Die ándere bubbel; de Crémants de Limoux

We gaan het eens hebben over die andere bubbel, de Crémants. Een van de acht Franse herkomstgebieden waar deze vandaan mag komen is de regio Limoux. Een klein maar zeer interessant wijngebied, dicht bij de stad Carcassonne met zijn sprookjesachtige historische centrum en in de buurt van de Pyreneeën.

Concours National des Crémants

Limoux is het meest westelijke wijnbouwgebied in de Languedoc dat sinds de oudheid bekend staat om haar mousserende wijnen. Volgens de wijnbouwers hier, komt het procédé van mousserende wijnen hiervandaan. Zelfs nog voordat men dit in die andere streek, de Champagne deed. Ze zijn er in ieder geval goed in, zelfs onderscheidend goed, bleek tijdens het 25e Concours National des Crémants in Limoux. Hier werden op 10 juni 2016 alle Crémants uit de acht toegestane herkomstgebieden geproefd en beoordeeld. Deze acht zijn: de Elzas, Bordeaux, Bourgogne, de Die, de Jura, de Loire en de Savoie. De grote winnaar was de Elzas, maar Limoux deed het zeker niet slecht met 34 medailles voor 52 ingezonden wijnen.

Les effervescents

Les effervescents, dat is mooi Frans voor mousserende wijnen, mogen gemaakt worden in 41 gemeenten rond de stad Limoux. Het totale wijngaardareaal dat hier wordt bebouwd, is 7800 hectaren groot waarvan 2000 hectaren bestemd zijn voor de druivenstokken met een AOC status. Er zijn vier totaal verschillende terroirs die ingedeeld zijn aan de hand van hun uiteenlopende klimatologie. Van droog en warm naar het meest vochtige en koudste gebied. Te weten: Terroir Méditerranéen (het warmste gebied met vroeg rijpende druiven, eerste oogst) Terroir d’Autan en daar meteen opvolgend Terroir Océanique (oogst twee weken later dan de eerste twee en Terroir Haute Vallée (de koudste en laatste oogst voor chardonnay en merlot). De bodem bestaat uit een combinatie van kalkhoudende leemgrond en een kiezel laag. Deze bodem en het relatief koele klimaat zijn bijzonder geschikt voor de productie van mousserende wijnen. Deze zijn opvallend zuiver, fris en elegant. Dit komt voor een belangrijk deel door het gunstig klimaat voor de wijnbouw; de invloeden van zowel de Atlantische Oceaan als de Middellandse Zee worden hier namelijk geneutraliseerd door de hoge heuvelruggen aan weerszijden van het gebied. Aan de westzijde is dit het plateau van de Chalabrais, aan de oostzijde het plateau van Lacamp.

Drie AOC’s

Er zijn drie AOC’s als het gaat om de mousserende wijnen. Het zijn de AOC Blanquette de Limoux waarbij druivenrassen als mauzac (90 %) en chardonnay of chenin blanc (10%) moeten worden gebruikt. De tweede gisting geschiedt volgens de klassieke methode en moet minstens negen maanden duren. Dit doen ze al onder de officiële AOC sinds het jaar 1938. De AOC Blanquette Méthode Ancestral moet worden gemaakt volgens een methode uit 1531. Toen ontdekte een monnik in het Benedictijnse klooster Saint Hilaire dat de gebottelde wijn in de kelders begon te hergisten. Zo werd ‘s werelds eerste mousserende wijn geboren. We noemen deze methode nu ‘méthode ancestrale’, ofwel een eerste gisting op fles. Hiervoor mag enkel het ras mauzac (ter plaatse blanquette genoemd) worden gebruikt. Maar we gaan het vooral hebben over de Crémants de Limoux: Daarin speelt chardonnay met maximaal 90% de hoofdrol. Chenin Blanc heeft een aandeel van minimaal 10% en maximaal 40%. Daarnaast komen mauzac en pinot noir aan bod voor maximaal 20%. De opbrengsten zijn gelimiteerd tot 60 hectoliter per hectare voor de AOC’s Blanquette de Limoux en 70 hectoliter per hectare voor de Crémants. Alle druiven moeten met de hand geplukt worden. De wijnen moeten minstens negen maanden rijpen op hun gistcellen op vat of op tank. Verder mogen ze niet op de markt komen voordat ze twaalf maanden flesrijping hebben gehad.

Indrukwekkend groot

Je hebt onder de domaines en châteaux de bijzondere kleintjes en de indrukwekkende groten. Een die er absoluut uitspringt qua uitstraling is Le cave coöperatieve Sieur d’Arques, hét voorbeeld van groot en indrukwekkend. Ze hebben dan ook een productie van 7,5 miljoen flessen per jaar en zijn daarmee de grootste van de Limoux. Zeventig procent van alle wijn uit Limoux komt bij hen vandaan. Alain Fanjeaux, de keldermeester toont het imposante en strak geleide bedrijf die wereldwijd bekend staat om zijn ‘Première Bulles’ en hun topcuvée Toques et Clochers. Het zijn zeer correcte feestbubbels van hoge kwaliteit maar wel met een eigen identiteit. Ze komen misschien wat commercieel over, maar als je ziet waar ze vandaag komen en hoe ze gemaakt worden, is dat geen verassing.

Crème de la Crémants: Domaine Delmas

Die andere bijzondere qua bedrijfsvoering en kwaliteit is Domaine Delmas van Bernard Delmas. Het is al sinds 1920 een familiebedrijf, en sinds 1986 is het bedrijf als eerste in de Limoux helemaal over op biologische wijnbouw. De druiven groeien op klei en kalksteenbodems in het koudste terroirs van Limoux, de Haute Vallée. We proeven Crémants van een aantal verschillende millésimes. Met als curiositeit een Crémant uit de oogst van 1987 die hij speciaal voor ons de dag ervoor heeft gedegorgeerd (afgevuld) en gebotteld. Na al die jaren rijpen op zijn gistcellen staat de wijn uit dit jaar nog als een huis. Wel iets geoxideerd maar met een mooie brioche-en abrikoos smaak. Bitters, sinaasappel zest en een fantastische afdronk. Een ultieme Crémant ervaring. Ook de Crémants uit 2010, 2011 en 2012 zijn zeer aromatisch met veel body en complexiteit. Ze zijn in Nederland helaas nog niet te koop.

Les coupes du cœur, de mooiste en interessantste Crémants van Limoux. De huizen die er tijdens een blindproeverij meteen uitspringen qua body, bubbel, lengte en interessante smaak zijn: Antech met drie cuvees, de Émotion blanc, cuvee Hermitage Blanc 2014, en cuvée Elixer Blanc 2012.