Columns

Een bijzondere gebeurtenis, afgelopen week: een online persconferentie van het CIVC (het overkoepelende orgaan van de Champagne) speciaal voor de Benelux. Altijd interessant. Gewoon even horen wat de laatste ontwikkelingen zijn, en hoe het CIVC aankijkt tegen de toekomst. En dat tegen de achtergrond van verkopen die zich dit jaar wonderbaarlijk goed hebben hersteld van het dieptepunt de covid-crisis van afgelopen jaar. En ook tegen de achtergrond van een moeilijke jaargang 2021, waarbij vorst en meeldauw hun tol eisten, en plaatselijk in de streek voor zeer lage opbrengsten zorgden.

De persconferentie was niet alleen maar een soort goed-nieuws-show, maar het moest uiteraard niet negatief zijn. Zo werd duidelijk verteld dat de verkopen van Champagne in 2020 zijn gedaald met 17%. Maar het goede nieuws volgde meteen: in Nederland, lang een achtergebleven Champagne-land, zijn de verkopen in 2020 juist gestegen met 14,5% in volume, tot bijna drie miljoen flessen, waardoor Nederland het elfde exportland voor Champagne is geworden. Toch bijzonder, en voor mij lastig te verklaren. Wellicht speelt het feit dat onze economie het relatief goed bleef doen, ook tijdens de eerste lockdown(s) daarin een rol. Zowel in waarde als in aantal flessen is de export naar Nederland zelfs nog nooit zo hoog geweest.

Ook bleek uit de persconferentie dat Champagne de druk voelt, als ‘premium’-wijn, om aandacht te besteden aan duurzaamheid. Nu is, aldus het CIVC, zo’n 50% van de wijngaarden duurzaam. In 2030 moet dat 100% zijn. Daarbij moet opgemerkt worden dat dit vooral gaat om het certificaat ‘Haute Valeur Environnementale’ (HVE). Biologisch en biodynamisch boeren is niet voor iedereen in de streek weggelegd, vanwege hoge ziektedruk in het toch bij tijd en wijle behoorlijk regenachtige, Atlantische klimaat.

Over klimaat gesproken: de olifant in de kamer van de Champagne is de klimaatopwarming – een onderwerp dat onbesproken bleef. De temperatuurstijging van de afgelopen decennia maakt het steeds moeilijker om de druiven voldoende zuren te geven, een van de geheimen van goede champagne. In een gesprek dat ik afgelopen week had met Duncan Brown van de Engelse sparkling-producent Gusbourne, merkte deze snedig op dat Champagne ‘gedwongen’ wordt steeds meer ‘Brut Zéro’ te maken, ongedoseerde champagne. Op die manier kan het gebrek aan zuren worden opgevangen, zo is de gedachte. Toevoeging van wat suiker, zoals bij een ‘normale’ dosage, van zo’n 5, 6 g/l, zou het evenwicht dan verstoren. Een zinnige redenering. Het bijzondere van de Champagne is dat Brut Zéro of Brut Nature heel slim wordt gehypet als een bijzondere nieuwe mode. Marketing is een sterk punt van de streek – altijd al geweest.

Een ander sterk punt is de verdediging van het gebruik van de naam ‘Champagne’. In het verleden is het zelfs gelukt het Zwitserse dorpje Champagne te verbieden zijn wijnen onder de eigen dorpsnaam op de markt te brengen. Met trots werd in de persconferentie vermeld dat de herkomstbenaming inmiddels in 123 landen is beschermd. Afgelopen september werd succes geboekt in een rechtszaak bij het Europese hof van justitie tegen een keten van tapasbars in Catalunya die de naam ‘Champanillo’ draagt, omdat deze te veel op Champagne lijkt.

Mooi natuurlijk, maar de streek leed ook een gevoelige nederlaag – zo werd ook toegegeven. De Russische president Poetin verordonneerde in juli dat het gebruik van de aanduiding ‘Champagne’ in cyrillische tekst – Russische letters – zou worden voorbehouden aan mousserende wijnen uit eigen land. Rusland is met de V.S. een van de weinige landen die de herkomstbenaming ‘Champagne’ nooit officieel heeft erkend. Tja, en dan kan de Russische president zijn nationalistische kaart weer eens spelen. LVMH (Moët & Chandon, Ruinart, Veuve Clicquot, etc.) heeft honderdduizenden euro’s uitgegeven om de etiketten aan te passen. Er zijn kleinere producenten die dit weigeren, deels ook om principiële redenen. Diplomatiek overleg tussen Frankrijk en Rusland heeft er toe geleid dat Rusland de invoering van de wet heeft uitgesteld tot eind van dit jaar. Maar hij blijft als een zwaard van Damocles boven de Russische champagne-markt hangen.

