Afgelopen vrijdag zat ik toevallig net een lofzang te schrijven over een heerlijke 30 years old tawny port, voor het komende nummer van Perswijn, toen er een paar berichtjes in mijn mailbox en whatsapp verschenen over een port-item in het televisieprogramma Meldpunt. Even kijken dus maar. Het betreffende item over tawny ports, en dan met name 10 years old en 20 years old, kwam in eerste instantie ontluisterend over. Ontluisterend, omdat sommige van met name de 10 years old tawnies volgens geavanceerde koolstofdatering veel korter zouden hebben gerijpt dan de 10 jaar die ons werd voorgespiegeld. In één geval zelfs maar zo’n 2,5 jaar. Dat is wel heel erg kort…
Toch roept zo’n uitzending bij mij meteen de nodige vragen op, misschien ook omdat zo’n uitkomst een tikje onwaarschijnlijk lijkt. Gelukkig kan ik die dan ook even stellen aan deze en gene, ook in het portgebied zelf. Maar helaas niet over het exacte resultaat van de test. Het is bekend dat dit type port, met als aanduiding 10 years of 20 years old, wordt gemaakt van een blend van meerdere jaren. Dus jongere jaren voor het fruit, en oudere voor het gerijpte karakter. Zegt deze C14 test nu dat de gemiddelde leeftijd te kort is? Of dat de jongste port in de blend 2,5 of vier jaar oud is? Dat is een belangrijk gegeven. Het verbaast me dat deze vraag niet werd gesteld door de voorzitter van de KVNW, die in de uitzending mocht zeggen dat hij dit allemaal zwaar afkeurde. Het antwoord op zo’n vraag zou meer duidelijkheid hebben gegeven. Want als een wijn gemiddeld maar 2,5 jaar oud is, dan heeft de betreffende producent toch echt wel iets uit te leggen. Zelfs als het zou mogen.
Iets vergelijkbaars krijgen we te horen in het portgebied. Portproducenten die met de resultaten worden geconfronteerd, stellen dat deze methode om de leeftijd te bepalen ongebruikelijk en onbetrouwbaar zou zijn. De onderzoekers zeggen zelf, volgens de website van Meldpunt, dat er een marge van twee jaar zit in de resultaten. Dat is voor een beschuldiging als deze nogal ruim. Als je zegt dat een port 7 jaar oud is bijvoorbeeld, en het eigenlijk 9 jaar zou zijn.
Maar er is meer kritiek. Via de importeur vernemen we dat Dirk Niepoort – Niepoort is overigens geen B-merk – ‘des duivels’ was over de resultaten. ‘Dirk stelt dat in een 10 years old tawny tientallen verschillende ports gaan, om de juiste blend te creëren. Welke ports zijn gebruikt, wordt exact vastgelegd, en is dus ook traceerbaar. Als een blend wordt gemaakt, moet deze worden geproefd door het portinstituut. Elke nieuwe batch weer. De keuring is streng. Het instituut keurt regelmatig wijnen af. Dat kan zijn omdat ze te jong overkomen voor de stijl van 10 years old, maar net zo goed als ze te oud overkomen. Van elke wijn worden controle-samples bewaard.’
‘En, inderdaad, het is toegestaan dat de gemiddelde leeftijd wat afwijkt, dus die kan hoger of lager zijn dan tien jaar. Dat is ook logisch, omdat het ene jaar sneller rijpt dan andere. Sommige jaren komen zelfs op hoge leeftijd nog jeugdig over. En sommige jonge jaren rijpen snel, en komen dus ook snel ouder over. Daarom brengt Niepoort bijvoorbeeld zijn colheita van 2003 nog niet op de markt, want die komt nog niet gerijpt genoeg over. Als je die voor een 10 years old tawny gebruikt, gaat de gemiddelde leeftijd omhoog, maar krijgt de wijn niet het vereiste gerijpte karakter.’ De juiste blend, met het juiste karakter, dat is in de portstreek het geheim van de smid. Essentieel is dat de port smaakt als een 10 years old, en daar is de keuring ook op gericht. Als je wat jongere wijn van een snel rijpend jaar in de blend stopt, kan dat dus prima werken.
