Maandag 12 mei 2025 vond een historische gebeurtenis plaats in de geschiedenis van de Belgische wijn. BelBul, een gedeponeerde merknaam voor Belgische mousserende wijn, werd boven de doopvont gehouden. ‘Bel’ verwijst naar België maar ook naar belletjes in het Nederlands, ‘Bul’ is een knipoog naar bulles in het Frans en BelBul klinkt voor Franstaligen als mooie belletjes. Binnenkort dus vraag je in een restaurant of wijnbar niet meer naar Belgische bubbels maar naar Belbul. BelBuls staan op de wijnkaart naast cava’s, prosecco’s en champagnes. De geboorte van BelBul vroeg drie jaar voorbereidingswerk. Het allereerste idee voor een merknaam kwam van Wouter Bogaert, wijnbouwer van het Oost-Vlaamse wijndomein Het Verhaal en een voormalige marketeer. Voor de verdere uitwerking sloegen de twee belangenorganisaties van Belgische wijnbouwers de handen in elkaar: Association des Vignerons de Wallonie voor Wallonië en vzw Belgische Wijnbouwers voor Vlaanderen. De twee groeiden de laatste jaren steeds dichter naar elkaar toe. Voorheen gingen Vlaanderen en Wallonië op wijnbouwvlak hun eigen weg. Maar nu de Belgische wijnbouw aan het exploreren is en ook export aan de orde is, ziet iedereen het belang van een gemeenschappelijk Belgisch imago.
Villa Empain in Brussel
De voorzitters van de twee organisaties, Vanessa Vaxelaire (Wallonië) en Lodewijk Waes (Vlaanderen) onthulden op maandag 12 mei 2025 de langverwachte naam voor Belgische kwaliteitsbubbels, samen met een vertegenwoordiger van de regering: Waals minister van Landbouw Anne-Catherine Dalcq. Aan de wand van de conferentiezaal verscheen, in het groot, het logo van BELBUL. Luid applaus! Het rituele event vond plaats in het stijlvolle Art Deco-gebouw Villa Empain in Brussel. Een gezelschap van ongeveer tweehonderd mensen werd met veel luister ontvangen: wijnbouwers, sommeliers, journalisten, de belangrijkste kranten en televisiezenders en een aantal politici. Er waren heerlijke hapjes voorzien (zoals lekkere hummus met groentjes), een tasting van talrijke Belgische mousserende wijnen en een verfijnde walking lunch aan het zonovergoten zwembad. Het werd een prachtig feest. De genodigden gingen naar huis met een geschenkje: een doos met twee flessen BelBul en een glaasje met erin BelBul gegraveerd. Ik was uitgenodigd als Belgisch wijnambassadeur en had de gelegenheid met menige mensen te spreken over hun beleving van BelBul. Het event was memorabel.
BELBUL is een merknaam
Belbul is niet gewoon een naam of label voor Belgische mousserende wijn. Het is een gedeponeerde merknaam. Dat wil zeggen dat wijnbouwers aan voorwaarden moeten voldoen (en betalen) om hun mousserende wijn Belbul te noemen. Een belangrijke voorwaarde is dat de mousserende wijn in kwestie een Beschermde Oorsprongsbenaming heeft. In België hebben we drie BOB’s voor mousserende wijn: Vlaamse Mousserende Kwaliteitswijn, Crémant de Wallonie en Vin Mousseux de Qualité de Wallonie. Automatisch houdt deze BOB-erkenning in dat de wijn gemaakt is van 100% Belgische druiven. Alle BelBuls moeten vervaardigd worden op traditionele wijze, met een tweede gisting op fles. Het volledige productieproces dient plaats te vinden op Belgisch grondgebied. De controle van de kwaliteit gebeurt door de erkenningscommissie van de betreffende BOB’s.
Er zijn nog bijkomende voorwaarden. Een wijndomein mag pas BelBul op de markt brengen als het lid is van één van de twee bovengenoemde belangenorganisaties en aandeelhouder van het coöperatieve vennootschap Wijn en Mousserend – Vin et Mousseux. Het wijndomein betaalt een bedrag per fles, afhankelijk van het aantal geproduceerde flessen. Deze financiële bijdrage maakt duurzame marketing mogelijk.
Een laatste voorwaarde is het familiale karakter van het wijndomein in kwestie. Ik mailde Lodewijk Waes, de voorzitter van de vzw Belgische Wijnbouwers, met mijn bedenkingen hierover. Een aanzienlijk aantal Waalse wijndomeinen hebben immers crowdfunding door coöperanten als financieel model. Het zijn coöperatieve verenigingen. De coöperanten of initiatiefnemers zijn vaak geen familie van elkaar. Lodewijk Waes, een jurist, verzekerde mij dat ook deze organisaties, zoals Vin de Liège of Vin de Pays d’Herve, in aanmerking komen voor de merknaam. De Europese wetgeving zou namelijk een vrij brede definitie hebben van ‘familiale onderneming’. De belangenorganisaties willen de merknaam BelBul beschermen tegen toekomstige, op winst beluste bedrijven die uit zijn op massaproductie van Belgische mousserende wijn. Als dit in ons land al mogelijk zou zijn.
