Barbara Verbeek schrijft niet alleen over wijn in diverse media, ze is ook Croatian Wine Ambassador. Onlangs was ze in die hoedanigheid in Kroatië, op een wijnreis die veel van vakantie had. Hier is haar verslag:
Als Croatian Wine Ambassador 2023 mocht ik vier dagen naar het gastronomische wijngebied Dalmatië om in sneltreinvaart de wijngebieden te bezoeken. Nu zegt mijn rebelse liefde iedere keer als ik op wijnreis ga “Fijne vakantie”, maar voor het eerst in 15 jaar had hij daar grappig genoeg een keer gelijk in. Het was een geweldige reis zo langs de Kroatische Riviera.
Na een vlucht van twee uur kwam ik aan in het meest zuidelijke puntje van Kroatië en kreeg een prachtige rondleiding door de oude stad van Dubrovnik. Dubrovnik ligt op een drielandenpunt waar ook Bosnië en Herzegovina en Montenegro liggen. Tot de jaren negentig behoorden deze drie landen plus Slovenië, Servië en Noord-Macedonië tot Joegoslavië. Druivenboeren verkochten in die tijd hun druiven aan grote coöperaties. De lokalen en de toeristen dronken deze wijn zelf op. En de kwaliteit was matig tot slecht; het ging puur om de kwantiteit.
In de afgelopen 30 jaar is er veel veranderd. Druivenboeren werden wijnboeren en gingen dus zelf hun wijn maken. Overal waar je nu komt zijn er wijnbarretjes, wijnwinkels, proeflokalen en wijnhuizen. Een heus wijntoerisme is er ontwikkeld. En de kwaliteit is veelal goed opgeschaald.
In de vier dagen dat ik van zuid naar noord door Dalmatië reisde, louter per grote catamaran, bezocht ik drie (schier)eilanden: Korčula, Pelješac en Hvar. Alle drie staan ze bekend om hun wijn en olijfolie. Olijven en druiven groeien al sinds de oude Griekse tijd op deze eilanden. Het bijzondere is dat ieder eiland zijn eigen specialiteit heeft in wijn en bijbehorend druivenras. Er zijn zoveel verschillende verhalen te vertellen. Hier is er eentje…..
Op Pelješac heb je veel wijngaarden waar voornamelijk de blauwe druif de plavac mali groeit. De bijnaam is de kleine blauwe. Deze Kroatische variëteit is de vader van de Italiaanse primitivo.
Het grote verschil is dat de plavac mali speciale omstandigheden nodig heeft om goed te kunnen rijpen. Ook komt de wijn over het algemeen pas tot leven als hij een paar jaar fles- of houtrijping heeft gehad. De twee beschermde wijngebieden waar de beste Plavac Mali vandaan komt, zijn Dingač en Posjup. Deze wijngebieden hebben heel steile wijngaarden (soms wel tot 45%) pal aan zee met een zeer arme bodem. De wijngaarden worden met de hand bewerkt. De druiven pakken door deze hellingsgraad de volledige capaciteit van de zon en worden extra verwarmd door de weerkaatsing van het zonlicht vanaf de zee. Maar de constante wind houdt de druiven koel.
De Kroaten zijn creatief. In 2011 bedacht een duikfanaat een manier om deze rode wijn op een wel hele bijzondere manier te laten rijpen: op 20 meter diepte in zee laat hij honderden flessen wijn twee jaar lang rijpen in een oud scheepswrak. De wijnmaker maakt de Plavac Mali eerst in tanks van roestvrij staal en daarna krijgt de wijn twee jaar rijping op groot Slavonisch hout (Slavonië is het meest oostelijk gelegen gebied van Kroatië, beroemd om zijn eikenbossen). Daarna wordt eenderde van de flessen gewoon in de kelder gelegd, eenderde van de flessen gaat onder water en eenderde van de flessen krijgt een amforakruikjas aan. Daardoor krijgt deze fles geen enkel licht. Zo gaan ze ook twee jaar de zee in.
Onder water ondergaan de flessen een constante druk van 3 bar. Het zeewater heeft een vrijwel constante temperatuur van 14 tot 16 graden en op 20 meter diepte is het behoorlijk donker. Wat er gebeurt is dat de smaak, de kleur en de textuur van de wijnen verandert, maar ook de ontwikkeling van de rijping verloopt anders voor de drie verschillende wijnen. Het alcoholpercentage van 15,5 procent blijft wel hetzelfde. De buitenkant van de glazen fles en de fles in de kruik (die in de zee rijpen, red.) verandert door alle oesters die eraan vastgroeien. Het wordt een natuurlijk kunstwerk.
So far, so good. Ik dook het proeflokaal in en proefde de drie rode wijnen naast elkaar.
2016 Plavac Mali uit de kelder van Ediva “Navis Mysterium bottle” (adviesprijs €78):
Zongerijpt fruit, balsamico, gestructureerd, streng, gevuld fruitig en krachtig.
2016 Plavac Mali op fles uit de zee van Ediva “Navis Mysterium bottle from sea” (adviesprijs €145):
Sexy, hout, pikante zoetheid, kruidigheid en ziltigheid, gevulde structuur.
2016 Plavac Mali op fles in amforakruik uit de zee van Ediva “Navis Mysterium Amfora” (richtprijs €399):
Complex, op een voetstuk geplaatst, zwoel, overdaad, diepte en een groene frisheid, gelaagdheid en een zachte structuur. De wijn is erg levendig!
Deze wijnen zijn te koop bij Croatiangrapes.com
De wijn uit de amforakruik moet wel gekarafeerd worden en komt pas een uur daarna echt tot volle bloei. En wat eten we daarbij? Dalmatië staat niet alleen bekend om zijn prachtige zee en verse vis maar ook om zijn smaakvolle lamsvlees en de lokale harde koe- en schapenkazen. Deze gaan fantastisch samen met de beroemdste Kroatische rode wijn van allemaal: de Plavac Mali.
Barbara Verbeek
10 meter waterkolom levert 1 bar druk op. 20 meter dus 2 bar en géén 300 bar, daar heb je 3000 meter diepte voor nodig. Zijn de wijnen blind geproefd ?
Prachtig verhaal en die flessen uit zee zien er ook nog eens woest mooi uit!