Ondanks de grote problemen die zich in Libanon stellen en de wanhoop van velen, blijven wijnbouwers veerkrachtig hun werk doen. De crisis noodzaakt hen tot nieuwe inventiviteit. Jonge mensen zetten het werk van hun ouders verder en brengen hun eigen accenten aan, zoals Andrea Geara van Aurora Winery en Roland Abou-Khater van Coteaux du Liban. Sommigen starten een wijndomein, zoals Maher Harb van Sept Winery na een paar jaren werken in Parijs. Ze brengen wijnexpertise uit het buitenland naar hun geliefde geboorteland en verdiepen de identiteit van de Libanese wijnbouw. Maher Harb bijvoorbeeld zocht het land af naar oude stokken merwah, een autochtoon Libanees druivenras en vond die in de streek van Batroun. Hij werkt volgens de principes van de biodynamie. Jonge mensen zoals Maher experimenteren met niet-interventionistische manieren van wijn maken en werken biologisch in de wijngaard. Gezien het droge, zonrijke en goed geventileerde Libanese terroir is dat niet zo lastig. Langzaamaan vinden amforen hun weg naar het land, krijgen witte druiven wel eens schilfermentatie (oranjewijn) en wordt de invloed van eiken vaten getemperd, zowel in rood als wit. In Libanon werd amper mousserende wijn gemaakt maar dat is aan het veranderen door wijnbouwers die zich toeleggen op PetNat. Zoals Eddie Chami van Mersel Wine.
De meest interessante evolutie in de Libanese wijnbouw is de aandacht voor autochtone druivenrassen. Men is op zoek naar geschikte inheemse blauwe druiven maar de experimenten ermee zijn nog niet zeer succesvol. Mariamy en aswad kerash zijn kandidaat-druiven. Veel autochtone wijnstokken werden vernietigd door de phylloxeraplaag, wat het zoekproces niet gemakkelijk maakt. Wat de witte druivenrassen betreft, staat Libanon veel verder. Van obeideh, meksassi en merwah worden prachtige wijnen gemaakt. In tegenstelling tot wat hier en daar werd gepubliceerd, is er geen genetische identiteit tussen deze druiven en bekende rassen zoals chardonnay en sémillon. Château Musar is al lang voortrekker van het gebruik van obeideh en merwah. De witte Musar is een houtgerijpte blend van deze twee druiven. Een fantastische wijn trouwens maar heel apart. De wijn wekt bij mij associaties op aan vin jaune uit de Jura maar ook aan gerijpte witte porto of lang in houten vaten gerijpte witte Rioja (type Tondonia). In onze recente tasting van Libanese wijn viel de witte Musar 2010 tegen door onzuiverheid en overheersende gueuze-aroma’s (foutieve fles?). Deze wijn rijpt nochtans zeer goed normaal gezien. Door de langdurige houtrijping komt de typiciteit van de druivenrassen in de witte Musar minder tot zijn recht, met uitzondering misschien van de intense bloemigheid. Vergelijkbare wijnen zoals witte Musar vind je in Libanon trouwens niet. Deze wijn is echt wel uniek en wat mij betreft meer Libanees dan de rode (verschillende invoerders in de Lage Landen).
De ontdekking van de kwaliteit en de typiciteit van de wijnen van autochtone, witte druivenrassen vond ik persoonlijk het meest verrassende aan onze recente Libanontasting. Er komen meer en meer monocépage-wijnen van op de markt maar ook veel blends met internationale rassen zoals sauvignon blanc, chardonnay, viognier, muscat, vermentino en andere. Libanezen zijn gewoon om druiven zoals obeideh en meksassi te kweken als eetdruif en als ingrediënt voor hun geliefde distillaat arak. Tijdens de Libanonreis zag ik plantages met pergola’s voor deze druiven. Ze zijn zeer geschikt voor arak omdat ze veel suiker aanmaken en weinig bitterstoffen hebben. Om obeideh en meksassi geschikt te maken voor witte wijn zijn andere geleidingssystemen belangrijk en een vroeger plukmoment.