Klassieke en interspecifieke druivenrassen
De druiven voor BelBul mogen in principe zowel klassiek (100% Vitis vinifera zoals chardonnay, pinot noir, meunier) als interspecifiek zijn (zoals johanniter, souvignier gris, muscaris). Hier zit een addertje onder het gras. De Waalse BOB’s laten op dit moment geen interspecifieke rassen toe en de Vlaamse BOB maar één, namelijk johanniter. Ik weet dat er hard gewerkt wordt aan een aanpassing van de Waalse BOB’s en de lijst met druivenrassen zal ongetwijfeld aangepast worden. Dit proces van herziening is al lang bezig en ik verwacht dat BelBul voor een stroomversnelling zal zorgen. Ik verwacht tegelijk een aanpassing van de Vlaamse BOB voor mousserend.
BelBul wordt dus een verzamelnaam van zeer diverse soorten Belgische mousserende wijn, weliswaar gemaakt met de traditionele methode. Ik vind dat een positieve zaak. Deze diversiteit, die in BelBul gevat wordt, is een sterkte van de Belgische wijnbouw: de consument profiteert van de verschillende types mousserende wijn die lokaal te krijgen zijn. BelBul staat niet alleen voor lokaal maar ook voor kwaliteit. Uit de proeverij van de vele Belgische mousserende wijnen die ik in Villa Empain heb kunnen proeven, kan je alleen besluiten dat de gemiddelde kwaliteit bijzonder hoog ligt.
Die kwaliteit kan zowel bereikt worden met interspecifieke druivenrassen als met klassieke druivenrassen. De potentiële hoge kwaliteit van mousserende wijn van interspecifieke druivenrassen wordt onder andere aangetoond door Vin de Liège. Hun bubbels kapen in de jaarlijkse Gault&Millau Wine Guide Belgium de hoogste prijzen weg. Maar ook domeinen als Vin de Pays d’Herve, Domaine de Lowas en Vignoble Les Sarments tonen dat met interspecifieke druiven bijzonder originele mousserende klassewijnen kunnen gemaakt worden: fruitig, veel body en vaak uitgesproken bloemige en tropische aroma’s. De hoge kwaliteit van meer op champagne lijkende Belgische wijnen van traditionele rassen zoals chardonnay, pinot noir en meunier is ondertussen bekend. Ze concurreren met de betere champagnes.
Opvallende interesse voor BelBul
Er is opmerkelijk veel interesse voor BelBul bij de Belgische wijndomeinen. Op dit moment doen 22 wijndomeinen mee. Verschillende andere hebben hun voornemen om zich aan te sluiten al publiek gemaakt. De grootste Vlaamse en Waalse wijndomeinen participeren, zoals Vignoble des Agaises, Chant d’Eole, Mont des Anges, Chenoy, Bioul, Wijnkasteel Genoels-Elderen, Entre-Deux-Monts, Monteberg, Meerdael, Cruysem, Mérula, Den Nachtegael en Petrushoeve. De voornaamste producenten van mousserende kwaliteitswijn zijn mee in het verhaal, met (voorlopig?) enkele uitzonderingen. De allergrootste producenten van Belgische mousserende wijn, namelijk Vignoble des Agaises (40 hectare) en Chant d’Eole (52 hectare), hadden tot nu toe geen BOB. Toch werden deze domeinen vrij gemakkelijk overgehaald om zich tot BelBul te ‘bekeren’ en vanaf nu dus wél een BOB aan te vragen.
De verklaring van het succes van BelBul ligt volgens mij voor de hand: iedereen ziet gewoon zijn voordeel in BelBul, zowel de Vlamingen als de Walen. Belbul leidt onwillekeurig tot een herwaardering van de BOB’s, iets waar de belangenorganisaties al lang naar streven. De BOB werd door wijndomeinen vaak niet aangevraagd omdat men er alleen de nadelen van ziet en niet de (commerciële) voordelen. Dat zal nu veranderen. En het is geen slechte zaak voor de consument. Er is namelijk meer kwaliteitscontrole en er is een duidelijke garantie dat de wijn voor 100% van Belgische druiven is gemaakt.
Meer over BelBul en de deelnemende wijndomeinen vind je op www.BELBUL.be. Er is ook een informatieve BelBul-app.
Stefaan Soenen
 met een jaarabonnement PERSWIJN.){kind=link}