Dat is ook de reactie van Royal Oporto, een van de bedrijven die genoemd wordt. Dit bedrijf stelt dat het alle regels respecteert. Dat zegt in feite ook de website van Meldpunt. ‘De fabrikanten van te jonge ports zeggen in hun reacties, dat zij voldoen aan de Portugese regels voor de port productie. Die zijn namelijk erg ruim geformuleerd. Een Tawny port mag een mengeling van verschillende oogstjaren bevatten, zolang die maar ‘het karakter’ behoudt van een 10 of 20 jaar oude port.’ Zo is het, en niet anders. Sterker, in de reactie van Royal Oporto wordt ook gezegd dat de regels voor de D.O. Porto door de Europese instanties zijn goedgekeurd, anders dan de website suggereert. Dat soort regels bestaan op meer punten. Zo mag je een wijn als bijvoorbeeld ‘Chardonnay’ op de markt brengen, ook als hij tot 15% andere druiven bevat. Dat geldt ook voor een jaargang op de fles. Er mag tot maximaal 15% van een ander jaar in zitten.
En we hebben eerlijk gezegd geen dure laboratoriumtests nodig om vast te kunnen stellen dat een 10 years old tawny van € 8,95 nooit veel bijzonders kan zijn. Dat kunnen wij ook gewoon op de proeftafel. Het is wel vreemd dat je een wijn die gemiddeld aanzienlijk jonger is, toch ’10 years old’ zou (mogen) noemen, maar dan moeten de regels worden veranderd. Om deze lang bestaande en volgens de regels toegestane praktijk totale misleiding te noemen, lijkt me goedkope kritiek van mensen die zich niet in het product hebben verdiept. En dat grote supermarkten deze producten om die reden uit het schap halen, is ronduit hypocriet.
Ronald de Groot
dat van die synthetische alcohol zit mij wel een beetje dwars, op de site van de belastingdienst staat daar het volgende over vermeld:
De zogenaamde synthetische alcohol is een product van de petrochemische industrie, gebaseerd op etheen. Het toepassingsgebied van synthetische alcohol blijft daarmee beperkt tot technisch-industriële toepassingen. De Vo. 110/2008 (de Europese Gedistilleerdverordening) verbiedt om bij de bereiding van gedistilleerde dranken synthetische alcohol te verwerken of andere alcohol die niet verkregen is uit landbouwproducten.
Beste Wieger,
Dat is natuurlijk terecht. Ik heb deze kwestie bewust niet aangekaart, omdat het in de uitzending vooral ging over de leeftijd van de 10 years old tawny, en dit in feite een ‘bijvangst’ was. Inderdaad is het gebruik van synthetische alcohol verboden en Kopke zit nu met een probleem. Het zit waarschijnlijk in de toeleverancier van de alcohol, maar Kopke blijft natuurlijk verantwoordelijk. Dus dit zal ongetwijfeld nog een staartje krijgen.
Groet, Ronald
Beste Ronald, ik en anderen lezen je overpeinzingen van deze ochtend. De reacties zijn van alle kanten verbaasd: “meneer de Groot zit er aardig naast met zijn constateringen”. Ondanks het feit dat het een column van je betreft en geen journalistiek artikel, heb je wat meer ruimte voor mening. Maar we constateren tevens dat de mening uitgaat van de verkeerde feiten. En je daarmee tot conclusies komt die bij de werkelijkheid en wetenschappelijke bevindingen, geen enkele aansluiting vinden.
Mocht je prijs stellen op feiten, dan kun je je tot mij wenden.
Vriendelijke groet, Eelco
“meneer De Groot zit er aardig naast met zijn constateringen”
Nou, vertel. Welke constateringen zijn onjuist? Iedereen is benieuwd.
En wat zijn de “verkeerde feiten”?
Vertel vooral hoe al die leeftijden in het onderzoek zijn berekend. En wat de gevonden leeftijden zijn in een blend die gemiddeld 2,5 jaar oud blijkt. Dit is essentiële informatie.
Beste Eelco,
Dank voor je aanbod. Inderdaad is het een column en mijn mening. Ik heb me echter goed laten informeren. Sowieso laat de wetgeving het toe dat een 10 years old tawny gemiddeld jonger (of ouder) is, als hij volgens het portinstituut smaakt als een 10 years old tawny. Dus in dat opzicht is de constatering dat er jongere port zou worden gebruikt, niets bijzonders. Liever gezegd: gewoon non-nieuws.
