Bourgogne in wit en rood: tijd om in te stappen

Na de eerste vijf oogstjaren van het afgelopen decennium die de nodige problemen met onder meer hagel, nachtvorst, coulure, millérandage, meeldauw, droogte en warmte met zich meebrachten, volgde een viertal oogstjaren die de liefhebber van zowel witte als rode bourgogne de komende jaren veel drinkplezier kunnen verschaffen. Die wijnen zijn, of komen binnenkort, op de markt. Tijd om in te stappen dus!

Niet dat het groeiseizoen in die vier oogstjaren – 2016, 2017, 2018 en 2019 – perfect was en zonder een enkel probleem verliep, maar het uiteindelijke resultaat in de fles was, hoewel per jaar, sub-gebied, appellation en producent uiteraard verschillend, over het algemeen heel tevreden stellend.

Dat laat echter onverlet dat de Bourgogne een wijngebied is dat steeds vaker te kampen heeft met problemen ten gevolge van de klimaatverandering. Dat is bijvoorbeeld goed te merken aan het moment van oogsten, dat steeds meer naar voren schuift en in oogstjaren als bijvoorbeeld 2011, 2015, 2017, 2018 en 2020 zelfs bijzonder vroeg viel. Een vroege oogst kan weliswaar enkele voordelen hebben, zoals een betere rijpheid en minder risico op herfstregens en rot, maar er zijn zeker ook nadelen aan verbonden, zoals het binnenhalen van de druiven bij (soms extreem) hoge temperaturen.  

De vier jaren

Na het droge en warme 2015 was 2016 door onder meer nachtvorst, hagel en meeldauw kwantitatief ronduit een drama. Maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat dit kwalitatief ook zo is. Vooral door een mooie nazomer is de kwaliteit meer dan bevredigend en zijn er, zowel in wit als rood, wijnen gemaakt met goed fruit, elegantie en voldoende frisheid door een prima zuurgraad.

In het oogstjaar 2017 werd de Bourgogne, op enkele uitzonderingen – Chablis en een deel van de Mâconnais – na, zowaar goeddeels gespaard voor schade door vorst in de vroege ochtend. De rendementen waren over het algemeen redelijk tot goed. Ik heb inmiddels behoorlijk wat wijnen uit 2017 geproefd en gedronken en ben ronduit enthousiast over de kwaliteit van de witte bourgognes uit dit oogstjaar, die levendig, energiek, pittig en sappig zijn en een heerlijke fraîcheur bezitten. De rode wijnen zijn elegant, zuiver en open, barsten van het fruit en zijn door hun zachte, rijpe tannine nu vaak al heel benaderbaar.

Kort na de oogst, in oktober 2018, was ik samen met Lars Daniëls een aantal dagen in de Bourgogne. Wat ons onmiddellijk opviel waren de vrolijke gezichten van alle producenten die we bezochten, omdat zij eindelijk weer eens een kwalitatief én kwantitatief uitstekende oogst hadden binnen gehaald. Na een extreem droge zomer volgde een vroege oogst van gezonde druiven onder optimale omstandigheden. De witte wijnen hebben over het algemeen wat meer volume en structuur en een iets lagere zuurgraad dan in 2017. De rode wijnen zijn vaak geconcentreerd, complex, expressief, heerlijk rijp, rond, rijk en sappig en bieden volop perspectief voor een langere rijping in de kelder.

In 2019 was het alweer afgelopen met de goede rendementen. Na een milde winter volgde een kille lente. Juni was nog iets koeler dan gemiddeld, maar daarna liepen de temperaturen in juli en augustus zo snel op dat veel wijnstokken te kampen hadden met droogtestress en zonnebrand. De druiven bleven dit oogstjaar extreem klein. Dat klinkt ook kwalitatief redelijk dramatisch, maar het lijkt er toch echt op dat er desondanks een goede, gezonde oogst is binnengehaald met complexe, fruitrijke rode wijnen en geconcentreerde, rijke, rijpe witte wijnen. Ik heb echter nog te weinig wijnen uit dit oogstjaar kunnen proeven om een goede indruk te krijgen. Oordeel nog even voorbehouden dus. De wijnen uit 2019 komen nu en in de komende tijd op de markt en dat is voor elke bourgogneliefhebber dus een mooie gelegenheid om ze zelf in hun jeugd te proeven en er een eigen oordeel over te vormen!  

