Noord-Macedonië, het land van net niet binnen de Europese unie, van veel luide muziek in alle openbare gelegenheden en bonen bij elke maaltijd. Maar ook van wijn van verschillende authentieke druivenrassen. Een verslag van een bliksembezoek aan het prachtige land met Evzal Demiri van Univin -voorvechter van wijn uit Macedonië- en Mirjam van de Veen, specialiste op het gebied van wijn uit de Balkan.
Hoge alcoholpercentages
Het is hier heet, zelfs eind oktober volstaat een luchtige outfit tijdens een bliksembezoek.
De zon is dan ook goed te proeven in de wijnen, alleen al in het hoge percentage alcohol. Niemand kijkt hier op van minstens 13,5% in de witte wijnen. En voor rood is een percentage van 15,5% en hoger, doodnormaal.
Kire Ristov, van de Venec Winery vertelt: “Als de Europeanen dit alcoholpercentage niet meer willen, is dat geen probleem. Onze belangrijkste exportmarkt is China, en daar vinden ze wijn met minder dan 14,5 % niet eens de moeite waard. Maar we letten er wel degelijk op. Zo is de aanplanthoogte al verschoven van 200 tot 600 meter hoogte. En het grote verschil van dag-en nachttemperatuur van soms wel 25 graden, geeft frisse zuren naast het hogere alcoholpercentage.”
Benchmark druif
Op de vraag met welke druivenrassen men hier de veranderende toekomst met een warmer klimaat wil ingaan, luidt het antwoord steevast: “vranec, onze nationale trots!”
Ja, er wordt absoluut gewerkt met internationale rassen zoals merlot, de cabernets, syrah en chardonnay. Ze zijn alom tegenwoordig. Maar de ogen gaan glimmen als de wijnen van de nationale vranec ter sprake komt. Vranec betekent kracht en succes, en zwart, raafzwart om precies te zijn. Het is een typische Balkan-druivenvariëteit. Vijftig procent van alle wijngaarden zijn hiermee beplant.
Vranec’s opleg potentieel
Bij de Popov Winery proeven we wat oudere jaargangen vranec die helaas overleden zijn. Hoe het zit met het vranec oplegpotentieel, legt Petar Manchev, wijnmaker van Popov, uit: “Pas de afgelopen tien jaar is men hier bezig met het maken van kwaliteitswijnen. Ook van de vranec. Daarvoor lag de focus op het produceren van bulk. Er werd vroeg geoogst. Vervolgens werd daar wijn met een laag alcoholpercentage, maar met fikse zuren van gemaakt. Dat werd in bulk over de hele wereld voor weinig verkocht. Heel slecht voor de reputatie. De druif heeft van zichzelf een hoog gehalte anthocyanen, veel zuren en behoorlijk wat tannine. Bij het juiste gebruik van hout, bij voorkeur Frans eiken, kan hij minstens 25 jaar ouderen. Uiteraard is de manier van vinifiëren doorslaggevend voor het eindresultaat. Helaas heb ik er nog geen voorbeelden van.” Ook bij Stobi is de vranec het meest interessant. Wijnmaker Andon Krstevski: “We hebben zelf best moeite om de identiteit van vranec te bepalen. Je kunt er namelijk alle kanten mee op. Van een frisse rosé tot een wijn zijn met veel houtrijping. Je zou er zelfs maceration carbonique op los kunnen laten.”
Merlot, maar dan anders
In Europa ligt de merlot een beetje onder vuur. Deze vroege rijper ontwikkelt veel suikers bij hogere temperaturen. Je zou dus verwachten dat deze druif het hier ook niet goed zou doen. Maar niets anders is waar. De merlot is hier onveranderd populair. Hij wordt bij voorkeur dan ook aangeplant op de hoger gelegen hellingen.
En het grappige is dat hij hier veel meer karakter heeft dan de Franse variant. Hij heeft meer structuur, is minder rond en sappig en heeft wat meer pyrazine en tonen van groene paprika. De cabernet sauvignon staat hier ook aangeplant, maar is minder uitgesproken van smaak.
Rkaciteli en temjanika, witte autochtone sterren
Wat de vranec hier is voor rood, is temjanika voor witte wijn. Het is inderdaad ook iets heel anders qua wijn, heerlijk fris en crisp, met de aroma’s van muscat. Logisch, het is de Balkan versie van de druif muscat à petits grains. Maar dan de droge versie. Dit is een redelijk onbekende smaak in Nederland. Maar daarom zeer verrassend. Een andere onbekende druif die juist hele aromatische en intense wijnen geeft, is de rkaciteli. We proeven hem gekarafeerd en geschonken in een groot glas. Rijk en aromatisch, zacht zuur, lengte en de smaak van rijpe kweepeer. Absoluut gastronomisch. Waarom is dit niet allang een waardige concurrent van chardonnay? Het is in ieder geval een van de favorieten van Andon Krstevski, de wijnmaker van Stobi, de een-na-grootste winery in Macedonië. Ze telen er ook groente en fruit en maken er kaas van de melk van hun 10.000 schapen. Op 500 hectare worden meer druiven geteeld dan ze kunnen verwerken. Uiteraard worden er op alle niveaus wijn gemaakt, maar de Private Réserve serie is er een van hoge klasse. Prachtige wijnen van de grote druivenrassen, maar ook hier zijn de wijnen van de rkaciteli, merlot en de vranec de mooiste in het assortiment.
Importeur: Schermer wijnen.
Verder geproefd:
Popova Kula Aristokrat: fris, aromatisch en een lekker zuurtje. Heerlijke terraswijn (importeur Univin)
Popov winery (importeur Univin)
- Popov Pinot Gris 2018: Een machtige variant op de wijnen van deze druif. Hoog alcoholpercentage, maar dat valt in het niet bij de volle en aromatische smaken. Klein zoetje als tegenhanger tot de frisse zuren. Gastronomisch glas.
- Temjanika, 2018 (muscat à petits grains): droog, strak, aromatisch en lengte. Heerlijk verfrissend.
- Domaine Vrshik: blend van gewürztraminer, chardonnay en sauvignon blanc. Favoriet van Wessel Houben, sommelier van restaurant de Allemansgeest: “Deze wijn is gastronomisch zo breed in te zetten, heel goed bij gerechten met een umani accent. Echt geweldig.” Mooie combinatie van fris door de gewürztraminer, sauvignon blanc en de romigheid van de chardonnay.
- Smolnik vranec: jong en fruitig. Framboos en kers. Nog een beetje jong, maar … jaargang 2017.
Venec Winery (Importeur Univin)
- Chardonnay Oak plus: de naam doet het ergste vermoeden, maar we proeven een uiterst elegante, zuivere chardonnay met een perfecte balans van romigheid, mineraliteit en fijne bitters. Zeer geraffineerd.
- Venec Orle Franec 2016: krachtige rijpe vrancec met gedoseerde houtrijping. Hij heeft wat flesrijping nodig om echt tot volle wasdom te komen. 2016 komt net kijken, maar is zeer veelbelovend.
Stobi winery (Importeur Schermer)
- Veritas 2015, 100% vranec: intense smaak van zwart rijp fruit, combinatie van frisse zuren en een chocolade en vanille ondertoon. Behoorlijke lengte.
- Axios Private réserve 2015: merlot krachtpatser met behoorlijke hoeveelheid hout, aardse en kruidige tonen. Zeer lang aanhoudende finish.
Chateau Petri
