Sommige dagen zijn extra boeiend. Zoals woensdag 29 augustus j.l., toen Benier Global Wines niet alleen de prachtige wijnen van Lukas van Loggerenberg officieel introduceerde in ons land, maar dat ook nog eens deed in het binnenkort te openen Graphite van Peter Gast en Jacqueline van Liere (voorheen ’t Schulten Hues*).
Voordat ik over Lukas en zijn wijnen ga schrijven, eerst even over Graphite (Paardenstraat 15 in Amsterdam). Het nieuwe restaurant van de voormalige eigenaren (chef en gastvrouw) van ’t Schulten Hues* in Zutphen, was nog verre van af toen wij er desalniettemin mochten lunchen. Het concept is spannend. Het moet een speak-easy restaurant worden, waartoe de gasten die gereserveerd hebben toegang krijgen door middel van een QR-code die aan de blinde buitendeur moet worden gescand. Binnen treffen ze dan een wijnbar en een restaurant, met drie kookeilanden en een keuken voor speciale gerechten. Het grootste menu zal bestaan uit maar liefst 21 gerechtjes. En de wijnen worden deels verzorgd door Benier Global Wines, dat vooral bekend staat om de uitstekende Zuid-Afrikaanse wijnen in het portfolio.
Nieuwste aanwinst van Robert Benier is Van Loggerenberg Wines, oftewel de wijnen van Lukas van Loggerenberg. Hij geldt toch wel een beetje als ‘the rising star’ van de Zuid-Afrikaanse wijnbouw, volgens menig échte kenner als Tim James en Christian Eedes. En op basis van de enige wijn die ik tevoren van hem had geproefd, zijn Chenin Kameraderie 2017, kon ik me daar wel wat bij voorstellen. Lukas komt uit Rawsonville bij Worcester (Breedekloof) en studeerde aan de goed bekend staande agrarische hogeschool Elsenburg. Na omzwervingen in o.a. Frankrijk, waar hij verliefd werd op Cabernet franc uit Loire, en in de Verenigde Staten, waar hij ervaring opdeed in de Finger Lakes (New York), kwam hij uiteindelijk terecht bij de familie Carinus in Devon Valley, Stellenbosch. De deal: hij maakt de wijnen voor Carinus Family Vineyards, die uitstekend zijn, en mag daarnaast ook zijn eigen wijnen maken. Zo’n constructie is niet ongebruikelijk in Zuid-Afrika en levert al jaren meerdere van ’s lands meest boeiende wijnen op.
En boeiend, dat zijn Lukas’ wijnen zonder meer. Maar meer dan dat, ze zijn heel erg goed. Lukas is bescheiden maar weet tegelijkertijd heel goed wat hij wil. En ‘in hokjes denken’ hoort daar niet bij. Hij is duidelijk geïnspireerd door de producenten uit Swartland en hun visie op wijn(bouw), maar vindt dat Stellenbosch meer te bieden heeft aan terroirs en potentiële wijnkwaliteit. ‘Stellenbosch is de laatste jaren te veel over het hoofd gezien’, zegt hij onomwonden. Da’s niet zo raar, want Stellenbosch was grotendeels lang niet zo boeiend de laatste tien jaar als Swartland met zijn visionaire Independents. Maar hij kan goed gelijk hebben dat Stellenbosch in wezen een beter kwaliteitswijnbouwgebied is dan Swartland. Feit is dat Stellenbosch de Eben Sadie’s, Adi Badenhorst’s en Mullineux’s van deze wereld nodig heeft gehad om wakker te worden en te beseffen hoe groot het onbenutte potentieel van het beroemdste district van de Zuid-Afrikaanse wijnbouw is. Lukas beseft dat terdege en wil samen met een groep bevriende wijnboeren, jongere wijnmakers waaronder ook geboren Australiër Mick Craven, Stellenbosch weer beter op de kaart zetten.
Dan naar zijn wijnen. Allereerst kwamen de wijnen die hij voor Carinus Family Vineyards maakt aan bod. Carinus Chenin blanc 2017 is mooi zuiver, heeft ingetogen geel fruit, is iets kruidig, zilt en heeft passende warmte. Een wijn met een mooie textuur, die niet zwaar is, maar wel smaakvol. De tweede Chenin blanc van Carinus, genaamd Rooidraai, komt van rijkere rode bodems, die beter water vasthouden (dan het sterk verweerde, ‘zanderige’ graniet) en meer zuren geven. Rooidraai 2017 heeft inderdaad meer zuren en veel spanning; de wijn is vrij slank, boeiend en zal mooi ouder worden. Tenslotte kwam Carinus Syrah 2017 op tafel. Lukas vindt dat Zuid-Afrika een paar van de beste Syrahs ter wereld maakt, maakt hij duidelijk. ‘Alleen is de preconception vaak verkeerd, men verwacht een dikke wijn en dat is jammer.’ Carinus Syrah is haast ‘Beaujolais-achtig’, ook doordat Lukas voor deze wijn hele trossen vergist. De wijn rijpt elf maanden oud Frans hout en is een echte drinkwijn: hij zit boordenvol puur syrah-fruit (cassis, bramen), heeft wat peper, er is zeker rijpheid, wat leer ook, maar niets is gestoofd, alles is vers. Ook de smaak is lekker puur en fris, met fijne ruwe tannine, die de wijn Frans doet overkomen. Syrah is bij Carinus trouwens geplant op een zeer veel gebruikte onderstok voor tafeldruiven (Ramsey). Op mijn vraag of die niet té productief is voor een kwaliteitswijndruif als syrah, legt Lukas uit dat Ramsey prima functioneert in de zeer zanderige bodems van Devon Valley. De wortels gaan diep en de groeikracht is in de praktijk niet te groot, want bodem is arm. Weer wat geleerd.