En 2020 dan?

Voor 2020 is het zeker te vroeg om een oordeel te vormen. De wijnen zitten nog in het vat en de wijnboeren zijn volop met de opvoeding bezig. Een ding is echter zeker, ontkenners van de klimaatverandering kregen ook dit jaar ongelijk. Misschien moeten ze eens een jaar stage gaan lopen bij een wijnboer in de Bourgogne! Door een hete en droge zomer met als gevolg watergebrek in de bodem blokkeerde de rijping van de druiven. Een zeer vroege oogst was wederom het gevolg, door de weersomstandigheden zelfs voordat de druiven, die soms al aan de stok in begonnen te verschrompelen, fenolisch helemaal rijp waren. Het gevolg was een kleine oogst van druiven met een dikke schil, veel vruchtvlees en naar verhouding weinig sap, met name bij de pinot noir, die in tegenstelling tot normaal – maar wat is tegenwoordig nog normaal in de Bourgogne? – dit jaar als eerste moest worden geoogst. De later geplukte chardonnay kwam er veel genadiger vanaf. De druiven werden gezond binnengehaald en bevatten voldoende sap en zuren om er iets moois van te kunnen maken. Het zou me niet verbazen als de witte wijnen straks volume en structuur en een iets lagere zuurgraad, in lijn met 2018, blijken te hebben.         

De prijzen

Tja, een artikel over de Bourgogne is natuurlijk niet compleet zonder het over de prijs van de wijnen te hebben. Een decennium van veelal kwantitatief kleine oogsten en een steeds grotere mondiale vraag heeft uiteraard gezorgd voor hoge(re) prijzen. Een kwestie van vraag en aanbod; een simpel economisch principe. Zoeken naar een goede witte of rode bourgogne onder een tientje is dan ook vergelijkbaar met het zoeken naar de bekende speld in de hooiberg. Voor bourgognes van gerenommeerde producenten, afkomstig uit wijngaarden in de beroemde dorpen, zeker als het ook nog eens een Premier Cru of Grand Cru betreft, zal diep in de buidel moeten worden getast. 

Er zijn echter nog altijd voldoende alternatieven, waar goede bourgognes voor een redelijke prijs te vinden zijn. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de wijnen van goed werkende producenten in de Côte Chalonnaise, afkomstig uit gemeenten als Rully, Mercurey en Givry. 

Maar ook in de Côte de Nuits en de Côte de Beaune zijn wijnen voor een redelijke prijs te vinden. Dit mits je bereid bent de beroemde platgetreden paden te verlaten en te zoeken naar wijnen uit dorpen met wat minder sterrenstatus. Kijk eens rond in Marsannay, Fixin, Ladoix, Pernand-Vergelesses, Savigny-lès-Beaune, Chorey-lès-Beaune, Auxey-Duresses, Monthélie, Saint-Romain of Santenay.

Er is echt nog een zee aan redelijk geprijsde goede bourgognes te ontdekken…

Frank Jacobs

Update van Frank Jacobs 8 april bij het artikel over de Bourgogne:
Helaas lijkt er door nachtvorst een nieuw kwantitatief dramatisch jaar in de Bourgogne op komst. De onderstaande informatie ontving ik via Karel de Graaf:
Eric Germain, technisch directeur en wijnmaker van Maison Vincent Girardin, meldde vanmorgen een vorstschade van maar liefst 80%…!! Gerard Boudot, eigenaar van Maison Etienne Sauzet, spreekt zelfs over een schade tot 90% in de heuvels. In de plaine (de vlakte) waar meestal de kwalitatief wat mindere wijngaarden zijn gelegen, lijkt wat minder schade te zijn. Alles is geraakt, ook de Premiers Crus en de Grands Crus. Dit ondanks de vuurkorven in de wijngaarden; de temperaturen zakten de afgelopen nacht(en) naar een dermate laag niveau dat deze ‘bougies’ niet meer hielpen.