Port verkopen volgens Graham’s

Wijnschrijvers met een ontwikkelde smaak, zoals redactieleden van Perswijn, kunnen nog zo enthousiast zijn en schrijven over machtige vintages, ragfijne oude tawny’s of verbluffende colheita’s, port verkopen in Nederland – en ook in de rest van de wijn drinkende wereld – is vandaag de dag zo makkelijk nog niet. Het is immers een type wijn dat, hoe uniek ook, helemaal tegen de heersende trends in gaat: zoet én alcoholisch. Zo’n situatie heet dan een uitdaging voor producenten.

Ik lunchte recentelijk met Euan MacKay van Graham’s om eens bij te praten over het wel en wee van de porthandel. Euan is verkoopdirecteur van een eersteklas porthuis dat onderdeel vormt van de Symington Group, een van de belangrijkste spelers binnen de portwereld. Iemand met een jarenlange ervaring in de internationale porthandel en zeer vertrouwd met de Nederlandse markt. Hij had het een en ander zeggen over hoe zijn bedrijf met die reële uitdaging omgaat. In Portugal zelf, in de wereld en in Nederland. Wat is de realiteit? De grote bulk van het portvolume – lees: zo’n 80 procent – bestaat uit de basistypen Ruby en Tawny. De verkoop daarvan staat onder druk, zowel in volume als qua prijs. Zogeheten special category ports maken slechts een vijfde uit van het totale aanbod. Toch is het juist deze categorie die volgens MacKay op langere termijn en bij een strategie van minder maar beter voor toegevoegde waarde moet gaan zorgen. Denk aan vintage, LBV, single quinta vintage, colheita en tawny met leeftijdaanduiding.

Diversificatie

Maar laten we in Portugal zelf beginnen, waar men al een poosje bezig is de bakens te verzetten. Met diversificatie van het aanbod en ontsluiting van het magnifieke portgebied voor wijntoerisme. Eerst de diversificatie in het aanbod. Die is er in tal van vormen. Van meer nadruk leggen op de productie van meer droge tafelwijnen met als herkomstbenaming Douro – inmiddels goed voor een groter volume dan port –, het bij wijze van productinnovatie uitbrengen van pink port oftewel rosé, tot het nadrukkelijker positioneren van specialiteiten als tawny met leeftijdaanduiding. In dat laatste geval gaat het om wijnen die weliswaar duurder zijn om te produceren, maar die ook voor een hogere prijs verkocht kunnen worden. Mits de consument daartoe overgehaald kan worden.

Zien is geloven

Een betere manier om mensen enthousiast te maken dan door ervaring ter plaatse is er niet. Gelukkig heeft men dat in Porto en de Dourovallei eindelijk ook ontdekt. De portwereld was tot voor kort een gesloten wereld met nauwelijks of geen aandacht voor wijntoerisme en bijbehorende infrastructuur. Portugal was in dat opzicht gewoon een achterlijk land. Was, want er is een inhaalslag ingezet die er zijn mag. Zoals de stad Porto de mondaine toer op is gegaan en eindelijk met Lissabon kan concurreren als stad voor een geweldige citytrip, zo is ook de metamorfose van het ooit zo gesloten en ronduit saaie Vila Nova de Gaia aan de overkant van de Douro spectaculair te noemen. De port lodges daar zijn open voor bezichtiging en ook zijn er nu diverse hotels en restaurants waar het meer dan aangenaam toeven is – denk maar aan het luxe The Yeatman. Graham’s heeft een duit in het zakje gedaan door in 2013 in Gaia een eigen restaurant en wijnbar te openen, Vinum. Het is ondergebracht in een van de oude bedrijfsgebouwen. Op aanraden van de Spaanse collega’s bij Torres, net als de Symington Group lid van de club Primum Familiae Vini en met zelf al de nodige ervaring met eigen restaurants, is de exploitatie ervan wel uitbesteed. Een goede wijnproducent is namelijk niet automatisch een goede restaurateur. Van nog recenter datum is de opening van een bezoekerscentrum in Pinhão, het epicentrum van de Dourovallei en de portproductie. Zelfs al zou je vooraf niets met port hebben, een eerste blik op het unieke wijngaardlandschap rond Pinhão zou je onmiddellijk bekeren. Voor wie al portliefhebber is, is een bezoek aan het gebied een verplichte bedevaart. Nu geleidelijk aan het tot voor kort schrijnend tekort aan wijntoeristische infrastructuur wordt goedgemaakt, is dat geen onoverkomelijke uitdaging meer. De locatie van het plaatselijke bezoekerscentrum van Graham’s is overigens de Quinta do Bomfim. Mooi, nuttig en nodig, maar volgens MacKay niet voldoende om het grote publiek aan betere port te krijgen. Daar is meer voor nodig, dichter bij huis.

Kleine flesjes voor grote tawny’s

En dan nu naar Nederland, van oudsher een belangrijke exportmarkt voor port. Het nam in 2015 de derde plaats in qua volume met ongeveer 1,6 miljoen flessen en de 23e qua prijs met gemiddeld € 3,85/liter. Interessant genoeg kwam ruim de helft van de Nederlandse port in de (super)markt als buyer’s own brand (BOB), een aandeel ver boven het internationale gemiddelde. Iets meer dan 16 procent bestond uit special category ports, wat juist minder dan gemiddeld was. Daar ligt dus nog volop ruimte voor upgrading.Graham’s zet zijn kaarten ondermeer op een van de specialiteiten van het huis, zogeheten aged tawny’s. Meer nog dan de zo vaak bejubelde vintages laten dergelijke ports, complexe blends als ze zijn, werkelijk zien wat een huis aan vakmanschap te bieden heeft. Sinds kort brengt Graham’s ze ook uit in flesjes van 20 cl, ideaal voor thuisgebruik. De prijzen ervan: 10 Year Old Tawny € 11,95; 20 Year Old Tawny € 19,95; 30 Year Old Tawny € 29,95.

Magnums voor Ambassadors

Graham’s heeft met zijn Nederlandse importeur Verbunt in 2015 een initiatief gelanceerd ter promotie van port in betere restaurants: Graham’s Ambassadors. Die ambassadeurs krijgen jaarlijks vakinhoudelijke trainingen, zijn te herkennen aan een plaquette bij de deur en serveren uitsluitend wijnen van Graham’s, van huisport tot aged tawny’s en speciale vintages. Deelnemende bedrijven zijn o.a. O Mundo (Wageningen), Kasteel Elsloo (Elsloo), Wolfslaar (Breda), Da Vinci (Maasbracht), Parkheuvel (Rotterdam), De Salentein (Nijkerk), De Echoput (Hoog Soeren) en Derlon (Maastricht). Vanaf voorjaar 2017 krijgen de ambassadeurs exclusief de beschikking over een speciale editie op magnum van de signatuurwijn Six Grapes Reserve, een ruby met een knipoog richting vintage en dankzij het grote formaat fles oog goed voor een beetje show aan tafel. De complete lijst van Graham’s Ambassadors is te vinden op: www.grahamsshop.nl/ambassadors.

René van Heusden