Het schrijven van de maandagse stukjes was ooit een idee van de inmiddels ruim zes jaar geleden overleden René van Heusden – we denken nog vaak aan hem. Hij meende dat een vaste maandagse rubriek goed zou zijn voor de website en een mooie manier om actuele thema’s aan te snijden. Hij is er zelf nooit aan begonnen, en toen kwam zijn plotselinge, ontijdige overlijden. Maar zijn idee was natuurlijk top. Nu de teller van mijn ‘overpeinzingen’ op 300 staat, ben ik er zelf eigenlijk verbaasd over dat er nog altijd stof is om over te schrijven. Conclusie: de wijnwereld is voortdurend in beweging. Misschien wel meer dan ooit. Fijn is dat de reacties op de stukjes ook overwegend positief zijn, en als ze kritisch zijn, ook inhoudelijk. Daar kun je wat mee.
Het is in elk geval leuk om te merken dat de stukjes goed gelezen worden, zelfs door degenen die er eigenlijk een hekel aan hebben. Sommige lezers denken dat ik een groot liefhebber ben van Bordeaux. Andere lezers denken, naar aanleiding van mijn schrijven over het grote geld in Bordeaux, dat het ‘bashen’ van Bordeaux mijn favoriete tijdverdrijf is. Het is maar hoe je het leest. Als wijnjournalist belicht je in elk geval alle kanten, zowel de positieve als de negatieve. En alles is perceptie, de lezer geeft ook zijn eigen invulling aan wat je schrijft. Dat is op zich mooi.
Jammer genoeg heeft de lezer die zegt dat ik graag Bordeaux wil ‘bashen’ naar mijn idee niet eens in gaten dat ik een château-eigenaar citeer, die zich zorgen maakt over de (onomkeerbare) veranderingen in Bordeaux. Dat het grote geld Bordeaux verandert, zijn diens woorden en diens zorgen. Ik citeer hem alleen maar, wel kan ik zijn zorgen goed begrijpen. Als deze lezer zijn reactie afsluit met de opmerking dat ik graag ‘langs kom voor een gratis proeverij en dat alles blijft zoals het was’, dan slaat hij de plank in elk geval mis. Al mijn proeverijen zijn ‘gratis’, waar ook ter wereld, want ik ben wijnjournalist. Ik betaal in Bordeaux echter mijn eigen vliegticket en huurauto, en het blijft allemaal helemaal niet zoals het was.
De afgelopen primeurcampagne van Bordeaux spreekt in dat opzicht boekdelen. Het groepje châteaux dat zijn prijzen fors kan verhogen en topprijzen voor zijn wijnen weet te krijgen, wordt elke primeurcampagne kleiner. Dat ondanks – in dit geval – een jaargang die door critici wordt beschreven als een absoluut topjaar. Het lijkt onderdeel te zijn van een wereldwijde trend. Het ‘gat’ tussen de topwijnen en ‘gewone’ wijnen wordt steeds groter. En bekende domeinen worden meer en meer een soort ‘speeltjes’ van de rijken. Vorig weekend was ik in Saumur-Champigny, waar tijdens een bezoek het lokale, iconische wijngoed Clos Rougeard ter sprake kwam. Sinds dit is overgenomen door de broers Bouygues, ook eigenaar van onder andere Château Montrose, lijken de wijnen van dat bedrijf wel van de markt verdwenen te zijn. Ze waren al vrij onbetaalbaar, en een grote kans dat ze nu naar een select groepje rijke ‘liefhebbers’ gaan, die de wijn graag kopen, maar dan vooral om zijn zeldzaamheidswaarde.
Het is deprimerend om te zien hoe miljardairs er een soort wedstrijd van maken wie welk domein voor de ander zijn neus kan wegkapen, zoals we zien bij Bernard Arnault (LVMH, de rijkste man ter wereld) en François Pinault (eigenaar van onder andere Gucci). Pinault begon met Château Latour, Arnault had zijn champagnes al, als onderdeel van LVMH (Moët, Dom Pérignon, Krug, etc) en verwierf in Bordeaux Château Cheval-Blanc en Château d’Yquem. In 2014 kocht Arnault met LVMH de grand cru Clos des Lambrays in Morey-Saint-Denis. Pinault verwierf Clos de Tart in dezelfde gemeente in 2017. Via zijn Artémis Domaines is hij ook eigenaar van Château Grillet en de Champagnehuizen Jacquesson en Henriot. Dat de wijnen aan de top alleen maar duurder worden, en voor hun kopers een object voor speculatie, is een ontwikkeling waar niemand blij om kan zijn. Wijn is om te drinken, en nergens anders voor. Gelukkig blijven er nog genoeg goede, minder exclusieve wijnen over om over te schrijven. Ik kan nog wel even door. Never a dull moment.
Maar, nu even vakantie. Ik ben weer terug op 4 september.
Ronald de Groot
Wat een helder en genuanceerd stuk. Hulde!
Bordeaux bashen. Het zou toch niet zo moeilijk moeten zijn een onderscheid te maken tussen kritisch kijken naar wat er in Bordeaux gebeurt wat betreft het eigendom van de wijngaarden, de invloed van investeerders met diepe zakken, stijgende prijzen en het treurige lot van wijnliefhebbers met een smalle beurs enerzijds en het karakter en de kwaliteit van de wijn anderzijds? Ik ken mensen die een hekel hebben aan wijn uit Bordeaux omdat de ontwikkelingen daar hun niet aanstaan. Tja…laten we het op de eerste plaats hebben over de wijn zelf.