De Tafel van de interspecifieke druivenrassen (deel 2)

Souvignier Gris als meest beloftevol interspecifiek druivenras?

Souvignier gris maakte op mij de meeste indruk van alle interspecifieke rassen. Die druif, een kruising van seyval blanc en zähringer, biedt een onmiskenbare nieuwe bijdrage aan de wijnwereld. Souvignier is met zijn dikke, rozige schil een van de sterkste, meest ziektebestendige druiven in de wijngaard, met een goede opbrengst.

Hij rijpt laat, veel later bijvoorbeeld dan chardonnay en pinot noir, maar botrytis deert hem weinig. Dat de Contrepoint van Vin de Liège met 80% souvignier gris en 20% solaris elk oogstjaar een geweldige wijn is, begint ondertussen bekend te geraken in heel België. De wijn wordt in menig klasserestaurants geschonken. Het is een bewaarwijn en daarom vergeleken we 2016 met 2019. De wijn wordt elk jaar langer op de schillen gegist en is ondertussen dus oranje wijn. In 2016 gebeurde die maceratie nog amper, in 2019 meer, vanwaar diepere kleur en lichte tanninestructuur. Contrepoint 2016 en 2019 zijn edele, complexe en originele wijnen met in de 2016 rokerigheid, abrikoos, perzik, mango, patisserie, structuur en lengte en in de minder versmolten 2019 gerookt vlees, fijne gueuzetoets, sinaasappel, gedroogde abrikoos, rijkdom, hedonisme, grip en fraîcheur. De wijnen rijpen op 500 liter eiken vaten. Beide grote wijnen aan een schappelijke prijs rond de 22 euro.

In het Hageland is er karaktervolle Souvignier Gris van Ten Gaerde (prima gerijpte 2019 met body, peer, ananas, saffraan, curry, goede zuren), Petrushoeve (goede 2022 met bloemen en gedroogde abrikoos) en Haksberg (mooi getypeerde cuvée Hirundo). Een nieuwkomer met leuke Souvignier Gris is Eersselhof uit Lichtaard, Antwerpen. Vin de Liège tenslotte maakt een 100% souvignier gris-bubbel, de gespierde Abrupte. Souvignier gris wordt in België vaak in blends gebruikt, zowel in wit en rosé als stil en mousserend. De druif geeft body, structuur en fraîcheur naast aroma’s van bloemen, citrus en abrikoos. Vignoble des Trois Rois gebruikt souvignier gris in zijn verfijnde rosé 2022, een blend met cabernet cortis en muscaris.

Rode wijn van interspecifieke rassen?

Wijn van regent

Ik moet eerlijk toegeven dat ik in het verleden vooral veel slechte rode wijnen van interspecifieke rassen proefde. Dat waren wijnen gemaakt van cabernet cortis (cabernet sauvignon X solaris), pinotin (cabernet sauvignon X regent), rondo (severnyi X saint laurent) en regent (diana X chamboursin). Rode Regent vindt men in België niet dikwijls meer in pure vorm gezien de vaak voorkomende vegetale en animale aroma’s (“foxy”). Slechts een paar Belgische wijnbouwers slagen er in om van 100% regent iets moois te maken. Het piepkleine wijndomein Reyngaerd in Heuvelland is een goed voorbeeld. Zijn Regent Pur Sang 2020 is bijna zwart van kleur, heeft een zuivere geur van mon chérie, in de mond zacht en praliné. Regent functioneert goed in blends. Bijvoorbeeld de mooie eikgerijpte Waes Rood 2020 van het Oost-Vlaamse wijndomein Waes met rondo, regent en léon millot (eucalyptus, rauw vlees, cassis, pruim, krieken, kruidig, sappig, rijk, zachte tannine). Of Den Blauwer Barrique van het Heuvellandse Koudekot met regent, frühburgunder en zweigelt. Regent kan in rosé mooie resultaten opleveren maar zeker ook in mousserend. De nieuwe eigenaars van Domaine du Chenoy, pionier van interspecifieke rassen in Wallonië, gebruiken hun regent niet meer in rood maar uitsluitend in witte en vooral rosé bubbels.