Soms zit het mee, soms zit het tegen. Gelukkig kan de Champagne wel tegen een stootje. Het merk staat als een huis, en de marketing is perfect op orde. En mooie champagne blijft voorlopig wereldwijd dé bubbel. Daar kunnen Poetin noch de klimaatverandering snel iets aan veranderen. Gelukkig maar.

Ronald de Groot

Vorige week maandag was een vreemde dag. We organiseerden onze proeverij ‘Tour de Champagne’, die vanwege alle maatregelen zittend moest worden gehouden. Ik baalde er van dat we weer op de piek van de besmettingen zaten. Ik schreef er een overpeinzing over, maar door de drukte en een samenloop van omstandigheden werd deze pas na afloop van de proeverij geplaatst. Nog meer balen, want het was mosterd na de maaltijd. Je voelt hoe belangrijk de communicatie via de website is geworden. Om je lezers iets te laten weten. Om even je gedachten te laten gaan, en deze even te delen. Hoewel we vonden dat we veel pech hadden met onze timing, had het achteraf nog veel erger kunnen zijn, als we kijken naar de maatregelen die nu van kracht zijn. Nu zou zo’n evenement onmogelijk zijn geworden. Horecava is inmiddels al geschrapt van de kalender.

Het stemt allemaal wat moedeloos, maar daarin zal ik de enige niet zijn. Het betekent ook dat we weer zoveel mogelijk via onze website en sociale media moeten werken. Nu had ik een paar jaar geleden eerlijk gezegd niet gedacht dat we eigen video’s zouden gaan maken. En dat die ook nog verrassend goed zouden worden bekeken. Onze onvolprezen websitebeheerder vertelde dat we onlangs de 100.000 views op youtube zijn gepasseerd. Daaraan kun je zien dat het bij het kijken naar dit soort video’s om de inhoud gaat. Want heel gelikt worden ze niet gemaakt – een bewuste keuze. Een geruststellende gedachte.

Tegelijk merk je dat dit soort proeverijen onvervangbaar zijn. Even rondlopen, mensen spreken, de sfeer proeven, het is heel belangrijk. Opvallend was dat er veel Fransen aanwezig waren, die eigenlijk zonder uitzondering te spreken waren over het feit dat we de beslissing hadden genomen om door te gaan. In de seminars was er dan de gelegenheid de diepte in te gaan, en om vragen te beantwoorden van de proevers, die zonder uitzondering zeer geïnteresseerd bleken.

Dus met alle berichten over de nieuwe variant uit het zuiden van Afrika houden we ons hart vast. Volgend jaar willen we weer ‘gewoon’ onze proeverijen organiseren, met in het voorjaar onder andere de jaarlijkse Bordeaux-proeverij en de nieuwe proeverij van wijnen van het Zuidelijk Halfrond: Crossing the Equator. Dus ons motto is ‘keep our fingers crossed’, en hopen dat we eindelijk weer een redelijk normaal proefjaar kunnen beleven, wellicht met nog wat beperkingen, maar hopelijk niet te veel. Want die contacten willen we niet missen.

Ondertussen gaan we lekker door met video’s maken, want gezien de reacties is het een mooie aanvulling op het werk dat we met zijn allen doen. Onder het motto ‘gewoon doen waar we goed in zijn.’

Ronald de Groot

Elke keer als ik mijn ‘overpeinzing’ schrijf, dan vraag ik me even af of het wel een echte overpeinzing is. Niet altijd, moet ik dan eerlijk bekennen. Vaak is het meer een column. Maakt ook niet uit, ik maak mijn eigen ‘format’. Maar soms is het toch wel een overpeinzing, zoals dit keer. Ik schrijf hem aan de vooravond van onze proeverij ‘Tour de Champagne’, in de Olofskapel in Amsterdam. Een proeverij die we in verband met de ‘zomerpiek’ al moesten uitstellen van begin september tot nu toe. Tja. Ongelukkiger had bijna niet gekund, met wederom een enorme besmettingspiek. We hebben er afgelopen week dan ook serieus over gesproken om het voor de tweede keer af te blazen. Maar niets is zwart-wit in dit leven, en ook zo’n beslissing niet. Er zijn allerlei argumenten vóor uitstel, maar ook tégen. Sommigen participanten – niet veel overigens – durfden het niet aan, en trokken zich terug. Een beslissing die we respecteren. Anderen waren juist enthousiast dat we onze nek wilden uitsteken, en de durf hadden het toch door te laten gaan. Tegelijk voel je toch de druk van de stijgende besmettingscijfers – die voor Amsterdam nog niet zo heel slecht zijn, overigens. Want het is natuurlijk ook niet zo dat alles wat mág, ook móet. Er valt van alles te zeggen over de genomen maatregelen, maar ze zijn er natuurlijk op gericht om het aantal besmettingen te verminderen. Niet meer en niet minder. Daar moeten we onze bijdrage aan leveren. Gelukkig schrijf ik over wijn en niet over politiek. Soms jeuken mijn handen, maar gelukkig kan ik me beheersen. Er zijn al veel te veel commentaren en meningen, en daar hoef ik de mijne niet aan toe te voegen.

