Afgelopen week was het spitsuur op de website. De discussie over port ging over en weer. Inmiddels zijn de rookwolken opgetrokken, en kijk ik terug op een leerzame uitwisseling van kennis en ideeën. Het houdt je lekker scherp, in elk geval. Ik voerde ook een goed telefoongesprek met Eelco van Wieringen, die deze discussie begon in de uitzending van Meldpunt. We kwamen tot de conclusie dat het allemaal vooral om de inhoud moet gaan. Dat wordt nog wel eens uit het oog verloren. Achteraf is het duidelijk dat het om twee benaderingen gaat. Wij vonden het onterecht dat met gestrekt been werd ingegaan op een categorie port die ons na aan het hart ligt. En we vinden nog steeds logisch dat het feit dat een 10 years old of 20 years old tawny door de portproducenten en hun instituut, het IVDP, wordt omschreven als een wijn met het ‘karakter’ van een wijn van die leeftijd een voldoende rechtvaardiging is van het feit dat de gemiddelde leeftijd mag afwijken. In het telefoongesprek met Van Wieringen kwam ook naar voren dat er ports waren gevonden die aanzienlijk ouder werden bevonden, tot wel ‘twee keer de aangegeven leeftijd’, aldus van Wieringen. Strikt genomen zou dit dan ook misleiding zijn, volgens de strenge definitie van Van Wieringen. Maar naar ons idee ondersteunt dit juist het idee dat het gaat om port met het karakter van 10 of 20 jaar oud. Het zou wat mij betreft jammer zijn als er geen afwijking mag bestaan, dus dat dit type wijn gemiddeld iets jonger of iets ouder zou mogen zijn, domweg omdat dit de mooiste blend is.
In een goed artikel over de zaak in de Portugese krant Expresso, werd er ook aan gerefereerd dat juristen het er niet over eens zijn of het nu misleiding is of niet. Sommigen vinden het voldoende dat de omschrijving klopt, dus vinden het niet misleidend, zoals ook het IVDP stelt. Anderen vinden dat de vlag de lading niet dekt. Van Wieringen is daar heel stellig in. ‘Vergeet overigens ook niet dat de NVWA, evenals vak-advocaten, dit bevestigen. Etikettering en wetgeving moeten in lijn worden gebracht met de verordening EU 1169/2011.’ Dus dat betekent in de praktijk dat een 10 years old tawny gemiddeld gewoon nooit minder dan 10 jaar oud mag zijn.
Van Wieringen zegt ook dat veel consumenten niet beseffen dat de leeftijd mag afwijken. Daarin kan hij zeker gelijk hebben. Maar er zijn ook wijndrinkers die niet weten dat Chablis op basis van chardonnay wordt gemaakt. Tegelijk is het natuurlijk een slechte zaak als producenten veel te jonge wijnen gebruiken voor dit type en deze met allerlei trucs geforceerd laten rijpen, waar het onderzoek toch op wijst. Dat zou ook het IVDP zorgen moeten baren. Helaas mochten wij het oorspronkelijke rapport van de universiteit Groningen niet zien, dus hoe het precies zit, is voor ons lastig te beoordelen. Met name kunnen we niet beoordelen of bij de ports die niet zo ver van het gemiddelde af zitten, de hoeveelheden van de gebruikte ports een rol speelt. Als je een klein beetje jonge port in de blend doet, en veel oudere, dan kan het gemiddelde toch hoger liggen. Dan meet je volgens deze methode wel dat er jonge port in zit, zonder dat je kunt zeggen hoeveel.
Ondertussen zijn er altijd stoorzenders op internet, die zonder enig bewijs beweren dat je een bepaald standpunt inneemt omdat je niet ‘onafhankelijk’ zou zijn. Zonder verder op de inhoud in te gaan. Dat is kennelijk iets van deze tijd. Als je een vaccin propageert, word je betaald door big pharma. Toen ik ooit schreef dat de oprichting van Corpinnat in mijn ogen in niemands belang was, werd ik er meteen door iemand van verdacht ‘door Cava te worden betaald’. Tja. Tikje zielig.
Gelukkig ben ik op een punt in mijn leven gekomen dat mijn boterham of mijn goede fles Champagne niet meer in gevaar wordt gebracht door iemand bij- of af te vallen. Ik geniet er juist enorm van dat ik op deze plek vrijelijk mijn mening kan geven. Heerlijk. Net als bij voetbal, het is gemakkelijk op de man te spelen, maar mij gaat het om de bal – de inhoud. Als ik het mis heb, geef ik dat ook grif toe. En ik wijs er graag op dat deze overpeinzing niet aan alle kanten is omgeven door banners van sponsoren. Laten degenen die mij niet onafhankelijk noemen, eerst maar eens goed in de spiegel kijken.
Ronald de Groot
Dank Ronald en met name ook voor de geanimeerde gesprekken over de telefoon!
Een verheldering: door het Centrum voor Isotopenonderzoek (RUG) werd de gemiddelde leeftijd vd ports bepaald. Niet de jongste of de oudste wijn in de blend maar het gewogen gemiddelde. Daarmee is na de “bompiek” van de jaren ‘50 en het verbod op bovengrondse kernproeven in 1963, tot op 1-2 jaar nauwkeurig de leeftijd van biologisch materiaal als port te bepalen.
Koolstof 14 datering is daarmee dus de wetenschappelijk gevalideerde methode.
Komt een wijn gemiddeld uit onder de op het etiket beweerde 10 of 20 jaar, dan is deze direct in overtreding met bepaling EU 1169/2011 art. 7. Die is in de Portugese wet ook bindend gemaakt voor port. Wat het IVDP hiervan vindt, is juridisch irrelevant.
EU verordeningen en nationale Portugese wetgeving staan boven regels van het IVDP. Dus jonge ports die beweerlijk ouder zijn, overtreden zowel Europese als nationale wetgeving. Producenten hebben de plicht zich daaraan te houden, hun mikpunt is niet de ruimere bepalingen van het IVDP.
De juridische kwalificatie is misleiding. Derhalve is deze praktijk verboden. De recalls in Europa zijn daarmee ook een logisch gevolg van de misleiding.
1 Rectificatie: ik heb niet gezegd dat oudere wijnen dezelfde bepaling overtreden. Ik zei: dat heb ik niet onderzocht dus daar kan ik geen uitspraken over doen. Op persoonlijk titel zeg ik echter wel: liever een tawny 10 die 20 jaar oud blijkt te zijn, dan een Tawny 10 die net van de druivenranken komt.
Salut!