Bewaarwijn van Pinotin

De eerste rode Belgische wijnen van interspecifieke rassen die me konden charmeren, waren vin naturels van Lijsternest. Servaas Blockeel maakt lekkere, originele blends van blauwe en witte druiven door elkaar. Blauwe druiven in zijn wijngaard zijn rondo, cabernet noir (een beloftevolle druif) en muscat bleu. Terroir Terwaer is goed op weg om de kwaliteit van Lijsternest te evenaren met zijn rode Avant Première van muscat bleu, rondo, solaris en bronner. Over het algemeen en na een lastige experimenteerfase, die nog steeds aan de gang is, vind ik de kwaliteit van rode wijn van interspecifieke druiven gestegen. Dit bleek duidelijk in onze proeverij. Paradis des Chevaux 2019 van Vin de Liège (100% pinotin) en Grand Chenoy 2020 van Domaine du Chenoy (95% pinotin, 5% rondo) vielen zelfs op door hoge kwaliteit. Niet toevallig wijnen van pinotin, misschien wel de beste interspecifieke blauwe druif op dit moment. De wijn ervan kenmerkt zich door levendig en uitbundig fruit zoals kers en kriek. Hij doet een beetje Beaujolais aan. Grand Chenoy 2020 van wijndomein Chenoy droeg mijn voorkeur weg door zijn naturelle fruit van sappige zwarte kers, fijne kruiderij, chocolade, potloodslijpsel, verfijnde tannine, subtiele eikdosering en lengte (mooie prijs rond de 23 euro). De oenoloog Jean-Bernard Despatures, een tijd werkzaam in Bordeaux, levert mooi werk onder supervisie van de beroemde Franse oenoloog Eric Boissenot. Paradis des Chevaux van Vin de Liège (vergisting van volledige trossen) wordt alleen in de beste jaren gemaakt. Het is een krachtige, volle bewaarwijn met stevige eikrijping die drijft op aroma’s van vanille, blauwe bes en krieken. Ook de eenvoudigere eikgerijpte Pinotin 2018 van Petrushoeve kon het gezelschap bekoren door zijn concentratie, sappig rijp fruit en praliné-aroma, gewoon lekker. Ook de 2022-versie is heerlijk met aroma’s van kersentaart.

Rustieke tannines van cabernet cortis

Wijn van cabernet cortis is een moeilijker verhaal door zijn stugge, rustieke tannine. We proefden nochtans twee mooie exemplaren van Waes en Petrushoeve. Maar ook in deze wijnen heb je in de jonge wijn tannine die de moderne wijndrinker niet meer gewoon is. Wijndomein Waes maakte een stevige Cabernet Cortis 2019 die twee jaar op eik lag om te verzachten. Deze edele, gestructureerde wijn, type volle Loire Cabernet Franc, heeft karafering of een paar jaar flesrijping nodig om helemaal soepel te zijn. De eikaroma’s zijn versmolten met mooi fruit van cassis, tijm, koffie, zoethout en een tikje rode paprika. Strak en met veel lengte. De druiven van de Petrushoeve Cabernet Cortis 2022 (5% cabernet jura voor fruitigheid) werden vergist in een roterend gistingsvat of rotofermenter om een voorzichtige extractie van tannine te verkrijgen. De wijn is daardoor minder streng en sappiger (donkere krieken). Hij vraagt flesrijping en een stevig stukje vlees. De vraag is of cabernet cortis niet best verzacht wordt met andere druiven zoals pinotin of rondo. Het Limburgse Hoenshof, nooit bang van een experiment, mengt hem met de klassieke druiven dornfelder en merlot. In een blend geeft cabernet cortis structuur, lengte maar ook fraîcheur (zoals cabernet sauvignon in Bordeaux). Ten Gaerde, een van de specialisten van Belgische rosé, voegt aan zijn uitbundig fruitige rosé van rondo wat cortis toe voor structuur. Vin de Liège blendt pinotin met cabernet cortis in zijn verfijnde rode Odyssée 2021, een lichte versie door het moeilijke oogstjaar. Ook deze wijn doet aan een Cabernet Franc uit de Loire denken.