Een van de overwegingen is dat we wellicht nog lang in de situatie blijven zitten en dat we dit soort evenementen op een andere manier moeten organiseren dan we gewend zijn. We vinden het verstandiger om ons aan te passen dan om het steeds af te blazen. Nu al wordt gesproken van een lockdown gedurende de hele winter. Niet bepaald een vrolijk stemmend vooruitzicht. Zeker niet als we bedenken dat we volgend voorjaar weer van alles op stapel hebben staan. En natuurlijk zijn er gasten die deze keer zullen overslaan. Iedereen maakt zijn eigen afweging, en gelukkig maar.

We hebben er verder alles aan gedaan om het evenement zo veilig mogelijk te organiseren, zoals u begrijpt. We werken met een QR-code voor iedereen die binnenkomt en er zijn stoelen neergezet om er een zittende proeverij van te maken, met voldoende afstand. Dat deden we ook, met succes, bij de proeverijen van Californië en Bordeaux enkele maanden geleden. Iedereen heeft een eigen glas en spuugbeker. We stoppen om zes uur, de officiële tijd dat het afgelopen moet zijn. En nu maar hopen dat iedereen zich ook verantwoordelijk gedraagt. Maar daar hebben we alle vertrouwen in. En het zal rustiger zijn dan gebruikelijk, en daarmee, paradoxaal genoeg, ook veiliger. Dus we hopen dat onze beslissing de juiste was. We hopen dat u het aandurft te komen, als u dat van plan was. Wij zijn er klaar voor.

Ronald de Groot

Het lijkt wel even een schoolreisje, na bijna twee jaar afwezigheid kon ik weer een keer naar Bordeaux. Dit keer voor het artikel ‘Tien jaar later’, om de oogst 2011 in de Médoc te proeven. Fijn om nu eens niet te zoomen, en met iedereen even gewoon ontspannen bij te praten en de laatste nieuwtjes uit te wisselen. Een van die nieuwtjes zijn de laatste ontwikkelingen op de place de Bordeaux, het handelsplatform van de handel in Bordeaux, gedreven door de lokale negociants. Het bekendst is dit platform vanwege de handel in primeurwijnen uit Bordeaux zelf. De negociants zijn gewend de wijnen over de hele wereld te verkopen, ze hebben overal contacten.

Ik had er al over gehoord, maar dat begint langzaam te veranderen, en het is zeker interessant. Wat gebeurt er? De tendens is meer en meer dat ook bedrijven van buiten Bordeaux van de place gebruikmaken, om al deze contacten aan te boren. En het geeft ook prestige. Het begon schoorvoetend, met aan Bordeaux gelieerde wijnen, zoals Almaviva en Opus One, joint ventures van Château Mouton-Rothschild. In 2008 kwamen Masseto en Solaia er bij en in 2009 de Hommage à Jacques Perrin van Château de Beaucastel. Daarna ging het sneller met Clos Apalta, Catena Zapata, Cheval des Andes, Verité uit Zuid-Amerika; Inglenook en Joseph Phelps uit California; uit Italië Luce, Caiarossa, Bibi Graetz en de Vin de Constance uit Zuid-Afrika. Het loopt inmiddels steeds harder, met bijvoorbeeld ook The Armagh van Jim Barry uit Australië.

Je ziet op dit moment vooral Italiaanse topwijnen deze stap zetten. Het voordeel voor de producenten is dat hun wijn over de hele wereld te koop is, tot in de verste uithoeken. Daar kan het fijnste netwerk van importeurs niet tegenop. Consequentie is dat bepaalde wijnen voor alle importeurs te koop zijn. Op dit moment zijn er al Nederlandse importeurs die hun klanten wijnen aanbieden die worden gekocht op de place de Bordeaux, buiten de reguliere importeur om. Dat kan ook, het is een vrije markt.

