Met ingang van 1 augustus 2008 is de zogeheten Gemeenschappelijke ordening van de Europese wijnmarkt een feit. De hiermee samenhangende nieuwe voorschriften ten aanzien van de etikettering van wijn en van de toegestane oenologische procedés worden per 1 augustus 2009 van toepassing, met de aantekening dat wel voorzien is in een ruime overgangstermijn.
Met ingang van 1 augustus 2008 is de zogeheten Gemeenschappelijke ordening van de Europese wijnmarkt een feit. De hiermee samenhangende nieuwe voorschriften ten aanzien van de etikettering van wijn en van de toegestane oenologische procedés worden per 1 augustus 2009 van toepassing, met de aantekening dat wel voorzien is in een ruime overgangstermijn.
De doelstelling van de hervorming van de wijnmarkt zijn:
– versterking van het concurrentievermogen van de Europese wijnen
– versterking van de reputatie van kwaliteitswijn
– herovering van oude markten en verovering van nieuwe markten
– duidelijker en eenvoudiger regels
– meer evenwicht tussen vraag en aanbod
– handhaving van tradities, versterking van het sociale stelsel en milieuvriendelijker productie
Aanpassing kwaliteitsindeling van wijnen
Het concept van kwaliteitswijn in de Gemeenschap is mede gebaseerd op de specifieke kenmerken die zijn toe te schrijven aan de geografische oorsprong van de wijn. Dergelijke wijn wordt ten behoeve van de consumenten in de nieuwe regeling geïdentificeerd met beschermde oorsprongsbenamingen en geografische aanduidingen.
Om de kwaliteitsaanspraken voor de betrokken producten te onderbouwen met een transparant en beter uitgewerkt kader, is een regeling vastgesteld op basis waarvan aanvragen voor een oorsprongsbenaming of een geografische aanduiding op dezelfde wijze worden onderzocht als andere levensmiddelen.
In de nieuwe wijnregeling komt een nieuwe kwaliteitsindeling van drie categorieën:
? Wijn met Beschermde Oorsprongsbenaming (BOB)
? Wijn met Beschermde Geografische Aanduiding (BGA)
? Overige wijn
Etiketteringvoorschriften
De etiketteringvoorschriften gelden in beginsel voor alle drie de categorieën, met inbegrip van de uit derde landen (= geen lid van de EU) afkomstige wijnen. De tot nu toe geldende indeling kwaliteitswijn/landwijn/tafelwijn met voor elke categorie andere etiketteringvoorschriften komt dan ook te vervallen.
Het wordt mogelijk om een BOB- of BGA-aanduiding te gebruiken indien de wijn overeenkomstig de voorwaarden in het daarvoor vastgestelde productdossier is geproduceerd.
De voorwaarden uit het betreffende productiedossier waaraan moet worden voldaan, garanderen het specifieke karakter van de betreffende wijn en hebben betrekking op o.a. de organoleptische en analytische kenmerken, de productiewijze, de geografische afbakening van het gebied, de gebruikte druivenrassen en de maximumopbrengst per hectare.
De voorwaarden voor een BGA zijn iets minder streng dan voor een BOB. De BOB is nog het meest te vergelijken met de vroegere kwaliteitswijn en de BGA met de vroegere landwijn. Derde landen kunnen ook een aanvraag indienen voor erkenning als BOB of BGA.
Beschermde wijnnamen en traditionele aanduidingen
De namen van in bepaalde gebieden voortgebrachte kwaliteitswijnen die nu al beschermd zijn (bijv. Bordeaux, Valpolicella, Navarra) behouden deze status, maar de lidstaten moeten voor 31 december 2011 het aan de bescherming ten grondslag liggende technische dossier en het nationale goedkeuringsbesluit bij de Commissie indienen. Doen ze dat niet, dan komt deze bescherming te vervallen.
Traditionele aanduidingen, zoals AOC, DOC en DO, maar ook Grand Cru, Reserva of Classico worden onder het nieuwe regime erkend en beschermd. Indien een wijn als BOB of BGA wordt erkend, dan wordt dit op het etiket vermeld. Dit kan ook door het vermelden van de traditionele aanduiding zoals AOC, DOC en DO en kan worden aangevuld met het door de Commissie vastgestelde symbool.