Roland Abou-Khater van Coteaux du Liban is volop aan de slag met obeideh. Het is dé belangrijkste autochtone druif waarop Libanese wijndomeinen inzetten. Roland plukt een deel van de druiven iets vroeger voor meer aciditeit en lage alcohol en een deel wordt later geplukt voor vol aroma. De twee delen worden later met elkaar geblend. De eerste Obeideh die indruk op mij maakte, was de Obeideh 2017 van Sept Winery met typische aroma’s van honing, veldbloemen, jasmijn, kweepeer en een crèmig mondgevoel. Een licht oxidatieve toets, wat curry. Gelijkaardige aroma’s ook in de Sept Obeideh 2021: veel bloemigheid, peper, ziltigheid en qua fruit mango en iets pompelmoes (streek Batroun; rond de € 30). Typisch voor Obeideh vind ik een aardse-minerale ondertoon. Dat aards bittertje komt ook mooi naar voor in de Obeideh van het nieuwe, kleinschalige wijndomein Umami geleid door de vrouwelijke wijnmaakster Hiba Salloum (West-Bekaa). Ook hier het volle, smeuïge mondgevoel, naast honingaroma’s, stoofappel, sinaasappelzeste, boenwas en anijs. Lange afdronk. Prachtige, goudkleurige wijn voor 14 euro! Wijnen van obeideh hebben vaak iets van peer of kweepeer maar ook tropische aroma’s kunnen voorkomen zoals mango. Soms ook banaan zoals in de Obeideh 2017 van Coteaux du Liban. In de witte Musar met 50% obeideh ruik ik bananenlikeur.
Naast de aangroeiende monocépages gebruiken veel wijndomeinen obeideh in blends. Zo geven ze een wijn met internationale druiven een typisch Libanese toets. Coteaux du Liban is daar op een knappe manier in geslaagd met zijn nieuwe cuvée Blanc Finesse 2021, samengesteld uit obeideh, chardonnay en viognier. In deze cuvée geeft de aardse-minerale ondertoon van obeideh, het kweepeerbittertje, echt wel meerwaarde. Andere witte blends die we proefden, waren de witte Altitude Ixsir 2021 en de Wardy Clos Blanc 2017. Obeideh werd hier respectievelijk gemengd met muscat en viognier en met chardonnay, sauvignon blanc, viognier en muscat. Deze twee grotere wijnbedrijven streven naar een internationale stijl met toegankelijke, explosieve aroma’s van tropisch fruit. Mooie wijnen wel van rond de 11 à 13 euro maar met voor mij net iets minder Libanese typiciteit, ook al zit er obeideh in. In deze cuvées valt weer op hoeveel fraîcheur Libanese witte wijn wel heeft, ook al is het klimaat zo warm en zonnig. Ook het alcoholgehalte valt zeer goed mee. Witte druiven worden om dit te bereiken vaak in de hogere wijngaarden aangeplant.
Wijnen van 100% merwah vind je minder gemakkelijk. De eerste Merwah zou door Château Ksara gelanceerd zijn in 2017. Ik ken de druif vooral van het werk van Maher Harb met prephylloxera-stokken van meer dan een eeuw oud, groeiende in bomen. De 2016 proefde ik op het Vinifest-wijnfestival in Libanon en ik vond hem geweldig: “Veldbloemen, lindebloesem, honing, in de mond crèmig, zeer geconcentreerd en lang, doordringende aroma’s, veel fraîcheur, complex, grote klasse (17,5/20)”. Recent proefde ik de 2020, die vond ik heel wat minder. De wijn miste fruit, alleen wat kweepeer, stoofappel en pompelmoesvelletjes. De wijn deed aan schilfermentatie denken door zijn donkere kleur en strenge structuur met wat tannine. Hij werd niet beter met openstaan. Naast deze cuvée maakt Sept ook oranjewijnen van obeideh en merwah maar die heb ik nog niet kunnen proeven. Een andere Merwah die ik in Beiroet dronk, was de Château Bybline 2018: “Prachtige neus, bloemig, guave, kweepeer, vanille. In de mond smeuïg, kweepeer, goede zuren, vanille, veldbloemen, diepgang, zeer mooi”. Bybline is een klein wijndomein gelegen ten noordoosten van Beiroet dat voor zijn witte wijn uitsluitend merwah gebruikt.
Tenslotte is er meksassi. Karam Winery uit de wijnstreek Jezzine is het eerste domein dat van meksassi een stille, witte wijn maakte. Ervoor werden de druiven door de familie als eetdruif verkocht. Ik proefde de Meksassi 2018 (13% alc) ter plaatse en recent in de Libanontasting. Zoals Obeideh vind ik ook Meksassi gekenmerkt door een bittertje dat associaties oproept aan iets mineralig-aards. De wijn, nu vijf jaar oud, is mooi geëvolueerd in de fles: “Bloemige neus, lindebloesem, rijpe ananas, kweepeer, raap, aards-bitter, kruidig, sappig, veel spanning, nootjes, zeer lekker en origineel”. De wijn kreeg zes maanden rijping op nieuwe Franse eik maar dat proef je nauwelijks (geen malo). Andere 100% meksassi’s vond ik tot nu niet in Libanon, wel een blend van chardonnay en meksassi bij Chateau Cana (nog niet geproefd). Meksassi komt me nochtans voor als beloftevol.
Lees ook het eerste deel van ‘Libanon revisited. Een prachtig wijnland in crisis’.
Stefaan Soenen
Importeur Sept Winery, Karam Winery: Libons
Importeur Umami: Matthys Wines