Voor de wijnhuizen zelf schuilt hier ook een gevaar in. Niet alleen Nederlandse importeurs hebben graag de exclusiviteit op de markt. Als die verloren gaat, wordt het merk wellicht minder interessant om te vertegenwoordigen. Of om je voor in te spannen. En omdat vaak niet alleen topwijnen moeten worden verkocht, maar ook de gewonere wijnen, kan dat wel eens misgaan. Topwijnen zijn nogal eens de trekpaarden van een portfolio. Zo is in Bordeaux bekend dat bij het kopen van de wijnen van château Lafite-Rothschild ook flessen Rieussec, de lastig te verkopen Sauternes moeten worden afgenomen. Je ziet dan ook dat producenten die hun wijnen naar de place de Bordeaux brengen, een zekere voorzichtigheid tonen. Ze doen dat alleen voor heel specifieke topwijnen.

Maar uiteindelijk lijkt het me een ontwikkeling die moeilijk te stuiten is. Wereldwijde distributie, met name in China, is voor sommige wijnen gewoon té aantrekkelijk om te laten liggen, vooral als ze in kleine hoeveelheden worden gemaakt. Dat zou anders nooit mogelijk zijn. Voor de wijndrinker is het naar mijn idee geen slechte ontwikkeling. Het maakt dat de markt transparanter wordt, en dat je je favoriete wijnen bij meer importeurs kunt kopen. Zoals dat bij hoge Bordeaux al lang het geval is.

Ronald de Groot

Kranten schreven er al uitvoerig over: de economische opleving van dit moment leidt tot tekorten van werkelijk alles. Alleen al de afgelopen week was het goed raak. Treinen die niet rijden wegens een tekort aan verkeersleiders. IC’s kunnen niet opschalen door een gebrek aan personeel. De spoedeisende hulp moet soms sluiten omdat het werk de medewerkers over de schoenen loopt.

Gek genoeg doen zich de tekorten ook voor bij de wijnhandel, ondanks jarenlange overschotten. Natuurlijk, de kleine oogst in Europa van dit jaar is daar voor een deel schuld aan. Maar wat ook een grote rol speelt, is het vastlopen van de logistiek van wijntransport. Niet alleen van het wijntransport overigens.

De website wine.co.za, over Zuid-Afrikaanse wijnen, wijdde er afgelopen week een stukje aan. Dat begon met een constatering: bij de haven van Los Angeles liggen 70 containerschepen op zee te wachten tot ze gelost kunnen worden. Sommige liggen al 30 dagen voor anker. Bloomberg meldde op grond van bijgestelde tellingen zelfs 112 wachtende schepen aan het eind van oktober. Bij Shanghai liggen nog veel meer schepen te wachten. Oorzaken liggen in afsluitingen door covid, typhoons en tekorten aan werkers in Californische havens. De prijs van een container is gestegen van zo’n 5000 dollar in juli 2020 tot zo’n 30.000 dollar nu – als er al aan containers te komen is.

Afgelopen week sprak ik met een vertegenwoordiger van Daou, een Californisch wijnbedrijf. Hij zei dat hij goed zaken kon doen, omdat het bedrijf zijn voorraden in Europa had. De wijnen waren verscheept toen containers nog voorhanden waren. Hij wist dat sommige Californische wineries hun wijnen inmiddels per truck naar Houston, Texas brengen, om de problemen in de havens van Long Beach en Los Angeles te omzeilen. Vanuit Texas kunnen de wijnen dan naar Europa. Er worden zelfs wijnen verstuurd als luchtvracht, maar dat kan uiteraard alleen voor duurdere wijnen.

Het kan niet anders dan dat dit effect heeft op de verkrijgbaarheid van wijnen die van ver komen. Inmiddels is duidelijk dat er onzekerheid is over de levering van Chileense wijnen naar ons land. Vooral supermarktketens hebben een broertje dood aan leveringsonzekerheid. Er lijkt op dit moment vooral een tekort aan te komen van witte wijnen. Gezien de kleine oogst in Frankrijk lijkt dit probleem lastig op te lossen.

Begrijpelijk dus dat men zich in Zuid-Afrika zorgen maakt. Heb je weer eens een goede en ruime oogst, heeft Europa behoefte aan wijn, en dan kun je het niet verscheept krijgen. Zo komt er nooit een einde aan de ellende van de wijnboeren van de Kaap. En wat het voor ons gaat betekenen? Ongetwijfeld duurdere wijnen.

Ronald de Groot

Nederlanders zijn niet zelden trots op hun directheid. Niet meteen onterecht, maar toch kan directheid ook als botheid worden ervaren. Zeker in een land als Frankrijk, waar het gangbaar is om elkaar op een omfloerste manier aan te spreken, zonder meteen man en paard te noemen – behalve in de politiek dan. Ik moest daaraan denken toen ik een interview onder ogen kreeg met consulent Thomas Duclos, een nieuwe ster aan het firmament der consultants in Bordeaux. Ik kwam daar terecht omdat ik me aan het verdiepen was in de oogst van 2021, die nogal complex is, om het mild uit te drukken.  Duclos is een kind van deze tijd. Hij wil elegante wijnen maken; zwaar en rijp is uit. Hij zet zich daarom af tegen Michel Rolland, maar dan op de Franse, diplomatieke en omfloerste manier. Naar zijn idee was het ooit logisch om de druiven veel rijper te oogsten, omdat het werk in de wijngaard minder goed was, en daardoor grotere verschillen in rijpheid van het geoogste materiaal ontstonden, die door een late oogst konden worden gemaskeerd. Leuk bedacht, maar het gaat natuurlijk voorbij aan het feit dat die volle en zeer rijpe wijnen ook hoge scores kregen van Bob Parker, en daarmee instant succes hadden.

