Naar aanleiding van PERSWIJN proeverij Tejo, licht Ronald de Groot twee wijnhuizen uit Tejo uit die u kunt komen proeven. Tejo is een van de oudste wijnstreken in Portugal. Dit artikel stond eerder in Perswijn 6-2020.
Casal Monteiro
Een bedrijf op de Campo, de alluviale gronden op de oever van de Tejo. Het effect van deze ondergronden werd de vorige keer al besproken, en je ziet dat ook hier weer. Dicht bij de rivier, op zo’n 500 tot 1000 meter, vind je lichte, zanderige gronden, verder van de rivier af meer klei. Eigenaar Miguel de Jesus vertelt erover. ‘De lichte gronden bij de rivier zijn door het zand warm. Ze zijn heel geschikt voor het maken van rode wijnen, mede omdat de opbrengsten daar heel laag zijn, zodat de wijnen meer diepgang krijgen. De wat koelere kleigronden verder van de rivier zijn dé plek voor wit. Zowel rood als wit profiteert van de koele nachten onder invloed van het rivierwater. Al onze wijnen hebben natuurlijke zuren, aanzuren is niet nodig.’
Miguel de Jesus (rechts) met zijn wijnmaker
Werken voor de export
Wat Quinta do Casal Monteiro onderscheidt van de buren, zegt Miguel, zijn de lage opbrengsten in de wijngaard. ‘We hebben 70 hectare wijngaarden – 50 in productie, 20 met jonge stokken – met opbrengsten van zo’n 6 tot 7 ton per hectare. Op de beste percelen, bestemd voor de topwijnen, zorgen we voor de laagste opbrengsten.’
Bij de buren praat je over zo’n 20 ton per hectare voor een druif als fernão pires. ‘Ze werken samen met de coöperatie, vooral vanwege de lastige markt. De concurrentie is zwaar. In Portugal zelf is wijn uit de Douro en de Alentejo veel populairder dan de onze. Douro heeft ook zijn port om deuren te openen, dat helpt. Die streken verkopen zo’n 80% van hun wijn in Portugal.’ Tejo krijgt niet de erkenning die het verdient, vindt Miguel. ‘Wij exporteren 95% van onze productie. Daarvoor moeten we ons dus ook op de exportmarkten richten. Wij planten bij voorkeur Portugese druiven aan, maar de VS wil graag blends met bekende druiven, zoals merlot, cabernet of syrah. De Europese markt staat meer open voor Portugese rassen. Dat geeft ruimte voor eigenheid.’
Ambitieuze aanpak
De wijngaard van Casal Monteiro ligt in zijn geheel rond de winery. Miguel: ‘Daardoor kunnen we de druiven binnen 20 tot 30 minuten in de kelder krijgen. Een groot voordeel. We werken zo duurzaam mogelijk, met een certificering van Integrated Protection of the Environment. Biologisch is hier niet goed haalbaar; het vocht van de rivier geeft een te hoge ziektedruk.’ In de kelder wordt ook niet stilgezeten. ‘We maken een wijn, Clavis Aurea, van verschillende druiven die tegelijk met elkaar worden vergist. Dat levert een wijn op met een betere harmonie. De markt vraagt nu eenmaal om andere producten. Een ander voorbeeld: Touriga Nacional zonder houtrijping. Hij krijgt volume door een lange inweking op de schillen en bâtonnage op de lie.’ De ambitie is groot. Het bedrijf moet groeien van minder dan 0,5 miljoen flessen tot 1 miljoen flessen. Inmiddels is het al de grootste exporteur van de streek.
Wijngaard in de zone Campo
Quinta da Badula
Quinta da Badula vormt in veel opzichten een groot contrast met Casal Monteiro. Alleen al qua ligging: Badula ligt in de heuvels aan de westkant van de DO, ver van de rivier. De wijngaard is een relatief recent project, aangeplant in 2007, en op de markt sinds 2012. Op het moment dat we er zijn, wordt het bedrijf net helemaal verbouwd en uitgebreid, om de groeiende productie en ambities bij te benen. De eigenaar, Emanuel Vitorino, kocht het land in eerste instantie voor de productie van zand voor de bouw. Pas later kwam het idee om er een wijngaard te planten, als een soort hobby. Maar zoals dat gaat met een hobby: die kan uit de hand lopen. ‘Mijn schoonvader begon met 4 hectare. Inmiddels is dat 23 hectare, met zo’n driekwart blauwe druiven. Wit is hier voller en krachtiger dan elders in de streek, mede door de bescherming die de heuvels bieden tegen de Atlantische invloed. De ondergrond is arm en watert goed af. Daarom irrigeren we, om extreme waterstress te voorkomen.’ De rode wijn laat zien wat hier de mogelijkheden zijn. De combinatie van touriga nacional, alicante bouschet, castelão en syrah levert intense, krachtige wijnen op. Het staat model voor wat Tejo aan goeds te bieden heeft.
Tejo, quo vadis?
In de streek zelf wordt toegegeven dat er een achterstand is ten opzichte van streken als Douro en Alentejo. Nuno Rodrigues van Casal do Coelheira: ‘Zeker op de binnenlandse markt worden onze wijnen ondergewaardeerd. We hebben als streek onze marketing later in gang gezet dan andere wijnstreken. Door onze inspanningen zien we het marktaandeel nu wel stijgen, maar er is nog een slag te maken. We exporteren een groot deel van de wijnen. Dat zegt genoeg. De blik is op het buitenland gericht.’
Is het geen handicap dat er meer internationale druiven worden gebruikt voor de wijn uit Tejo? ‘Nee, dat voel ik niet zo, daar heeft de Portugese wijndrinker op zich geen moeite mee. Het is puur een kwestie van marketing. Je moet het uitleggen. Voor andere streken is dat soms veel makkelijker. De wijnproducenten van de Douro bijvoorbeeld waren met hun port al overal aanwezig. De deuren stonden al open toen ze met droge wijn kwamen. Daardoor konden ze die wijn ook meteen hoog positioneren. Het zal een hele klus zijn zoiets te evenaren. We werken er hard aan.’
Je kunt door de enorme variatie in wijn en wijnstijlen niet spreken van een bepaalde focus voor Tejo. De kracht van de streek ligt duidelijk in zijn flexibiliteit en diversiteit. Het is de kunst dat verder uit te dragen.
Ronald de Groot
Lees ‘Tejo: De kracht van de diversiteit (deel 1)’
Maandag 10 oktober 2022 bieden wij u de unieke kans om Tejo, een van de oudste wijnstreken in Portugal, in al zijn diversiteit te ontdekken. Dirceu Vianna Jr MW geeft twee seminars over de belangrijkste inheemse druivenrassen en de authenticiteit van de regio. Naast de wijnen kunt u ook verschillende lokale olijfoliën proeven evenals het zoute water en het flor de sal uit het Estuário do Tejo dat het terroir karakteriseert. Verder vindt u er een aparte tafel vol wijnen van inheemse druiven.
Wilt u zelf wijnen uit Tejo proeven? Kom op 10 oktober 2022 naar de PERSWIJN proeverij Tejo in Hotel Sofitel Legend the Grand, Amsterdam. Gratis entrée. Reserveer hier uw ticket.