Later deze week komen we er nog op terug. Mochten anderen nog nieuwe feiten hebben die niet in de uitzending ter sprake kwamen, dan hoor ik dat graag.
Groet Ronald
Eindelijk nuance!! Maar wederom een grote groep consumenten die een volgend ‘bakerpraatje’ over wijn, over zich heen krijgt.
Dank voor het mooie verwoorden.
Wat Mijnheer de Groot laat weten zijn feiten.
Trouwens weten ze (Port Instituut) best wel goed wat ze keuren alvorens het op de markt mag.
Helaas m’n beste, in de column hierboven staan niet de feiten, maar een op basis van foute aannames gevormde mening. Lees mijn reactie hieronder die ik zojuist plaatste. Dat zijn feiten.
Het IVDP (Instituto dos Vinhos do Porto) zegt in een (vertaalde) reactie het volgende:
‘We zijn ons ervan bewust dat de momenteel geaccepteerde waarde voor de halfwaardetijd van 14C, 5.730 jaar is, met een onzekerheid van 40 jaar, dus het veroorzaakt een vertekende interpretatie voor recente vaststellingen van jaartallen. Volgens Bernard Medina (de erkende wetenschapper op het gebied van leeftijdsbepaling), is de C14-techniek in sommige gevallen bruikbaar en beperkt tot zeer oude sterke drank of speciale producten met jaartal en «de methode is momenteel niet nauwkeurig genoeg en een verbetering ligt niet in het vooruitzicht.“ «Médina, B. «Wijnauthenticiteit», in In Food Authenticatie,
P.R. Ashurst en M.J. Dennis, 1996, Chapman & Hall, Cambridge, VK, 93.”
Daarmee diskwalificeert het IVDP het resultaat van de test, en betwist dus de wetenschappelijke ‘feiten’. Het verbaast me overigens dat het Instituut niet vóór de uitzending om een reactie is gevraagd.
Prima promotie voor Vintage en Colheita ports wat mij betreft, ook al zijn de bevindingen discutabel. Wel zo duidelijk voor de consument, een jaargang-port. Dank voor waarheidsvinding!
Waar haal jij vandaan dat het IVDP niet voor de uitzending om een reactie is gevraagd? Wat een rare bewering van je. Ik heb tientallen documenten en uitwisselingen inclusief wederhoor van VOOR de uitzending met het IVDP.
Ik word er een beetje ziek van dat hier maar wat wordt gezegd en gesuggereerd. Geen contact gehad met IVDP voor de uitzending?! Waar haal je dat vandaan Ronald, zeg me dat eens. Ik wacht je antwoord met interesse af.
Als dat zo is, dan excuus, dan had ik dat mis. Wat is er dan met de reactie van het IDVP gedaan? Want ik neem aan de het instituut er op heeft gewezen dat het gewoon mag.
Ik laat het bij de volgende constateringen: dat het IVDP de regels voor tawny port met leeftijdsaanduiding nogal ruim opstelde, laat onverlet dat de producenten gehouden zijn aan verordening 1169/2011 art. 7. Die verbiedt een leeftijdsaanduiding als bedoeld, als deze in de praktijk niet klopt. De NVWA ondersteunt dit samen met onze juristen, inclusief autoriteiten (juristen) in Portugal en er is dan ook terecht aangifte gedaan in het Europese Food Fraud Network door de Nederlandse autoriteiten.
Dat de leeftijden inderdaad niet kloppen, blijken uit de wetenschappelijk volledig gevalideerde koolstofdateringen op C14. Dat het IVDP beweert dat deze methode niet bruikbaar zou zijn, is gebaseerd op de foute interpretatie van een rapport uit 1993, gepubliceerd in 1996: daarin wordt gesteld dat C14 dateringen van voor 1950, dus voor de tijd van de bovengrondse kernproeven, de onzekerheidsmarge 40 jaar is. Maar dat verandert drastisch na het verbod op kernproeven van 1963: in 1993 (het jaar van dat onderzoek) was de onzekerheidsmarge voor biologische materialen 2 jaar. Nu, in 2022 is dat 1 tot max 1,5 jaar. De C14 datering is juist UITERST betrouwbaar en door de wetenschappelijk wereld gevalideerd en dagelijkse routine op tal van faculteiten over de hele wereld. Dat jullie zo de IVDP achterna lopen zonder te checken wat de waarde is van hun brevet van onvermogen, is pijnlijk. Check verder: “Médina, B. «Wine Autthenticity», in In Food Authentication, P. R. Ashurst and M. J. Dennis,1996, Chapman & Hall, Cambridge, UK, 93.” Daar zie je hun bron. En lees hier zelf dat het IVDP het rapport zelf verkeerd interpreteert.