Cépagewijn
Ten aanzien van wijn zonder BOB of BGA, d.w.z. wijn die vergelijkbaar is met de oude tafelwijn, is nieuw dat het etiket daarvan nu het oogstjaar en de naam van één of meer druivenrassen mag vermelden. Voor deze categorie wijn mag de vermelding ‘cépagewijn’ worden gebruikt, aangevuld met de naam van de betrokken lidstaat of derde land en het druivenras. Is geen sprake van BOB, BGA of cépagewijn, dan mogen oogstjaar en druivenrassen niet op het etiket worden vermeld. De bestaande verplichte en facultatieve aanduidingen blijven over het algemeen van kracht.
Wijnen die vòòr 31 december 2010 in de handel zijn gebracht of geëtiketteerd en die voldoen aan de vòòr 1 augustus 2009 geldende bepalingen, mogen worden verkocht tot de voorraden zijn uitgeput.
Frankrijk behoudt AOC
De nieuwe Europese voorschriften hebben in Frankrijk, nog altijd met afstand marktleider in Nederland, tot enkele substantiële aanpassingen van het bestaande systeem geleid. Of juister: moeten daartoe leiden, want over de details is men het daar – naar goed gebruik? – onderling nog niet helemaal eens. De tijd begint echter wel te dringen, want de oogst 2009 dient zich inmiddels aan.
In feite blijft de status van AOC en Vin de Pays gehandhaafd. Ook de termen zelf blijven gewoon bestaan. De eerste valt onder de Europese noemer ‘beschermde oorsprongsbenaming’, oftewel Appellation d’Origine Protégée (AOP); de tweede onder de noemer ‘beschermde geografische aanduiding’, alias Indication Géographique Protégée (IGP). In theorie zou de kwaliteitscontrole van vooral AOC-wijnen strenger moeten worden dan voorheen. Dat is overigens meer een intern Franse aangelegenheid dan een Europese; de discussie hieromtrent sleept immers al jaren aan.
Exit VDQS en Vin de Table
Wat eveneens vaststaat, is het verdwijnen van de categorie VDQS, Vin Délimité de Qualité Supérieure. Deze categorie van herkomstaanduiding bevond zich tussen Vin de Pays en Appellation d’Origine Contrôlée, en was destijds bedoeld als opstapje voor vins de pays naar een AOC. Als gevolg van talloze promoties waren er nog maar een handjevol gebieden met de status van VDQS over. Ze hebben eventueel nog tot 31 december 2010 de tijd om te beslissen of ze voortaan Vin de Pays of AOC willen zijn. Een AOC biedt meer prestige, maar impliceert wel strengere productievoorschriften.
Ook gedoemd tot verdwijnen is de eenvoudige Vin de Table. Hiervoor in de plaats komt wijn zonder geografische aanduiding. Alleen is daar nog steeds geen passende naam voor gevonden! Volgens de oorspronkelijke Europese plannen zou dat Vin de France hebben moeten worden, maar dat voorstel is op verzet gestuit van producenten van wijnen met een geografische aanduiding. Die vrezen namelijk verwarring, aangezien de term Vin de France ook gebruikt wordt voor de promotie van Franse wijn in het algemeen. Hangende een definitieve beslissing mag de benaming Vin de France echter toch al wel gebruikt worden.
Vive le Vin de France
Nieuw bij dit soort wijn van basiskwaliteit is de mogelijkheid om oogstjaar en druivenras(sen) op het etiket te vermelden. Bij vin de table was dat strikt verboden. Bij deze Vins de France is het sowieso vrijheid blijheid troef. Dit zou hun concurrentiepositie in het buitenland moeten versterken. Anders dan bij Vin de Pays of AOC zijn producenten bijvoorbeeld niet gebonden aan maximum opbrengsten of de nodige andere beperkende voorschriften. Ook hoeven ze niet te vrezen voor kwaliteitscontrole of organoleptische beoordelingen van hun wijnen. Ze moeten alleen kunnen aantonen dat wat op het etiket staat klopt met wat er in de fles of bag-in-box zit. Per jaar zal hoogstens 20% van de aanbieders met controle te maken krijgen.
De eventuele vermelding van druivenrassen bij Vins de France is ook al niet bij iedereen in goede arde gevallen. Gebieden als Alsace, Savoie en Jura hebben gevraagd dat de namen van hun eigen, lokale druivenrassen niet op de etiketten van zulke wijnen zonder geografische aanduiding verschijnen. Een beslissing hierover moet nog genomen worden door de Franse Minister van Landbouw. En daarna wellicht nog een (paar) keer door de rechter…
René van Heusden
(voor het algemene, Europese deel van dit artikel is gebruik gemaakt van een circulaire van het Productschap Wijn)
<
