Op de een of andere manier weten ‘boeren’ slim gebruik te maken van een positief sentiment over hun vak. Bedrijven als Tata Steel of Chemours liggen onder vuur vanwege vervuiling van de omgeving. Nu wil ik boeren niet vergelijken met een producent van PFAS, dat wil ik hierbij benadrukken, want dat zou te ver gaan. Niettemin moet je constateren dat er boeren zijn die in feite ook een industriële productie hebben. Ze vervuilen net zo goed ook hun omgeving, al weten ze dat goed te maskeren als je naar hun imago kijkt. Laten we maar zeggen dat ze een hoog knuffelgehalte hebben.
Soms worden ze ontmaskerd. In de gemeente Westerveld heeft de rechter een uitspraak gedaan ten gunste van bewoners die zich verzetten tegen het gebruik van bestrijdingsmiddelen bij lelies die vlakbij hun dorp, Boterveen, worden gekweekt. De rechter ging er niet in mee dat het voldoende was dat het bedrijf volgens de regels zou werken. Probleem voor het boerenbedrijf is onder andere het voorlichtingsmateriaal van de GGD in Drenthe. Daarin staat dat tijdens het bespuiten wordt geadviseerd ramen te sluiten en binnen te blijven, ‘ook huisdieren’. De was kan ook beter niet buiten aan de lijn hangen. Dan heb je als boer een lastige klus om te blijven zeggen dat het allemaal geen kwaad kan, dus het oordeel van de rechter is zo vreemd nog niet. En laten we eerlijk zijn, het is ook puur een geldkwestie, zoals zoveel in onze maatschappij. Vergeleken met gras of maïs levert de teelt van lelies tot vijf keer zoveel op, aldus een artikel in de Volkskrant van 27 juni.
Ik moest aan deze zaak denken toen ik afgelopen week las over de boosheid in Frankrijk over de plannen van de Europese Commissie om het gebruik van pesticiden de komende jaren te halveren en de zones waarin niet mag worden gespoten, uit te breiden. Frankrijk heeft ooit maatregelen genomen waarbij het spuiten in de directe omgeving van huizen werd verboden. Maar de voorstellen van de Europese Commissie gaan veel verder. Daarin zou binnen drie meter van elke plek buiten de wijngaard, of het nu een park is, een weg, een sportveld, of welke openbare ruimte dan ook, spuiten geheel worden verboden. Binnen het Europese parlement wordt zelfs gesproken van een verbod dat tot 10 à 15 meter zou kunnen gaan, waardoor in kleinere wijngaarden helemaal niet meer zou kunnen worden gespoten. De Europese Commissie spreekt van een ontwikkeling naar een duurzaam gebruik van pesticiden (directive SUD, pour Sustainable Use of Pesticides). De Commissie ziet wijn niet als een essentieel voedingsproduct. Uitgerekend is dat de productie van wijn in Frankrijk met 28% zou dalen. Voor Italië zou dat 20% minder zijn en voor Spanje altijd nog 15%. Volgens de wijnsector kunnen de boeren op die manier niet overleven. Er is ook kritiek omdat in het voorstel geen onderscheid zou worden gemaakt tussen wát gespoten wordt. En welke biologische middelen eventueel wél zouden mogen worden gebruikt.
Op deze manier zal elke wijnproducent onder ogen moeten zien wat de impact is op de omgeving en op duurzaamheid, lijkt me. Uiteindelijk moeten we wellicht ook concluderen – stokpaardje van me – dat veel wijnen te goedkoop zijn, omdat het effect op de omgeving en op duurzaamheid niet in de prijs is verwerkt.
Maar of deze rigoureuze maatregelen ook zullen doorgaan, is natuurlijk nog de vraag. De boerenlobby is sterk en machtig. Zo wisten boeren eerder al te voorkomen dat het gebruik van koper zou worden verboden. Als we kijken naar de houding van de EVP ten opzichte van de recente plannen om de natuur beter te beschermen, zou het me niet verbazen als deze voorstellen uiteindelijk zullen worden afgeschoten. De vraag is of de wijnboeren daar op lange termijn ook bij gebaat zijn, of dat het alleen maar uitstel van executie is.
Ronald de Groot