Wat het IVDP aanvoert, is een beroerde interpretatie van achterhaald onderzoek. Door Prof. Harro Meijer zijn ze inmiddels op hun fout gewezen en ook in de publicaties wordt hierbij stilgestaan. Neem die nog eens door.
Voor degenen die de wetenschappelijke en juridische ins en outs niet tot zich namen, is het inderdaad lekker roepen hier. Het verschil met wat ik publiceer is echter, dat ik me baseer op de feiten. Dat wijnmensen geen journalisten of onderzoekers zijn is me duidelijk.
Maar er zo keihard naast peren met jullie conclusies, is uiterst bedroevend. Doe er uw voordeel mee en verspreid vanuit jullie vakgebied de feiten. Daar heeft dit schitterende product recht op.
Vriendelijke groet, Eelco
Mijn derde meewerkende onderzoeksjournalist is Micael Pereira, idd, dezelfde die de Panama papers deed. Hij zit inmiddels een jaar of 3 in mijn team. Lees hieronder zijn verslag in Expresso, het grootste dagblad van Portugal. Alle relevante info + bronnen staan erin.
Vriendelijke groet (en ergens best wel begrip hebbend voor de misverstanden), Eelco van Wieringen
Published by Expresso in its print edition of January 14 of 2022 Buying old and drinking new PORT WINE | Study of carbon-14 to bottles of Tawny 10 years and 20 years reveals that the wine was less old in half the cases Micael Pereira
The eyes also drink and the attraction to a wine often starts there. A well-designed bottle, an elegant name, an accurate message. The Royal Oporto Tawny 10 Year Old has all that. Beauty in form, nobility in the title, seductive information. On the back label it says: “This superb Port was patiently aged for 10 years in the reputed cellars of Real Companhia Velha, in Vila Nova de Gaia”. But not everything is exactly what it seems. At least, according to a scientific study conducted by a team from the University of Groningen, in the Netherlands, which specialises in determining the age of organic materials using a technique based on carbon-14. According to this research, half of a set of 10 year old Tawny and 20 year old Tawny Port wines, bought randomly in Dutch shops and subjected to laboratory analysis in Groningen, are less old than stated on the label. Coordinated by professor Harro Meijer, the study of carbon-14 (14C) in Port wine explores the fact that this isotope is present in specific quantities in organic matter depending on the year in which it was absorbed (read the article: “A method capable of identifying how old a wine is”). The research focused on two essential components of wine, both organic and originating from grapes: sugar and ethanol alcohol. “Based on the measurements carried out at 14C, it became clear that in 14 of the 20 Tawny Port wines investigated, the age of the ingredients analysed deviates from the expected ages. Four of the Port wines are older than expected and 10 are younger.” One of these cases identified was precisely a Royal Oporto Tawny 10 years old. According to the Groningen team, the wine taken from that bottle is between one and six years old, and is likely to be less than three years old, based on the values found in the grape sugar, the more accurate of the two indicators studied by the scientists. Port wine has no sugar additions throughout its ageing process, while for ethanol there has a significant addition of 77% alcohol spirit at the beginning, and then additions of up to 2% a year are allowed until the bottling stage, which changes the amounts of 14C found in this indicator and requires complex calculations by scientists. Also on the list of wines identified as having been aged less than the years stated on the label are J. H. Andresen’s Lagarada 10 Year Old Tawny and Poças’ Varossio 10 Year Old Tawny, with laboratory analyses of the wine’s sugar showing actual ages of between two and five years for the grapes used in its production (compared with a range of three to eight years for ethanol). Unlike Royal Oporto, Tawny Lagarada and Varossio have not been found for sale in Portugal. The companies producing these wines claim to scrupulously respect the laws and regulations in force, referring to the Instituto dos Vinhos do Douro e Porto (IVDP), the sector’s regulatory body, for any clarification on the scope and legal framework that may exist for the discrepancies in the age of the wine in the Tawny categories. Dutch authorities alert ASAE In the Netherlands, although not yet published as a paper in a scientific journal, the research from the University of Groningen has already been examined by an inspector from the Netherlands Food and Consumer Products Safety Authority (NVWA). “If a bottle of port states on the label that the wine has matured for 10 or 20 years, this has to be correct. If the information does not correspond to the actual maturation time, then this is misleading for consumers. Port wine producers must follow local regulations, such as those of the IVDP, but also European regulations,” an official from this agency told a report broadcast this Friday night on the Dutch tv-program ‘Meldpunt’, in the public television channel NPO2. The