Dan naar Lukas’ eigen wijnen, die nog beter zijn, in de zin dat ze nog meer persoonlijkheid en precisie hebben. Geronimo (€ 22,95) is een pure Cinsault. 60% komt uit Stellenbosch (van graniet), 40% uit Paarl (van kleirijke bodems). De naam komt van de kreet die Lukas en zijn jeugdvrienden immer riepen tijdens de sprong in de zes meter lager gelegen canyonpoel waar ze in zwommen. 80% hele trossen gebruikt hij voor deze wijn, die maximaal acht tot negen maanden rijpt in houten vaten. ‘Cinsault is een geweldige druif, maar je moet frisheid en knapperigheid behouden’, zegt hij. Geronimo 2017 ruikt naar rood fruit en is floraal en iets aards. De smaak is heel pinot-achtig, maar wel met iets grovere tannine en peper. Erg lekker; mijn favoriete rode wijn van Van Loggerenberg op basis van mijn eerste ervaring.
Zelf is hij duidelijk het meest trots op zijn Breton 2017 (€ 29,95). Dit is een 100% Cabernet franc, de lieveling van Lukas. De druiven stammen uit Polkadraai, waarschijnlijk Zuid-Afrika’s beste terroir voor cabernet franc (ook specialist Raats zit daar). Belangrijk zijn de plaatselijke harde granietbodems, die frisheid geven en mooie droge mediterrane kruidigheid, zegt Lukas. Ook voor deze wijn werkt hij deels met hele trossen. Breton 2017 zeer getypeerd Cabernet franc, want iets groen (van pyrazine, een aromastof die de bekende groene paprikageur geeft), een kant van cabernet franc die hij overigens bewust opzoekt. Want hij is ervan overtuigd dat die pyrazine enerzijds frisheid geeft maar ook deels polymeriseert in de wijn en het mooie zwarte fruit onthult. Lukas wil Cabernet franc maken zoals die in de jaren 70 en 80 in Frankrijk werd gemaakt, geeft hij aan. ‘Die rijpte beter en was ook meer terroirgetypeerd (dan die van nu, red.).’ Breton 2017 is erg mooi, maar nog wat ruw, heeft duidelijk tijd nodig. Ik ben benieuwd hoe deze wijn over vijf jaar smaakt.
Afsluitend komen we bij zijn twee eigen Chenins: Trust Your Gut 2017 (€ 29,95) en Kameraderie 2017 (€ 35,95). Vooraf zegt Lukas dat chenin blanc een van de meest veelzijdige druif is ter wereld, en daarin heeft hij natuurlijk gelijk. Van chenin kun je diverse topwijnen maken, van heel goede mousserende wijn tot briljante edelzoete. Op mijn vraag wat er werkelijk toe doet als je in Zuid-Afrika heel goede Chenin wilt maken, benadrukt hij naast het respect voor oude wijngaarden o.a. het belang van het juiste oogstmoment. ‘De picking date is super belangrijk in Zuid-Afrika; twee dagen maken een enorm verschil en twee dagen te laat betekent groot verlies van frisheid en precisie. Voor frisheid oogst ik niet alles tegelijk, maar een perceel vroeger en een ander wat later.’ Trust Your Gut 2017 stamt van fruit uit meerdere terroirs in Western Cape,:45% uit Polkadraai (Stellenbosch), 45% uit Paardeberg (Swartland) en 10% uit een oude wijngaard in Paarl, waar ook Kameraderie vandaan komt. De wijn heeft vrij rijp fruit, geel en oranje, het fruit straalt het glas uit; er is niet veel ziltigheid, ook zijn er weinig andere nuances nu. De smaak is rond maar fris, mooi droog, en nog wat gesloten. Ons restte enkel nog Lukas’ topwijn: Kameraderie 2017. Deze stamt van een in 1960 geplante wijngaard van 2 ha in Paarl, die van nature weinig opbrengst geeft. ‘In 2016 dacht ik dat met 1.6 tons/ha het dieptepunt wel bereikt was’, zegt Lukas, ‘maar in 2018 haalde ik maar 1.2 tons/ha binnen… (slechts 8 à 9 hectoliter per hectare!; dat verklaart mede de gezonde prijzen die Lukas vraagt). De wijn heeft van nature een enorme concentratie en een pH (zuurgraad, die de kracht van de zuren bepaalt) die zelfs in dat soort droge jaren OK blijft. Het onderste deel van de wijngaard oogsten we als eerste, the top part later’, vertelt Lukas. Onderwijl denk ik, “dit is serieus goed”. Kameraderie 2017 is nog wat gesloten en dus ingetogen fruitig, verder licht kruidig en zilt, heeft warmte en frisheid tegelijk. De smaak is heel intens en spannend, met prachtige ‘druk’, textuur en grote lengte. Een wijn die ik nu al tot de beste tien à vijftien Chenins van Zuid-Afrika reken. En aangeeft dat Lukas van Loggerenberg inderdaad wel eens ‘The Next Big Thing’ van de Zuid-Afrikaanse wijnbouw kan zijn.
De wijnen van Lukas van Loggerenberg (Carinus Family Vineyards en Lukas van Loggerenberg Wines) worden geïmporteerd en gedistribueerd door Benier Global Wines.
Lars Daniëls MV
