Blauwe druiven dankzij de edelman

Oost-Zwitserland, Graubünden, is een relatief onbekend wijngebied. Zeventig kleinschalige wijnbedrijven werken er met druiven als blauburgunder (pinot noir) en rivaner. Freelance journalist Arnoud van de Ridder woont tussen al dit moois en doet verslag. In deel 2 van de serie: wat is de geschiedenis van de wijnbouw in deze streek?

Wijnbouw in het Rijndal is eeuwenoud. Tweeduizend jaar geleden introduceerden de Romeinen witte wijn in het gebied. Tot circa 1600 domineerden de witte druiven, totdat de Franse edelman en militair strateeg Henri duc de Rohan zorgde voor de verspreiding van de Franse pinot noir in het gebied. Aan het begin van de zeventiende eeuw hield de Dertigjarige Oorlog Europa in haar greep. Het was een tijd dat protestanten en katholieken elkaar naar het leven stonden, met als doel de religieuze overheersing. Ook de Fransen deden hieraan mee en Henry trok met (huur)legers door Europa. Zwitserse boeren, landlozen en anderen die geld nodig hadden, verhuurden zich als soldaat in het Franse leger. Op die manier kwamen zij in contact met de Franse pinot noir en ze namen deze wijnstok mee naar het oosten van Zwitserland. Als eerbetoon aan deze succesvolle ontwikkeling staat er een standbeeld van de Fransman in het wijndorp Jenins.

Kritische druif
De pinot noir, die in Zwitserland Blauburgunder wordt genoemd, is niet zomaar een druif die het overal goed doet. In het Rijndal zijn de klimatologische omstandigheden en het landschap uitermate gunstig voor de kritische druif. De wijngaarden liggen op licht oplopende puinwaaiers op de zuidhellingen ten oosten van de Rijn. Door de matigende invloed van de Rijn, het meer van Zürich en Walensee zijn er minder grote schommelingen in weer en temperatuur dan elders in Zwitserland. De puinwaaiers zijn kalkrijk en warme föhnwinden in het najaar temperen de vorst en versnellen het suikerproces en de afrijping van de druiven.

Trots op de wijn
De Zwitserse wijnverbouwers zijn trots op hun wijn en dat laten ze merken. In het belangrijkste wijndorp Maienfeld wonen 24 wijnboeren. Een rondwandeling door het dorp, waar ooit de film ‘Heidi en Peter’ werd opgenomen, toont veel informatieborden die verwijzen naar de wijnbouw. Gevels van restaurants herinneren aan de druiventeelt en muurschilderingen geven de eeuwenoude traditie weer. Elke wijnboer heeft zijn eigen website waarmee hij bezoekers uitnodigt voor een rondleiding aan de wijnkelder. Zeker in september en oktober is er elk weekend wel ergens een open huis. Diverse herfstmarkten maken het plaatje compleet en zelden gaat de bezoeker zonder een aantal flessen naar huis.