Een ding dat me opviel bij een recente discussie over port – ik rakel hem niet weer op, wees gerust – was dat wij op twitter werden aangeduid als ‘kenners’. Let op de aanhalingstekens. Dit omdat we ons niet wensten te conformeren aan EU-verordening nummer zo en zo. Het nummer wil ik niet weten. Of ik een ‘kenner’ ben of niet, interesseert me eerlijk gezegd weinig. Maar in mijn leven heb ik wel veel wijnen geproefd. Daarbij valt het me met enige regelmaat op dat wijnboeren vele wegen kennen om de regels te omzeilen of te negeren. EU- en andere verordeningen als dode letter. En als de regels ze niet aanstaan, proberen ze deze te wijzigen. Als de lobby maar sterk genoeg is, zoals bij het voornemen van de Europese Unie om het gebruik van koper te verbieden. Nooit gebeurd.
Maar is wat de EU doet dan ook altijd goed? Ooit probeerde de Europese commissie zelfs rauwmelkse kazen te verbieden. Tot er zoveel ‘kenners’ in opstand kwamen, dat dit plan schielijk werd ingetrokken. Het gaat hier dan ook om een miniem gezondheidsrisico – listeriose – waarbij de consument lekker zelf mag uitmaken of hij dat risico wil lopen of niet. Op de fiets door Amsterdam rijden – ook een keuze – is in elk geval een stuk gevaarlijker.
Als Amsterdammer kan ik wel zeggen dat het negeren van verordeningen hier een way of life is. Wat voor u geen verrassing zal zijn. Dus ja, hoe gaat het bij wijn? Niet veel beter, zo valt te vrezen. Als ik zit te proeven, dan houd ik de verordeningen er niet naast. Bij een blinde proeverij trouwens al heel lastig. En als ik bij een wijnboer proef, dan stel ik na afloop de bekende kritische vragen. Is er misschien stiekem geïrrigeerd, als het niet mocht? ‘Neuh, natuurlijk niet’. Misschien wat water, om het alcoholgehalte te verlagen? ‘Hoe komt u er bij!’ Ik heb het gerucht gehoord dat u druiven gebruikt die in de appellation niet zijn toegestaan. Klopt dat? ‘Ik weet niet waar u het vandaan haalt.’ Kortom, een lastig verhaal. Iedere wijnboer houdt zich aan de regels. Ondertussen wordt wijn uit Zuid-Italië naar de Valpolicella verkocht en rijden tankauto’s met rosé van de Languedoc naar de Provence. Verordeningen als dode letter.
Soms hoor je wel een bijzondere bekentenis. Zo vertelde Francis Nicolas van Château La Conseillante me ooit dat zijn vader tijdens de oogst van 1947 ten einde raad was, want de wijn was door de warmte domweg niet te koelen. Hij liet enorme blokken ijs uit Libourne komen en liet die in de wijn kieperen. Volstrekt illegaal, u begrijpt het. Maar de redding van de wijn. Volgens ‘kenners’ – daar zijn ze weer, vertrouw ze niet – een van de mooiste jaargangen die ooit op La Conseillante is gemaakt.
De aanleiding voor deze overpeinzing ligt in de reis die ik afgelopen week maakte door het grensgebied van Italië, Slovenië en Kroatië. Daar vinden we wijnproducenten die knap wanhopig worden van Europese verordeningen. Zo heeft de Europese Unie lang geleden bedacht dat de consument moet worden beschermd tegen het ‘misleidende’ gebruik van geografische aanduidingen. In Italië en Slovenië (en in de Elzas) werd ‘Tokaj’ gemaakt. Dat mag alleen nog in Hongarije, waar Tokaj zich echt bevindt. Daarop werd in Friuli besloten de druif friulano te noemen. Paniek aan de Sloveense kant van de grens, want ook dat was weer een geografische aanduiding, die daar dan weer niet gebruikt mag worden. Ze weten nog steeds niet hoe ze hem moeten noemen. Sauvignonasse, sauvignon vert, zeg het maar. In wanhoop zie je op de fles aanduidingen als Jakot, om de tokaj nog maar even te laten voortbestaan. En de consument? Die tast na dit alles in het duister. Leve de bescherming van de consument.
Een vergelijkbaar probleem doet zich voor bij malvasia. Die druif heeft vele verschijningsvormen. Een daarvan is de karaktervolle malvasia istarska. In Friuli wordt die veel gebruikt. Om de consument daarover te informeren, zouden producenten daar dat graag op het etiket zetten. Helaas: verboden. Want istarska verwijst naar het in Slovenië en Kroatië gelegen Istrië. Ik wil maar zeggen: je kunt met je regelgeving ook doorschieten. Producenten hebben in dit geval echter geen keuze. Wat op het etiket staat is nu eenmaal gemakkelijker te controleren dan wat er in de fles zit. Wat mij betreft ook weer een voorbeeld van doorgeschoten regelgeving. Geen consument wordt er door misleid, lijkt me.
De volgende stap is volgens mij dat ook ‘Gelderse rookworst’ en ‘Haagse hopjes’ worden verboden. Ik ken wel een paar mensen die dat ongetwijfeld zouden willen. Alles om de ‘misleide’ consument de ogen te openen. Ondertussen blijft deze ‘kenner’ gewoon een liefhebber. Ook van ‘foute’ producten. Als ze maar lekker zijn.
Ronald de Groot