Blends van klassieke en interspecifieke druivenrassen

Steeds meer wijnbouwers planten zowel klassieke als interspecifieke druiven aan. In de toekomst zullen vaker blends geproduceerd worden van traditionele en interspecifieke druivenrassen door elkaar. Zoals de reeds genoemde rode Hoenshof van dornfelder, merlot en cabernet cortis maar ook de witte Hoenshof van chardonnay, johanniter en souvignier gris. Elk druivenras heeft zijn sterke kanten. Halen de interspecifieke druivenrassen op dit moment de kwalitatieve hoogtepunten die we kennen van chardonnay, pinot gris, riesling en pinot noir? Neen. Maar dan vergelijken we meteen met de meest excellente klassieke rassen. Souvignier gris bijvoorbeeld heeft duidelijk meer kwaliteitspotentieel dan de klassieke rassen auxerrois en müller-thurgau.

Vin naturel-wijnbouwers experimenteren voluit

De Tafel van de interspecifieke druivenrassen had heel wat mooie, verfijnde wijnen in petto, ook voor mij was het een blije verrassing. Goed gemaakte (!) interspecifieke wijn wijkt niet af van het smaakpatroon dat we kennen bij klassieke wijn. Je moet ze dus niet leren drinken of appreciëren. De proeverij overtuigde mij dat interspecifieke druiven toekomst hebben, op voorwaarde wel dat de prijzen van de wijnen redelijk blijven in vergelijking met traditionele wijnen uit binnen- en buitenland met gelijkaardige kwaliteit. In wit en mousserend is dat gemakkelijker dan in rood. Er zullen meer en meer originele klassewijnen van interspecifieke rassen op de markt gezien de stijgende professionaliteit in wijngaard en cave en de groeiende aandacht voor geschikte terroirs. Blends maken misschien wel de meeste kans, zoals de beste wijnen uit deze proeverij tonen. Vin naturel-wijnbouwers hechten minder belang aan tradities en experimenteren voluit met interspecifieke rassen die gemakkelijker in bio te telen zijn. Wijnbouwer Pablo Cremers van wijndomein Pieds dans la Dyle in Waver maakt van interspecifieke rassen petnats, een geliefd product in de vin naturel-beweging. Het zijn lekkere glou glou-wijnen, “vins de copains”. In de proeverij hadden we de rode Cölöstrom I, gemaakt van de eerste generatie hybride maréchal foch.

Lokale identiteit zorgt voor nieuwe vibe

Wijnliefhebbers hebben het wel eens gehad met de zoveelste Chardonnay, Sauvignon Blanc, Merlot of Cabernet Sauvignon. Daarom is er groeiende interesse voor minder bekende autochtone rassen uit traditionele wijnlanden. Maar laat ons niet vergeten dat zich ook in eigen land nieuwe druivenrassen aandienen die zorgen voor een nieuwe vibe. Duurzaamheid maar ook originaliteit en lokale identiteit zijn voor de consument sterke commerciële argumenten. Ik vind het alvast een interessante ontwikkeling en volg het op de voet!

Hieronder de lijst met geproefde wijnen met mijn scores en hartendiefjes

Witte wijn van interspecifieke druiven

1. Chapitre Solaris 2020 (13% alc., 15 euro, mijn score: 14/20)
2. Solaris Dalaheim Castellum 2022 (11% alc., 17 euro, mijn score: 15/20): hartendief
3. Chenoy Citadelle 2021 (13,5% alc., 15 euro, mijn score: 13/20 en 2022: 14,5/20)
4. Coteaux des Avelines Évasion 2021 (13% alc., 14,5 euro, mijn score: 15,5/20): hartendief
5. Waes wit 2020 (13% alc., 21 euro, mijn score: 14/20)
6. Liemau Johanniter 2022 (12% alc., 14 euro, mijn score: 14/20)
7. Petrushoeve Johanniter Barrique 2022 (11% alc., 15 euro, mijn score: 14,5/20)
8. Vin de Liège Ô de Craie 2020 (12,5% alc., 20 euro, mijn score: 15/20)
9. Domaine de Lowas Muscaris (13,5% alc., 15 euro, mijn score: 14/20)
10. Petrushoeve Muscaris 2022 (13% alc., 13,5 euro, mijn score: 13,5/20)
11. Ten Gaerde Souvignier Gris 2019 (12,5% alc., 14,95 euro, mijn score: 14,5/20)
12. Petrushoeve Souvignier Gris 2022 (12,5% alc., 14 euro, mijn score: 14/20)
13. Vignoble des Trois Rois. Osmose (13% alc., 17 euro, mijn score: 14/20)
14. Vin de Liège Contrepoint 2016 (12,5% alc., 22 euro, mijn score: 16/20): hartendief