NVWA believes that the results of the carbon-14 tests are a violation not only of Dutch rules, but of European legislation to protect consumer rights. What is at stake is the European regulation 1169/2011 on the provision of food and beverage information to consumers, and which defines, among other things, the “principles governing mandatory food information” and “fair information practices” to be followed by businesses, and which are mandatory in all member states, without needing to be carried over into national legislation. The agency revealed that it has already notified its counterparts in Europe on this matter, through the European Food Fraud Network, including ASAE (Autoridade de Segurança Alimentar e Económica) in Portugal. “The Portuguese authorities will now have to decide what to do with this.” The president of Real Companhia Velha, Pedro Silva Reis, refutes the results of the analyses, stressing that the questions put to the company “suffer from a vice of reasoning insofar as they are based on the assumption of the unquestionability of the method and the absolute reliability of the results of the research carried out in the Netherlands, based on such measurements of C14”. Silva Reis is seconded by Carlos Flores dos Santos, owner of J. H. Andresen, who assures that there is also a strict approval process to which the bottles are subjected: “All the ports produced are subjected to an organoleptic and analytic examination, before their final approval. The IVDP’s tasting chamber is certified by ISO 17065 and its laboratory by ISO 17025. Labelling is also subject to prior approval by the IVDP, and the wine is duly registered, with a direct and clear association between the wine and its labelling. Compliance with regulations is not even a question for us — it is an unquestionable principle.” Pedro Poças Pintão, from the Poças company, clarifies that all Varossio bottles have a serial number present on the guarantee seal and “any consumer in the world can use this serial number to certify with the IVDP about all the procedures followed”, so that these bottles can bear the 10 year old Tawny category. This also happens with all other Port wine brands. It says it’s 10 years old, but doesn’t it have to be? The question, however, seems to be deeper. There is an article in one of the IVDP’s regulations (242/2010) which defines what Port wines “with indication of age” are. That is, blended wines, made up of mixtures of several wines, as is the case with Tawny. The mandatory criteria for being 10, 20 or 30 years old stated on the label of a bottle of Port wine do not include any requirement regarding the harvest year of the grapes, but simply the need for the wine to express “the character” expected for the age indicated. An annex to that regulation then clarifies that the Tawny style is “obtained by blending wines of varying degrees of maturity, conducted through ageing in wood or in tanks or vessels with other characteristics. The colour presented falls into the categories of red golden, golden or light golden colour, revealing itself to be smooth and of medium persistence”. Colour, aroma and flavour dictate the rules. A 10 year old Tawny “doesn’t necessarily have to have an average age of ten years”, admits Bento Amaral, director of technical and certification services of the IVDP and former head of this institute’s tasting service. “It can be more, it can be less.” But, he stresses, the wines “will not be very far from these declared ages”, confessing that he would be “highly surprised” if there were “a deviation of 50%” in relation to the years indicated on the labels. Bento Amaral explains that the Port wine sector started to develop categories based on blends of wines from different years so that “there would be no variations over time, due to better or worse harvests”. The director of the IVDP guarantees that, although the ages in these styles of wine do not have to be respected, there is permanent scrutiny over the quality of the wine, with around four thousand bottles of port being tasted and analysed each year. “We have an 8% disapproval rate overall on Port wine. By comparison, the Bordeaux wine certification body has a rate of 3%. We are much more demanding than most.” But if the 10 year old Tawny is just a style and, according to the IVDP’s own rules, the wine doesn’t have to be 10 years old, isn’t that misleading for consumers? Bento Amaral puts this into perspective: “I understand that this may be difficult for the public to understand, but we are almost more concerned with the pleasure that the consumer has when tasting a wine, than with arithmetic”. For Jorge Morais Carvalho, sub-director of the Law Faculty of Nova University, director of NOVA Consumer Lab and researcher in the area of consumption, it seems clear that the IVDP regulation “puts into question the principle of loyalty in consumer relations”. According to this law professor, the IVDP Tawny rules violate not only the European regulation on fair information practices, but they also violate “the Consumer