Iedereen kent Sancerre, Pouilly-Fumé en wellicht Menetou-Salon, appellations die succesvol zijn in ons land. Maar Centre-Loire heeft meer te bieden. Dat wilden vertegenwoordigende producenten en het Bureau Interprofessionnel des Vins du Centre onlangs duidelijk maken tijdens een lunch in Vis aan de Schelde. Aanwezig waren negen bekende Nederlandse professionals –vertegenwoordigers van de Nederlandse distributie en gastronomie– en vier producenten uit de Centre-Loire. De discussie bracht interessante punten naar voren, die deels in dit stuk zijn verwerkt. Duidelijk werd dat de wijnen van Centre-Loire in een positief daglicht staan in Nederland.
De Loire is met een lengte van iets meer dan 1000 km de langste rivier van Frankrijk. Zij ontspringt in het zuidoosten van het Centraal Massief, in het departement Ardèche, en mondt uit in de Atlantische Oceaan, voorbij Nantes. Niet ver voor de plek waar de rivier haar weg zoekt naar het westen en de zee, en zo’n beetje halfweg, ligt het gebied Centre-Loire. Als wijnbouwgebied gaat het om acht appellations en twee IGP’s dichtbij de rivieren Loire en Cher en de steden Orléans, Nevers en Bourges: Sancerre, Pouilly-Fumé, Pouilly-sur-Loire, Menetou-Salon, Quincy, Reuilly, Coteaux du Giennois, Châteaumeillant, Côtes de la Charité en Coteaux du Tannay. Ze liggen in een zone van Frankrijk met een zogenaamd climat océanique dégradé, een gematigde klimaatzone waarin de zee-invloed afneemt. Geologisch zitten we aan de rand van het Bekken van Parijs, veelal op kalkrijke aardlagen afgezet in het Jura. De bodems kunnen echter flink verschillen, met niet alleen kalksteen en kalkrijke klei, maar ook zand, silex en grind, en in een geval zelfs schist en gneis.
Sauvignon blanc en meer
Centre-Loire heeft één duidelijke paradedruif: sauvignon blanc, waarvan Loire en wellicht zelfs Sancerre de bakermat is. Toch was de variëteit niet altijd dominant. In Sancerre bijvoorbeeld stond tot aan het einde van de 19e eeuw meer pinot noir aangeplant, Pas na phylloxera werd sauvignon blanc belangrijker, ook omdat die heel goed paste bij de klimatologische omstandigheden en de bodems. De variëteit doet het nog steeds uitstekend in Centre-Loire, ondanks de klimaatverandering die uitdagingen geeft, zoals meer suiker, minder zuren en gevaar op nachtvorst. Sauvignon blanc uit Centre-Loire is nog steeds een elegante en frisse wijn, en de beste hebben grote diepgang. Ondertussen zijn de Pinots Noirs steeds beter geworden en kunnen zich meten met goede Bourgogne. Lokale specialiteiten als chasselas in Pouilly-sur-Loire, pinot gris in Reuilly en gamay in Châteaumeillant, alsmede chardonnay en melon completeren het palet van druivenrassen.
Wereldberoemd
Centre-Loire is echter vooral sauvignon blanc, goed voor maar liefst 80% van de totale aanplant. En een duidelijk imago, met focus op één druivenras, is commercieel gezien een pré. Want je hoeft wat minder uit te leggen. De Sauvignons hebben ook een duidelijk algemeen karakter, volgens de aanwezige professionals. En wereldberoemde appellations, die de kar trekken, zijn ook mooi meegenomen. Centre-Loire heeft dat allemaal: iedereen kent Sauvignon blanc, Sancerre en Pouilly-Fumé.