Oranje wijn van interspecifieke druiven

1.  Vin de Liège Contrepoint 2019 (13,5% alc., 22 euro, mijn score: 16+/20): hartendief
2. Terroir Terwaer Avant Première oranje 2022 (13,5% alc., 25 euro, mijn score: 16/20): hartendief
3. Lijsternest Oker 2020 (12% alc., mijn score 15/20)

Zoete wijn van interspecifieke druiven

18. Villa Beau-Site Vendanges Tardives Solaris Botrytis 2022 (alc. 12,5%, mijn score: 15/20): hartendief
19. Petrushoeve Musca 2022 (10,5%, 22 euro, mijn score: 14,5/20)
20. Petrushoeve M&M Belgische likeurwijn 2021 (16,5%, 18 euro, mijn score: 15/20)

Rosé wijn van interspecifieke druiven

21. Wijngoed Reyngaerd Regent Rosé 2020 (12% alc., 12 euro, mijn score: 12/20)
22. Ten Gaerde Rosé Cuvée Jill 2022 (12,5% alc., 13 euro, mijn score: 15/20): hartendief
23. Vignoble des Trois Rois Rosé 2022 (13% alc., 17 euro, mijn score: 15/20): hartendief

Rode wijn van interspecifieke druivenrassen

24. Terroir Terwaer Avant Première 2021 (11% alc., 25 euro, mijn score: 14/20)
25. Dalaheim Cabernet Jura 2022 (11% alc., 16 euro, foutieve fles?)
26. Vin de Liège Odyssée 2021 (13% alc., 16 euro, mijn score: 14/20)
27. Chapitre Ange Gardien 2020 (12% alc., 18 euro, mijn score: 12/20)
28. Waes Cabernet Cortis 2019 (12,5% alc, 26 euro, mijn score: 15/20)
29. Petrushoeve Cabernet Cortis 2022 (13% alc., 16 euro, mijn score: 14,5/20)
30. Waes Rood 2020 (13,5% alc., 23 euro, mijn score: 15/20): hartendief
31. Reyngaerd Regent 2020 (12,5% alc., 16 euro, mijn score: 14/20)
32. Petrushoeve Pinotin 2018 (11% alc., 16 euro, mijn score: 14,5/20, 2022: 15/20)
33. Vin de Liège Paradis des Chevaux 2019 (12,5% alc., 32,60, mijn score: 16/20)
34. Chenoy Grand Chenoy 2020 (13% alc., 22 euro, 16/20; 2022: 16,5/20): hartendief

Mousserende wijn van interspecifieke druivenrassen

35. Pieds dans la Dyle Cölöstrom PetNat (12% alc., 20 euro, 13,5/20)
36. Wijndomein Mérula Brut (12,5% alc., 20 euro, mijn score: 14/20)
37. Petrushoeve Johanniter Brut (12% alc; 19,90 euro, 15/20, release Pasen 2024): hartendief
38. Domaine de Chapitre Extra Brut (12%, 21,50 euro, mijn score: 13/20)
39. Domaine de Lowas Brut (12% alc., 18 euro, mijn score: 15/20): hartendief
40. Vin de Liège Abrupte Extra Brut (13% alc; 16,50 euro, mijn score: 15/20)
41. Vin de Liège Insoumise Réserve Extra Brut (13% alc., 30 euro, mijn score: 16/20): hartendief

In deel 1 van dit artikel over interspecifieke druivenrassen in België bespreek ik o.a. muscaris, johanniter en oranje wijn.

Stefaan Soenen