Protection Law (Article 9) and even the Constitution of the Portuguese Republic which establishes in Article 60 that consumers have the right to the protection of their economic interests”. Morais Carvalho specifies what he sees as the problem: “I would say that this is an unfair commercial practice, as it is misleading for the consumer. A normal consumer understands that ’10 years’, associated with a wine, is the time it has aged. If this is not the case, the consumer will have made a decision based on an incorrect perception and a penalty may be applied to the company”. This is not, however, a consensual opinion among legal experts. “The understanding on the indicated age of Tawny wine requires a pre-understanding on the production process of this type of Port wine, so the possible right to legitimate ignorance of the consumer does not apply in this case”, argue Rui de Mascarenhas Ataíde and Vítor Palmela Fidalgo, professors at the Faculty of Law of the University of Lisbon and experts in consumption. “It is, moreover, important to mention that there is still a vast lack of knowledge about the wine sector by Portuguese consumers, which naturally leads to misconceptions, myths or misunderstandings. Considering the economic and cultural importance of the wine sector for Portugal, it would be relevant to address this lack of information as far as consumers are concerned.” In the Netherlands, professor Harro Meijer confesses that he was quite surprised by the results of the study, but he also thinks that “sometimes people want to be misled”. And he explains what he means by that: “If we buy a wine that is supposed to be ten years old in a cheap supermarket for only ten euros, then there doesn’t seem to be a real surprise, because the wine is not ten years old, but only three or four, as we found out.” ________________ This article was developed with the support of Journalismfund.eu (www.journalismfund.eu) ________________________________________________________________ A method capable of identifying how old a wine is Carbon-14 is a radioactive isotope used in a scientific technique to determine the age of organic matter It has yet to be published in a scientific journal, but the research has been completed. Carbon-14 dating analyses of Port wine by the Isotopic Research Centre of the University of Groningen, in the Netherlands, were carried out between 2020 and 2021. The study was carried out following a challenge set by a Dutch freelance journalist, Eelco van Wieringen, in a project that Expresso joined, along with a Dutch television team headed by another journalist, Vincent Verweij. Van Wieringen obtained a grant from Journalismfund, a non-profit organisation supporting investigative journalism. That grant funded the sophisticated use of the Groningen machines that measured carbon-14 and thereby determined the age of the wine. Full professor Harro A. J. Meijer, who led the team responsible for the study, has published over 300 scientific papers and is an expert on carbon-14. Sanne W. L. Palstra, who had worked with wine samples before for a scientific paper published in 2008, was involved as principal researcher. Also known as radiocarbon, carbon-14 is a radioactive isotope that has existed in nature since ever, produced by cosmic rays. Hundreds of nuclear tests carried out during the Cold War, particularly between 1950 and 1963, have since released a large amount of extra carbon-14 which has spread into the atmosphere in the form of radioactive carbon dioxide, 14CO₂, which has been absorbed by the oceans and terrestrial plants. There has been from that peak reached in 1963 a cadenced decrease, year by year, of its presence in the atmosphere, thus making it possible to accurately determine the age of organic materials from measuring the amount of 14CO₂ absorbed by those materials, and then comparing that amount with reference values. “There is a small amount of radiocarbon in all living tissues, therefore in us humans, but also in dead plants, such as wine grapes,” explains Professor Meijer. “If we determine this amount we can tell exactly — with a margin of error of one year — which year the plant absorbed CO₂ from the atmosphere. In other words, the year in which the grapes grew.” The amount of carbon-14 was measured in two ingredients of the wine: sugar and alcohol. In 20 Tawny Port wines analysed, 10 were younger than what their labels said and four were older. Only in 13 of the Tawnies were both ingredients measured, and according to the researchers, due to the additions of alcohol that Tawnies take during ageing and until bottling, and although this is taken into account in the calculations of the study, sugar is the most accurate indicator. Besides having analysed 20 bottles of 10 year old Tawny and 20 year old Tawny, four bottles of Vintage wine were also studied. But in this case, the ages corresponded to the labels. All bottles were purchased randomly in shops in the Netherlands. ________________________________________________________________ Victor Freitas, professor