Maar er zijn ook kanttekeningen te maken. Door de bekendheid van Sancerre en Pouilly-Fumé is het voor de overige appellations die vol inzetten op Sauvignon lastig zich te onderscheiden, behalve op prijs. Een goed voorbeeld in ons land is Menetou-Salon, een wijn die begin deze eeuw heel gewild werd als beter betaalbaar alternatief voor Sancerre. Maar tegenwoordig is het prijsverschil klein en niet meer genoeg om de zuinige Nederlander zomaar te overtuigen, geven importeurs aan. En sauvignon blanc staat al tijden volop elders aangeplant en heeft een tweede archetype in Marlborough Sauvignon blanc. Dat type is populair bij jongere wijnconsumenten maar is heel anders dan de meeste Sauvignon uit Centre-Loire.
Verfijnd en Bourgondisch
Toch is dat maar goed ook. De Sauvignons uit Centre-Loire zijn de klassieke versies van de populaire variëteit en spelen in een andere liga dan de meeste andere Sauvignons van de wereld. Qua prijs –ze zijn meestal minder goedkoop– maar zeker ook qua type. De wijnen zijn minder overdreven aromatisch en veelal meer verfijnd en Bourgondisch van aard. Het maakt ze ook gastronomisch heel interessant en veelzijdig. Een beetje terzijde, maar toch: het Bourgondische van vele wijnen is tegenwoordig wellicht lastiger te benadrukken, aangezien het grootste deel van Centre-Loire niet in de regio Bourgogne-Franche-Comté ligt maar in Centre-Val de Loire. Maar qua natuurlijke omstandigheden, landschappelijk en ook wat betreft de geologie en bodems, hebben grote delen van Centre-Loire meer gemeen met Chablis dan met Touraine bijvoorbeeld. Alleen staat er geen chardonnay maar (vooral) sauvignon blanc.
Diversiteit
Het zou evenwel fout zijn de Sauvignons van Centre-Loire over één kam te scheren. De lokale klimaten van de appellations verschillen net even van elkaar, vooral door de topografie en de nabijheid van rivieren. Ook de verschillende bodems geven duidelijke diversiteit van wijnen. En die terroirverschillen worden door de wijnboeren uitgedrukt in hun wijnen. Sauvignons van kalksteen zijn doorgaans elegant, die van zanderige bodems lichter en van kleirijke bodems wat steviger, en die van silex gesloten (reductief) in hun jeugd. En dan hebben we het nog niet over alle interpretaties van de producenten. Roestvrij staal is heel gebruikelijk voor de gisting, maar vele producenten gebruiken hout in allerlei maten en vormen, zeker voor verdere opvoeding. En uiteraard zie je ook beton en zelfs aardewerk.
Centre-Loire in vogelvlucht
Hier volgt een compact overzicht van Centre-Loire en zijn appellations met hun bijzonderheden. Het is een goede weergave van zowel de focus als de diversiteit van Centre-Loire.
Centre-Loire:
oppervlakte en productie: 5.964 hectare – ± 240.000 hl per jaar – 40 hl/ha – 85% witte wijn, 10% rode wijn, 5% rosé
druivenrassen: sauvignon blanc 80%, pinot noir 15%, gamay, pinot gris, chasselas, chardonnay, melon
export: 23,3 miljoen flessen, waarvan 4,8% naar Nederland komt
bijzonderheid: ruim 56% van de producenten heeft een certificaat dat een zekere verantwoorde omgang met hun wijngaarden en productie garandeert –zeg maar, duurzaamheid. Dan gaat het om biologisch of biodynamisch, maar ook om HVE (Haute Valeur Environnementale). HVE gaat meer over biodiversiteit, maar waar het voor staat, kan beter worden gecommuniceerd, beseffen ook de producenten van Centre-Loire. Ook omdat zo’n certificering heel positief blijkt voor de verkopen op Nederlandse markt, zo gaf een grote importeur aan.
Sancerre:
oppervlakte en productie: 3.025 hectare – 83% witte wijn, 11% rode wijn, 6% rosé
druivenrassen: sauvignon blanc 82%, pinot noir 18%
bijzonderheid: in Sancerre zijn drie verschillende bodemtypes goed gedefinieerd, omdat ze duidelijk verschillende wijnen geven: silex (vuursteen), terres blanches (klei afgewisseld met dunne lagen kalksteen) en caillottes (ondiepe kalksteenbodems).
