Wijnproducent Stefan Erbes in Ürzig houdt jaarlijks een bijzonder proeverij van oude Rieslings uit zijn woonplaats en naaste omgeving, Riesling-Raritäten. Met in de hoofdrol: de Ürziger Würzgarten.
Tekst en fotografe: René van Heusden
Wijnen van deze wijngaard bieden zowel in hun jeugd als op leeftijd fascinerend proefmateriaal. Moezelrieslings uit grote jaren, gemaakt van perfect rijpe druiven, kunnen zich uitstekend ontwikkelen. Decennialang zelfs, mits de flessen in goede conditie blijven. In de vorige aflevering hebben we gezien waarom de Ürziger Würzgarten enig in zijn soort is. Deze week deel 2 van het tweeluik: de wijnen.
Gastheer Stefan Erbes liet voorafgaand aan de proeverij van gerijpte jaargangen eerst 17 Rieslings uit zijn collectie 2011 proeven. Dat bleek bepaald geen straf. Het was juist een glorieuze demonstratie van wat hij in zijn mars heeft. Stefan werkt sinds 1984 in het in 1967 door zijn vader Karl gestichte wijngoed en heeft er sinds 2002 de leiding over. Was zijn vader nog opgeleid als kuiper, zelf is hij gelernter Kellermeister.
Zijn proeflokaal ligt vlakbij de Moezel, zijn kelder boven Ürzig aan de Würzgartenstrasse. Toepasselijk, want Stefans 5,2 hectare wijngaard, uitsluitend beplant met 50 tot 70 jaar oude wurzelechte stokken, bevindt zich hoofdzakelijk in de Würzgarten. Ook heeft hij een perceeltje in de aangrenzende Erdener Treppchen. Hij laat zijn wijnen spontaan vergisten en gebruikt zowel staal als hout. Speciale trucs komen er niet aan te pas.
Erbes is de afgelopen paar jaar definitief doorgebroken als een van de smaakmakendste producenten in Ürzig. Het heeft hem steeds hogere waarderingen opgeleverd in zowel Eichelmanns Deutschlands Weine als GaultMillau Weinguide Deutschland, de twee invloedrijkste wijngidsen van Duitsland. Zijn wijnen hebben namelijk gewonnen aan finesse. Zelf omschrijft hij ze als ‘vibrerend mineraal’, en gelijk heeft hij.
Zie de Rieslings uit 2011, met als rode draad spanning en speelsheid van wijnsteenzuren. Hun elegantie is ook te danken aan de lage alcoholpercentages. Bij de droge Spätlesen is dat 12,5 %, bij de restzoete wijnen 7 à 8% en bij de Trockenbeerenauslesen slechts 5,5%.
Ook laag, ondanks de stijgende reputatie van het wijngoed, zijn de prijzen. Ter plaatse betaal je voor alle bottelingen tot en met Spätlese minder dan 10 euro per fles, voor de duurste Auslese nog geen 20 euro en voor een halfje Beerenauslese zegge en schrijve 23 euro. Zelfs de 65 euro voor Trockenbeerenauslesen is weinig geld gelet op de kwaliteit.
Mijn favorieten binnen de overigens voorbeeldig homogene collectie 2011:
- Ürziger Würzgarten Riesling Spätlese trocken
- Erdener Treppchen Riesling Spätlese halbtrocken
- Ürziger Würzgarten Riesling Kabinett
- Ürziger Würzgarten Riesling Spätlese Kranklay
- Ürziger Würzgarten Riesling Auslese *** Goldkapsel
- Ürziger Würzgarten Riesling Beerenauslese
- Erdener Treppchen Riesling Trockenbeerenauslese
(NB mostgewicht 265 ºOechsle, restsuiker 471 g/l, zuren 12,0 g/l)
Duitsers mogen te boek staan als doorgaans gedisciplineerde lieden, bij proeverijen kunnen ze moeilijk maat houden. Bij Erbes’ proeverij van gerijpte Rieslings uit de Ürziger Würzgarten en naaste omgeving – lees: vooral uit Erden – kwamen 34 (vierendertig) wijnen in het glas. In overgrote meerderheid minimaal 25 jaar oud, met als oudste een 1949.
Eerlijk gezegd boden ze niet allemaal aanleiding tot extase. Firne is niet erg, veel te hoge zuren wel. Moezelrieslings zitten structureel stevig in de zuren, ook in zeer goede jaren. Zolang dat wijnsteenzuren zijn, is er niets aan de hand. In dat opzicht zijn we sinds de jaren negentig aardig verwend geraakt met jaren die op zijn minst voor een correcte rijpheid gezorgd hebben. Een gevolg van klimaatverandering? Zo ja, dan is dit ieder geval een positief effect.
Tot in de jaren tachtig kwamen immers regelmatig onrijpe, schrale jaren voor met wijnen die stijf stonden van appelzuren. Bij het proeven van oude Moezelrieslings is het daarom lang niet altijd jubel en gloria. Problematische flessen, al dan niet veroorzaakt door matige kurken, waren er gelukkig maar weinig. Dat verschijnsel is nu eenmaal een reëel gevaar als je oude wijnen proeft, ongeacht hun herkomst.
Onder de proevers twee markante veteranen uit de Ürziger wijnscene: Karl Erbes (Weingut Karl Erbes, links op de foto) en Karl-Josef ‘KaJo’ Christoffel (Weingut Jos. Christoffel jr.). Mannen met decennia ervaring en ondanks/dankzij hun rijpheid een wijngeheugen om jaloers op te worden. Christoffel kan kennelijk nog uitstekend tegen wijn, want hij viel niet eenmaal te betrappen op uitspugen… Maar ja, bij die lage alcoholpercentages kun je het wel aardig lang volhouden.
♥
1967 Ürziger Würzgarten Riesling Naturrein – Wgt. Jos. Christoffel jr.
1975 Erdener Treppchen Riesling Auslese – Wgt. Peter Nicolay
1979 Ürziger Würzgarten Riesling Auslese – Wgt. Karl Erbes
1971 Erdener Prälat Riesling Auslese – Wgt. Christoffel-Berres
1969 Ürziger Würzgarten Riesling hochfeine Auslese Kranklay – Wgt. Gerlach
1983 Ürziger Würzgarten Riesling Auslese – Wgt. Karl Erbes
1976 Ürziger Würzgarten Riesling Auslese Kranklay – Wgt. Karl Erbes
1971 Erdener Treppchen Riesling Auslese – Wgt. Dr. Hermann-Christoffel
♥♥
1962 Ürziger Würzgarten Riesling feinste Auslese – Wgt. Jos. Christoffel jr.
1959 Graacher Himmelreich Riesling feinste Auslese – Wgt. Kees-Kieren
1949 Ürziger Würzgarten Riesling feinste Auslese – Wgt. Christoffel Erben
1996 Ürziger Würzgarten Riesling Eiswein – Wgt. Karl Erbes
1994 Ürziger Würzgarten Riesling Trockenbeerenauslese – Wgt. Dr. Hermann
♥♥♥
1971 Wehlener Sonnenuhr Riesling Auslese ***** – Wgt. Jos. Christoffel jr.
1994 Ürziger Würzgarten Riesling Trockenbeerenauslese – Wgt. Karl Erbes
span class=”type_subhead_color bold”>Riesling Weingut Karl Erbes
Moseluferstrasse 27-29, Ürzig/Mosel
Tekst en fotografie: René van Heusden
