar met AOP of DAC.
Verschillen in productiemethoden
Voor een “gewone” Sekt Austria zijn de eisen aan de productiewijze duidelijk laagdrempeliger. Oogsten met de hand is niet verplicht, en iedere productiewijze is toegestaan, terwijl voor de Reserve en de Grosse Reserve de trossen met de hand moeten worden geplukt en alleen de traditionele methode met de tweede vergisting in de fles is toegestaan. Ook de eisen aan het aantal maanden opvoeding op de lie verschilt. Voor de drie niveaus is dat respectievelijk minimaal 9, 18 en 36 maanden, waarbij Sekt Austria die is gemaakt via de tankmethode slechts 6 maanden op de dode gistcellen hoeft te rijpen. Voor de consument is het ook belangrijk te weten dat de schuimwijnen met de indicatie Reserve of Grosse Reserve alleen in de stijlen Brut Nature, Extra Brut or Brut gemaakt mogen worden. “Gewone” Sekt Austria kan dus meer dosage hebben dan de maximale 12g/L die is toegestaan voor Brut. Hou je niet van zoet, dan moet je hier dus even op letten.
Assemblages: niet alleen riesling en grüner
Bij de assemblages liet Topf’s Brut 2014 Grosse Reserve Niederösterreich g.U. Straß zien dat Oostenrijkse Sekt ook rijpingspotentieel kan hebben. Een lange opvoeding van de basiswijn speelde een belangrijke rol in het ontstaan van het smaakprofiel: vleugjes hartige champignons, tarte tatin en gebutste appel waren niet te missen.
Voor de Blanc de Blancs gebruiken de Oostenrijkers naast riesling en grüner veltliner ook graag chardonnay. Minder vreemd dan het wellicht lijkt als je bedenkt dat de Cisterciënzers dit ras al in de 11 eeuw in de Alpenrepubliek introduceerden. De drie rassen leverden wel heel andere wijnen. De chardonnays waren het meest verticaal en de riesling het meest aromatisch. De grüner zat daar tussenin. De zeer aromatische, fruitige stijl van Steininger’s Brut Ried Heiligenstein Riesling 2019 (Sekt Austria Grosse Reserve) is overigens niet per se representatief voor alle Oostenrijkse Riesling-schuimwijnen.
Vitikultur Moser’s Extra Brut Blanc de Blancs 2021 van 100 procent chardonnay liet, met zijn licht crèmige, fris expressieve en licht rokerige karakter, goed zien dat een Österreichischer Sekt (een mousserende wijn van druiven die in Oostenrijk zijn verbouwd en verwerkt, dus geen Sekt Austria g.U.) ook van prima kwaliteit kan zijn.
De internationale concurrentie
En hoe deden de Oostenrijkers het ten opzichte van de internationale concurrentie? Bij de Blanc de Noirs stond Griesel’s Brut Nature Pinot Noir Prestige 2020 op ooghoogte met zeker drie van de vier Oostenrijkse wijnen. Bij de rosé’s was de rabarberachtige Lambrusco di Sorbara Brut Rosé Spumante 2018 van Cantina della Volta een geweldige ontdekking, maar Jurtschitch en Wieninger bleven overeind.
Bij de Blanc de Blancs was de vergelijking wat lastig en misschien oneerlijk. Antoine Chevaliers complexe, zeer gistachtige Extra Brut “Carkonnia” Le Jardin de Meunier 2020 (van 100 procent chardonnay, le Jardin de Meunier is een wijngaardnaam) is een beetje een cult-Champagne voor fijnproevers (Chevalier is bevriend met Jura’s Ganevat) die moeilijk is te vergelijken met de Oostenrijkse Riesling (van Steininger) of de Grüner Veltliner (van Markus Huber). De prijs van Chevaliers wijn is ook een factor twee à drie hoger. De vergelijking met de Brut Grand Siècle Grande Cuvée No. 26 in de assemblage flight was om dezelfde redenen ook wat scheef.
Iedereen tevreden?
Over het geheel genomen hoeven de Oostenrijkers zich niet te schamen voor hun schuimwijnen. Maar zoals Wickhoff zei, “we moeten niet proberen copycats van Champagne te zijn.” Het beeld dat achterblijft is dat van een divers palet aan schuimwijnen van veelal hoge kwaliteit. In die diversiteit kan wellicht ook een risico schuilen. In de woorden Wickhoff: “We moeten onze weg nog vinden. De Oostenrijkse oplossing om iedereen tevreden te stellen, kan ons probleem zijn.” Maar op basis van de 16 Sekts die ik proefde, zie ik het zonnig in. Met de feestdagen op komst heb je een goede gelegenheid er een paar te proberen.
*) Bron: Dokumentation Österreich Wein, 7 juli 2025, p.92 e.v.
GEPROEFDE WIJNEN
Rosé
Jurtschitsch
Brut Rosé NV, Sekt Austria Niederösterreich g.U.
~ €26,00
Cantina della Volta
Brut Rosé Spumante 2018, Lambrusco di Sorbara DOC
€24,00
Harkamp
Brut Rosé NV, Sekt Austria Steiermark g.U.
€24,00
Wieninger
Brut Nature Rosé Cuvée Katharina NV, Sekt Austria Reserve Wien g.U.
€18,50
Josef Fritz
Brut Rosé Pinot Noir 2020, Sekt Austria Große Reserve Niederösterreich g.U. Zaussenberg
€ ?
Blanc de Blancs
Markus Huber
Brut Blanc de Blancs Grüner Veltliner 2021, Sekt Austria Reserve Niederösterreich g.U.
€20,00
Vitikultur MOSER
Extra Brut Blanc de Blancs 2021, Österreichischer Sekt
< €35,00
Antoine Chevalier
Extra Brut Blanc de Blancs Carkonnia Le Jardin de Meunier 2020, Champagne AOP
~ €66,00
Buchegger – Vorspannhof Mayr
Extra Brut 2019, Sekt Austria Große Reserve Niederösterreich g.U. Gedersdorf
€34,50
Steininger
Brut Ried Heiligenstein Riesling 2019, Sekt Austria Große Reserve Niederösterreich g.U. Zöbing
€42,00
Blanc de Noirs
Weingut Gruber Röschitz
Brut Nature Blanc de Noirs 2021, Sekt Austria Große Reserve Niederösterreich g.U. Röschitz
€32,00
Christian Madl
Brut Blanc de Noirs Signature Collection 2019, Österreichischer Sekt
€34,00
Griesel & Compagnie
Brut Nature Pinot Noir Prestige 2020, Deutscher Sekt
€27,00
Weingut Bründlmayer
Extra Brut Blanc de Noirs 2016, Sekt Austria Reserve Niederösterreich g.U.
~ €48,00
Weingut Fred Loimer
Brut Nature Blanc de Noirs NV, Sekt Austria Große Reserve Niederösterreich g.U. Gumpoldskirchen
€44,00
Assemblage
Weingut Schloss Gobelsburg
Brut NV, Sekt Austria Reserve Niederösterreich g.U.
€26,00
Weingut Malat
Brut Nature 2019, Sekt Austria Reserve Niederösterreich g.U.
€37,00
Weingut Weszeli
Brut Nature Blanc de Blancs 2018, Sekt Austria Große Reserve Niederösterreich g.U. Langelois
€38,80
Weingut Johann Topf
Brut 2014, Sekt Austria Große Reserve Niederösterreich g.U. Straß
€32,50
Laurent-Perrier
Brut Grand Siècle Grande Cuvée No. 26 NV, Champagne AOP
~ €200,00