Pouilly-Fumé en Pouilly-sur-Loire:
oppervlakte en productie: 1.415 hectare – 100% witte wijn
druivenrassen: sauvignon blanc 98%, chasselas 2% (alleen voor Pouilly-sur-Loire)
bijzonderheden: Pouilly-Fumé wordt vaak geassocieerd met silex, maar de appellations is vooral rijk aan allerlei kalk-kleibodems en zandbodems; ook al zijn de hoogtijdagen van chasselas al lange tijd voorbij –en stond de druif er vooral aangeplant als tafeldruif voor Parijs–, wijnen van chasselas zijn nog steeds een bijzondere specialiteit van Pouilly-sur-Loire.
Menetou-Salon:
oppervlakte en productie: 637 hectare – 73% witte wijn, 24% rode wijn, 3% rosé
druivenrassen: sauvignon blanc 73%, pinot noir 27%
bijzonderheid: de 10 dorpen van de appellation produceren onverwacht veel (en goede) Pinot noir.
Quincy:
oppervlakte en productie: 346 hectare – 100% witte wijn
druivenrassen: sauvignon blanc 100%
bijzonderheid: de wijngaarden van Quincy liggen op een oud alluviaal terras van de rivier de Cher, op snel opwarmende en veelal lichtere bodems dan die van Sancerre en Menetou-Salon, ideaal voor frisse wijnen.
Reuilly:
oppervlakte en productie: 299 hectare – 56% witte wijn, 24% rode wijn, 20% rosé
druivenrassen: sauvignon blanc 52%, pinot noir 27%, pinot gris 21%
bijzonderheid: Reuilly, gelegen ten zuidwesten van Quincy, heeft een bijzondere specialiteit: een lichtgekleurde rosé van pinot gris.
Coteaux du Giennois:
oppervlakte en productie: 205 hectare – 71% witte wijn, 23% rode wijn, 6% rosé
druivenrassen: sauvignon blanc 67%, pinot noir 22%, gamay 11%
bijzonderheid: het gebied ligt op de rechteroever van de Loire, ten noorden van Pouilly-Fumé, en de Sauvignons hebben veel gemeen met die van delen van Sancerre en Pouilly. Maar de rode wijnen zijn bijzonder, want ze zijn een blend van pinot noir en gamay.
Châteaumeillant:
oppervlakte en productie: 71 hectare – 68% rode wijn, 32% rosé
druivenrassen: gamay 70%, pinot noir 30%, pinot gris 0,4%
bijzonderheden: Châteaumeillant is in meerdere opzichten een (welkom) buitenbeentje in Centre-Loire; het heeft geen kalkbodems maar zand, zandsteen en metamorfe gesteenten als geleid en schist; en het produceert geen witte wijn, maar veel rood en ook rosé, met gamay als cépage principal.
Côtes de la Charité (IGP):
oppervlakte en productie: 65 hectare – 56% witte wijn, 39% rode wijn, 5% rosé
druivenrassen: chardonnay, pinot gris, pinot noir
bijzonderheid: het gebiedje ligt ten zuiden van Pouilly-sur-Loire en de witte wijnen zijn hoofdzakelijk gemaakt van chardonnay met een toenemend aandeel pinot gris.
Coteaux du Tannay (IGP):
oppervlakte en productie: 22 hectare – 76% witte wijn, 21% rode wijn, 3% rosé
druivenrassen: melon, chardonnay, pinot noir, gamay
bijzonderheid: men denkt dat Coteaux du Tannay, een klein gebiedje ten oosten van de Loire, in de regio Bourgogne-Franche-Comté, wel eens de oorsprong van melon de Bourgogne kan zijn.
Noot: deze advertorial is tot stand gekomen i.s.m. Business France en Bureau Interprofessionnel des Vins du Centre.