Maar de tijd van de Parker-wijnen is voorbij, en daarmee is er ruimte gekomen het anders te doen. En Duclos heeft wel een punt: de rijpheid van de druiven is tegenwoordig beter. Is het niet door het werk in de wijngaard, dan is het wel door de klimaatopwarming. Dus is de ruimte om er mee te ‘spelen’ groter. Mensen als Duclos maken daar gebruik van, door eerder te plukken, om ‘frissere’, lichtere wijnen te maken. Nu wil dat niet automatisch zeggen ‘betere’ wijnen. Ik ken collega’s van Duclos die vinden dat de tannine in de wijnen die hij maakt niet perfect rijp is.

Voor mij als wijncriticus betekent het dat mijn werk anders wordt dan vroeger. Ooit was je bij het proeven bezig met het kijken naar kwaliteit, en veel wijnen waren domweg niet zo heel goed. Of ze hadden zelfs technische mankementen. Technische mankementen zie je vrijwel niet meer. Ook wat we noemen ‘eenvoudige’ wijnen zijn meestal correct van kwaliteit. Dat betekent dat je wijnen, zeker de ‘hogere’ wijnen bijna onvermijdelijk ook moet beoordelen op hun stijl, en op hun kwaliteit in een die stijl. Niet zo simpel, eerlijk gezegd. Zelf vind ik het een goede ontwikkeling dat het hout in veel wijnen meer terughoudend is. Maar ik wil de wijnen die ik drink wel graag rijp. Een procentje alcohol meer vind ik niet zo erg, zolang de wijn maar in balans is. Maar ik respecteer uiteraard ook de wijndrinkers die meer hout aangenaam vinden, of die liever wijnen met minder alcohol drinken. Wederom, als de wijn maar in balans is. Zo zat ik in Campo de Borja van de zomer wijnen te proeven die zeer krachtig waren, tegen het overrijpe aan. Je zou kunnen zeggen dat deze wijnen ‘te zwaar’ waren, of te alcoholisch. Maar dat waren ze op zich niet. Het waren gewoon heel goede wijnen, in deze, wat meer overrijpe stijl. Dat anderen in Campo de Borja liever een eleganter type Garnacha maken, is hun goed recht. In beide types kun je goede wijnen krijgen. Het is aan de wijnliefhebber om te kiezen welk type hij graag wil. Of misschien wil een liefhebber het ene moment wel de ene, en het andere moment de andere drinken, afhankelijk van het gerecht, bijvoorbeeld.

Aan ons, als wijncritici, de taak deze wijn goed te beoordelen, en vooral ook goed te beschrijven. Niet altijd gemakkelijk, maar we doen ons best. Tijden veranderen, en wij veranderen mee.

Ronald de Groot

Journalistiek gezien is de Franse wijnoogst van 2021 een heerlijke uitdaging. Een enorme puzzel, en dat allemaal uitpuzzelen is een lekker journalistiek werkje. Een jaargang als 2019 is wat dat betreft de dood in de pot. Allemaal lekkere wijnen. Prima, maar voor mij weinig aan te beleven. Hier in de Languedoc, waar ik op dit moment geniet van een heerlijke nazomer, zie je de voorbeelden. Twee wijngaarden naast elkaar, één met grenache, en een met syrah. De syrah heeft helemaal niets opgeleverd, en van de wijngaard met grenache is een prima oogst gehaald.

We liepen afgelopen vrijdag door de wijngaarden van de Côtes de Thongue, even op bezoek in een succesvolle IGP. Een goed moment om het over de nieuwe oogst te hebben. Tot onze verrassing was de stemming niet heel bedrukt, ondanks een gemiddeld 40 tot 50% kleinere oogst dan gemiddeld. De realiteit is altijd weer anders dan je achter bureau vandaan denkt. Als de buitenlandse pers schrijft dat Amsterdam een slagveld van rookbommen en geweld is, merken wij daar in de Watergraafsmeer ook niets van. Een andere realiteit, zogezegd.