at the University of Porto “A 10 year old Tawny is a style of wine that has nothing to do with age” With a PhD in oenology, Victor Freitas is a full professor in the Chemistry and Biochemistry Department of the Faculty of Sciences of the University of Porto and leads a research laboratory that studies food and drink, including wine. A study by the University of Groningen, in the Netherlands, concluded that in half of 20 bottles of Tawny Port wine analysed with carbon 14, the wine was younger than the label said. Do these results surprise you? This is a style of wine. There may be some fragility here in terms of language, but according to the regulations that exist in the IVDP [Instituto dos Vinhos do Douro e Porto] these are categories that don’t exactly have to do with age. When they say that the wine is a 10 year old Tawny, it means that the wine has a style that is characteristic of an average 10 year old wine, defined by the panel of tasters. Therefore, the IVDP’s declaration that a wine is a “10 year old style” assures the consumer that that wine has that type of style, but it has nothing to do with the wine’s age. These results do not mean that the producers of these bottles are breaking the rules of port wine production, is that it? Far from it. But why does the IVDP allow a 10 year old Tawny Port not to age for 10 years? I do not know what is behind this. There are several aspects here. First, it is in the regulations and the producers are not breaking the law. They may be blends, mixtures of wines of different ages. All wines evolve in very different ways. It has to do with the origin, with the grape variety, with the winemaking methods. Wines that are 10 years old may have very different styles of taste. When the IVDP instituted 10 year-old Tawny wines, it meant that all those wines have the same style, regardless of their age. Is it possible that a Port wine with two or three years old, or a blend of wines with more or less those ages, has the same aroma and colour characteristics of a 10 year old Port? I doubt it. It doesn’t mean that if you have a very aged wine, you can’t add to that wine other younger wines to try to have the 10 year old Tawny style. They can make blends. But hardly a two or three year old wine can look like a 10 year old wine. In some of the samples that were analyzed there are 10 year-old Tawny wines that are between one and five years old. Could this be a case of artificial ageing of the wine, i.e. accelerating the ageing process itself? The ageing process may be accelerated using techniques which are perfectly normal and authorised. This is part of the know-how that the companies have, because it is a traditional technology. We know that Port wine is a wine created by oxidation. If they think they want to produce more 10-year or 20-year Tawny, they can play with storage methods, for example, speeding up or reducing the oxidation process. Companies have those means and accelerating an oxidation process is not a cheat. They can do it. If they put the wine in a vat, one of those traditional ones, open and exposed to air, and if they put it in a stainless steel vat, closed and without oxygen, in the stainless steel vat they will greatly slow down the oxidation process, while in the vat they will speed it up. These processes that are available to wine production companies allow them to produce a style of wine in fewer years than one might suppose? If a company wants to have old wines, it has old wines. If they want to have younger wines, they have younger wines. If they want to accelerate the oxidation, they can accelerate it. None of this is done with a fraudulent attitude, quite the contrary. It is an attitude of producing wines with different sensory characteristics. This has to do with the technology used in wine production, which does not exist in other wine sectors. To what extent is it possible to accurately determine the age of a wine from carbon 14 analyses? I don’t question the ages that the University of Groningen has determined. They may even be 100% correct. I believe that that technique is sufficiently accurate to determine ages. It may even be the most accurate dating technique currently available. Don’t you think it is misleading for the consumer to read that a wine has aged 10 years when that doesn’t correspond to the truth? I don’t think it says it has aged for 10 years. It says it is “10 year style”. In one of the wines where the results are more evident the back label says: “aged patiently for 10 years”. I find it very strange that it says that. Is that really written on the label? On the back label. But it’s not common for Tawnies to say that. If it does, I don’t know if it’s wrong or incorrect, because I don’t know the legislation, but it shouldn’t say it, possibly. I also recognise that it’s a bit misleading, and I’ve had that experience. I have many French friends and they also thought that in a 10-year Tawny the wine had aged 10 years. First to get it into their heads that it has nothing to do, it was very complicated.
In reactie op wat Eelco van Wieringen schrijft, wil ik graag nog even op mijn eigen tekst wijzen, en hem vragen dit nog eens goed door te lezen. Met name deze zin: ‘Het verbaast me dat deze vraag niet werd gesteld door de voorzitter van de KVNW, die in de uitzending mocht zeggen dat hij dit allemaal zwaar afkeurde. Het antwoord op zo’n vraag zou meer duidelijkheid hebben gegeven. Want als een wijn gemiddeld maar 2,5 jaar oud is, dan heeft de betreffende producent toch echt wel iets uit te leggen. Zelfs als het zou mogen.’ Maar het mag dus gewoonweg. Dat bedrijven die goedkope ports produceren trucjes toepassen om jongere ports te gebruiken is niet verbazingwekkend. Dat consumenten denken dat ze voor een prikje een mooie oude port kunnen kopen is eerder verbazingwekkend. En daar waarschuwen we als blad ook voortdurend voor. En die ports scoren laag in onze proeverijen.
Met andere woorden, of de methode nu achterhaald is of niet, het ‘nieuws’ dat er jongere port in de fles kan zitten dan (gemiddeld) tien jaar oud, ook al staat er 10 years old op, blijft non-nieuws. Want zoals het IDVP zelf zegt, worden de wijnen alleen organoleptisch beoordeeld, en niet op daadwerkelijke (gemiddelde) leeftijd. Dat betwist dus niemand. Bovendien zou ik nog altijd willen weten of de C14-methode de leeftijd meet van de jongste port in de blend, of van de gemiddelde leeftijd van de blend. Op deze belangrijke vraag heb ik nog steeds geen antwoord gekregen. Dat maakt nogal uit. Zo ontkent een top-producent als Niepoort met klem dat zijn blend maar zeven jaar oud is, zoals uit dit onderzoek zou blijken.
Het enige nieuws is dat de etikettering als verwarrend wordt ervaren en dat hiertegen een klacht is ingediend. Dat is prima, en ieders goed recht. Dat had ook gekund zonder al deze bombarie. Sterker nog, ik ken nog wel meer producten met een misleidende etikettering. Loop maar een rondje door de supermarkt. Dus er is voor Eelco van Wieringen nog een hoop werk aan de winkel.
Nee, beste Ronald, het is NIET toegestaan om port jinger dan de beweerlijke 10 of 20 jaar in de EU te verkopen. Ik haal nogmaals EU 1169/2011 art 7 aan: daar staat het. Zowel de NVWA als Portugese autoriteiten bevestigen dat het niet toegestaan om jongere port middels een claim op het etiket te verkopen als oudere. Hier is geen uitzonderin op en zit voor het overige ook juridisch spijkerdicht. Producenten mogen hoog en laag springen en refereren aan de IVDP. Maar toch zullen ze complient moeten zijn aan EU verordeningen.
Met koolstofdatering haal je niet de oudste of jongste port uit de blend, maar de gemiddelde leeftijd van de ports. Zo werkt C14 datering nu eenmaal. De meting heeft een nauwkeurigheid van 1 tot 1,5 jaar. Dat is akelig precies. Een meting aan de druivensuikers van de port levert dus ook een nauwkeurig resultaat op, nauwkeurig genoeg om aan te tonen dat de ports veels te jong zijn, in ieder geval jonger dan het etiket claimt. Bij enkele tawny 10’s is aangetoond dat het gaat om ports die eerder 2 tot 5 jaar oud zijn, dan de beweerlijke 10. Overigens is Koolstofdatering zoals ik al eerder op deze pagina meldde, een wetenschappelijk volkomen valide en geaccepteerde en peer-reviewde methode.
Zo kwamen ze een tijdje terug nog achter de exacte herkomst van vanillestokjes (Wageningen Universiteit, Prof, van Ruth, hoogleraar Voedselauthenciteit). Ontluisterend. Daar hadden de producenten zelfs met de C14 gerommeld om fraude te verhullen.
C14? Zo solide als een huis. IVDP? Die zal hun eigen regels in lijn moeten brengen met EU verordeningen.