De wijnboeren met wie we spreken, benadrukken dat het maken van wijn een visie op de lange termijn vraagt. De kleine oogst werd voorafgegaan door drie ruime oogsten. En de rode wijnen worden niet meteen verkocht. Meestal is het nu de rode wijn uit 2018 of 2019 die in de verkoop ligt. Zodat de pijn van een kleine oogst 2021 niet meteen op alle fronten wordt gevoeld. De pijn wordt over een paar jaar uitgesmeerd. En dat geldt niet alleen voor de producenten hier in de Languedoc.

Het helpt allemaal deze bijzondere jaargang goed te interpreteren. Net als een interview dat ik las met de nieuwe ‘ster’ in Bordeaux, de consulent Thomas Duclos op de website van Figaro Vin. Hij heeft bij Château Troplong-Mondot in Saint-Emilion het stokje overgenomen van Michel Rolland. Het verschil zou niet groter kunnen zijn. De wijn is veranderd van een blockbuster in een glas met elegantie, veel lichtvoetiger. Een opmerkelijke stijlbreuk. Daarmee is Duclos een kind van deze tijd, waarin het geklaag over wijnen met overconcentratie niet van de lucht is.

Zijn uitspraken over de oogst 2021 in Bordeaux zijn buitengewoon omfloerst, je moet zorgvuldig tussen de regels door lezen. Hij legt uit dat Michel Rolland de druiven later en rijper oogstte, omdat de kwaliteit vroeger minder gelijkmatig was, waarvoor het rijpere oogsten van de druiven de oplossing was. Maar tegenwoordig is de kwaliteit naar zijn zeggen zo goed, dat eerder oogsten, met meer accent op het fruit, meer voor de hand ligt. Maar uit zijn verhaal valt ook op te maken dat 2021 voor deze theorie een uitdaging vormde. In principe past de oogst van 2021 wel in zijn straatje: wijnen met minder suiker en meer zuren, waardoor frisheid en elegantie voorop staan. Maar ze hebben ook minder structuur, niet de natuurlijke rondeur van de zonnige jaren. Ze zullen, aldus Duclos, strenger van karakter zijn met minder zwoele, zoete elementen – waaraan we zo gewend zijn geraakt.

Wijlen René van Heusden noemde dit soort jaargangen in Bordeaux altijd spottend ‘klassiek’. Waarmee hij eigenlijk bedoelde dat ze nooit écht lekker werden, ook niet als ze langer rijpten. Jaren van nooit ingeloste beloftes, laten we maar zeggen. Denk aan wijnen uit de jaren negentig, die inmiddels bijna vergeten zijn. Dat maakt ons erg nieuwsgierig naar de nieuwe oogst. Dat wordt lekker ‘puzzelen’. Duclos wil de jaargang per se niet ‘klassiek’ noemen. Als het een klein jaar is, is het een klein jaar. Punt. Hij stelt dat degenen die een goede wijn hebben gemaakt, er hard voor hebben moeten werken. Maar dat niet iedereen die er hard voor heeft gewerkt, ook een goede wijn heeft gemaakt. Dat zegt genoeg, lijkt me.

In elk geval zijn ze in Bordeaux zo slim geweest de primeurproeverijen naar eind april te verplaatsen, wat de wijnen bijna een maand meer de tijd geeft om ‘af te ronden’. Dat zullen ze ongetwijfeld hard nodig hebben.

Ronald de Groot

Ergert u zich ook zo aan sommige reclames? Het lijkt wel of bedrijven steeds wanhopiger worden om maar te groeien, en de gekste dingen verzinnen om hun product ‘in de markt te zetten’. Een van de meest bizarre die ik recentelijk zag, is die van een anti-roos-shampoo, die je ook zou kunnen gebruiken voordat je roos krijgt. Dus een product voor een ‘aandoening’ die je niet hebt, en die je misschien ook nooit zal krijgen. Konden de marketeers van dit product echt niets beters verzinnen?

Ook zo’n plaag: influencers die van allerlei onzin verkopen of producten aanprijzen. Of die zich laten betalen voor alleen een foto met een glas wijn. Zo was ik onlangs in Nizza, rustig de wijnen aan het proeven. Maar even verderop lieten influencers zich tegen een vergoeding van € 500 fotograferen met een glas Nizza, om op hun instagram account te zetten, zonder verder iets van het product af te weten. Ik heb toch het verkeerde beroep gekozen, vrees ik…

Andere influencers beweren dat het goed is om geen koolhydraten te eten. En zo zijn er volgers die dit serieus nemen, en dus geen koolhydraten willen eten. Dat leidt vervolgens tot een rage in -bijvoorbeeld- ‘suikervrije’ wijnen. Daarover viel van de week een berichtje in mijn mailbox van de Wijn Insider, een Belgische website. Daarin wordt ingegaan op de zin en de onzin van deze nieuwe rage. Nou ja, aan de hand van een proeverij van suikervrije wijnen van ‘Pure the Winery’ wordt deze hype met de grond gelijk gemaakt. Pure marketing, in plaats van pure wijn, laten we maar zeggen.

Suikervrije wijn is natuurlijk sowieso onzin, net als de rage om geen koolhydraten te eten. Onze hersenen gedijen nu eenmaal uitsluitend op suikers, glucose wel te verstaan. Glucose wordt verkregen uit de koolhydraten in onze voeding. Als je geen koolhydraten eet, moet je lichaam ze (via een moeilijke omweg) uit andere voedingsmiddelen halen. Uit vetten bijvoorbeeld, of eiwitten. Dus koolhydraten zijn noodzakelijk. Alleen als je er te veel van eet, dan ga je vet aanmaken, en dat is inderdaad niet gezond.

Nu is het drinken van veel wijn inderdaad niet gezond, maar dan vanwege de alcohol, en niet vanwege de suiker. Veel wijnen bevatten sowieso geen of zeer weinig suiker. Zoals fino sherry of ongedoseerde champagne: helemaal suikervrij. Maar ook veel appellations hanteren voor hun droge wijnen een bovengrens van 4 gram/liter restsuiker. Zodat je glas minder dan 1 gram suiker bevat als de wijn aan zijn maximum zit, wat vrijwel nooit het geval is. Eén handje rozijnen (vaak in muesli) van 20 gram bevat bijna 14 gram suiker. Dus het fenomeen ‘suikervrije’ wijnen is sowieso grote flauwekul. Alleen zoete wijnen bevatten veel suiker. Het lijkt met hoog tijd dat marketeers en influencers eens wat beter hun huiswerk gaan doen, voor ze dit soort producten aanprijzen. Dat scheelt een hoop ergernis.

Ronald de Groot

Afgelopen vrijdag was het zover. Ik mocht afreizen naar de residentie, om met de Spaanse ambassadeur de prijzen voor het Spaanse wijnconcours uit te reiken aan de winnaars. Een bijzonder moment. Want steeds uitgesteld door covid, dus onmogelijk eerder te organiseren. Even genieten. Want niets is leuker dan de winnaars gewoon nog even op een rijtje door te proeven, ondanks het feit dat ze allemaal al eens bij ons op de proeftafel in Amsterdam hadden gestaan. En er dan ook met anderen over te discussiëren. Om je mening even te toetsen, en om te horen wat anderen er van vinden. Dat maakt wijn ook zo leuk. Een wijn kan nog zo goed zijn, anderen moeten hem wel kunnen waarderen. Want een goede wijn is niet automatisch voor iedereen ook ‘lekker’.

Gelukkig toonden de wijnen zich waardige winnaars in hun categorie. En dat de winnaar van de categorie ‘Beste rode wijn’ een machtige wijn is, tja, dat hoort er bij. Het blijft een indrukwekkend glas, of je het nu ‘lekker’ vindt of niet. Het mooie van de serie was dat de meeste wijnen echt ‘Spaans’ overkomen. Zoals de witte wijnen, gemaakt op basis van de lokale, Galicische druiven, godello en treixadura. Of de rosé, nu eens niet de zoveelste Provence-kloon, maar een wijn met kleur en die typische Spaanse, aromatische smaak. Vast niet iedereen zal hem lekker vinden, maar hij staat ergens voor. Typiciteit. We genoten van het moment.

Dat is het mooie van wijn. En het blijft leuk er over te discussiëren. Dat was ook zo bij onze proeverij van Tejo-wijnen, die liefst vier keer moest worden uitgesteld, en nu eindelijk ‘gewoon’ kon doorgaan. Het is inspirerend om dan een paar begeleide proeverijen te doen, en van de aanwezigen te horen wat ze vinden van wijnen die op tafel staan. Bij de twee proeverijen, met dezelfde wijnen, kon je de voorkeuren zien verschillen. De professionals gaven een andere witte wijn de voorkeur dan de consumenten, die kozen voor een lichter, meer fruitig type wijn. Mooi, hoe smaken kunnen verschillen. Dat is wijn. Die vorm van interactie hebben we lang moeten missen.

In beide proeverijen werden de wijnen op basis van lokale druiven positief gewaardeerd. Dat is dan weer leuk om te zien. Smaken verschillen, maar nieuwsgierigheid naar nieuwe wijnen en bijzondere druiven verbindt ons allemaal, als proevers en liefhebbers.

We kijken nu al uit naar de Champagne-proeverij, ook uitgesteld, tot 22 november. Hopelijk kan ook deze op de ‘normale’ manier doorgaan. Zodat we ons gesprek over de wijnen kunnen voortzetten. Dit keer over Champagne. Fingers crossed.

Ronald de Groot

Dat de wijnjaren in West-Europa behoorlijk kunnen verschillen, zowel in kwaliteit als in kwantiteit, is een vast gegeven. Bovendien verschillen de resultaten vaak ook flink per wijngebied. Dat geldt in hoge mate voor Frankrijk, met zijn grotendeels door de Atlantische Oceaan beïnvloede klimaat. De Languedoc en de Provence liggen meer onder invloed van de Middellandse Zee, dus daar zijn de verschillen tussen de jaargangen als regel kleiner. 2021 is de uitzondering die de regel bevestigt. Dit jaar zijn werkelijk vrijwel alle wijngebieden getroffen door problemen met het weer, die varieerden van verwoestende nachtvorst tot hagel, maar ook hitte en droogte met bosbranden. Maar daarnaast in de meeste gebieden ook nog extreme regenval, vooral midden juli. Enige voordeel: voor de meeste streken was het een koele zomer.

Met een geschatte opbrengst van zo’n 33 miljoen hectoliter moeten we teruggaan naar 1977 om een ongeveer even kleine oogsthoeveelheid te vinden. Met de aantekening dat er in Frankrijk destijds meer wijngaarden stonden aangeplant. De oogst ligt daarmee zo’n 30% lager dan het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar. Maar de verschillen zijn groot, afhankelijk van het terroir en de aangeplante druiven. Witte druiven staan vaak op koudere plekken en zijn dus veel getroffen door de nachtvorst, zoals sauvignon blanc in Bordeaux en chardonnay in de Languedoc. Gebieden als Chablis en het zuiden van de Bourgogne, rond Pouilly-Fuissé, zijn zwaar de pineut. De Jura meldt zelfs een 80% lagere oogst, de Elzas een daling met ‘slechts’ 17%.

Maar het is niet alleen de nachtvorst die zijn tol eiste. In de loop van de zomer was het vooral de extreme meeldauwdruk in gebieden waar het veel regende, waardoor bladeren en druiven werden aangetast. Daarbij speelt een rol dat veel boeren tegenwoordig biologisch werken. Frankrijk beschikt inmiddels over een kwart van het biologische wijngaardareaal van de wereld. Maar bij biologisch boeren heb je minder middelen tegen meeldauw tot je beschikking. Eigenlijk alleen koper.

Dit is terug te zien in de statistieken van laboratoria die zich bezig houden met de analyse van wijndruiven voor de oogst. Zo meldde het bedrijf Excell (bron: vitisphere.com) dat de hoeveelheden koper op de druiven in de verschillende regio’s op recordhoogte lag. Gemiddeld werd rond half september 3 mg/kg koper gemeten, en bij biologisch werkende bedrijven bedroeg dit gemiddeld het dubbele. Er werd zelfs een (nog nooit gemeten) uitschieter van 24 mg/kg genoteerd. Als de koper niet door de regen wordt weggespoeld, kan het leiden tot problemen met de gisting. Dat komt omdat het de werking van saccharomyces afremt, de gist die verantwoordelijk is voor de juiste omzetting van suiker naar alcohol, door deze gisten te verzwakken. Dat kan leiden tot meer vluchtig zuur en de vorming van vetzuren, die problemen kunnen veroorzaken bij de malolactische gisting. Daar komt bij dat het bedrijf ook recordhoeveelheden gisten op de druiven vond. Waaronder ook veel ‘foute’ gisten, die eveneens kunnen leiden tot het ontstaan van vluchtig zuur, of verantwoordelijk kunnen zijn voor andere ‘foute’ geurtjes in de wijn. Dus technisch gezien is het ook in de kelder een zeer uitdagend wijnjaar.

Daar staat tegenover dat degenen die alle problemen hebben weten te omzeilen, dan wel op te lossen, uiteindelijk goede wijnen gemaakt kunnen hebben – hoe weinig ook. In de Champagne spreken sommige producenten van een goed jaar om een mooie millésimé te kunnen maken, door goede zuren en lage suikergehaltes – voor het maken van goede basiswijn voor champagne een groot voordeel. En in recente hete zomers een uitdaging. Ook uit de Loirestreek komen positieve berichten over de kwaliteit. Daarnaast liggen hier en daar nog wel wat onverkochte voorraden vanwege de covid-crisis van afgelopen jaar en de exportproblemen naar de V.S. Dat scheelt weer als er wijn moet worden geleverd.

Dat is ook weer eigen aan wijnland: het optimisme is nooit ver weg. Waarschijnlijk is het volgend jaar weer beter. Onder het motto: blijf vooruitkijken, en niet achteruit.

Ronald de Groot