Een opvallend bericht, rond half juni. ”Duitse wijnsector op rand van catastrofe. Meer dan de helft van de Duitse wijnproducenten dreigt failliet te gaan.” Was getekend, ‘Initiative Zukunft Deutscher Weinbau (ZDW)’, een vereniging van wijnmakers die alarm slaat over de toekomst van de sector.
Tja. De laatste tijd is de noodklok al zo vaak geluid, dat we er enigszins afgestompt van zijn geraakt, ik althans wel. Wat ook geldt voor het zo immens populaire fenomeen ‘brandbrief’. Die hebben we de afgelopen maanden ook in hoog tempo langs zien komen. Wat de luiders van noodklokken en de verzenders van brandbrieven precies proberen te bereiken, is me niet altijd duidelijk. En ook niet altijd wie er achter zit.
In het geval van boeren komt daar nog altijd bij dat ze een soort knuffelbaarheid hebben, het grote publiek heeft al snel medelijden met zielige boeren. Hier in Frankrijk, waar ik op dit moment verblijf, is dat zeker zo. De macht van de boeren gaat hier ver. Ik schonk wat Oostenrijkse wijnen tijdens een etentje. Ik kreeg te horen dat die hier in de supermarkt niet te koop zijn, want dat zouden de wijnboeren hier niet accepteren. Lidl en Intermarché hebben Spaanse wijnen uit de schappen gehaald, uit angst voor de boeren.
Daar staat tegenover dat boeren tegenwoordig heel moeilijk is. Droogte, noodweer, afhakende consumenten, anti-alcohol-lobby, er komt veel op ze af. Als we kijken naar de Nederlandse situatie, dan is het ook duidelijk hoe moeilijk het is. NRC schreef dit weekend dat er onder geen andere beroepsgroep in Nederland zoveel zelfdodingen voorkomen als bij boeren. Tussen 2013 en 2023 kwamen gemiddeld 17 per 100.000 agrariërs om het leven door suïcide. Het gaat om meerdere boeren per maand, al tien jaar lang, zo schrijft de krant.
Blijft de vraag wat we van deze door de vereniging van wijnbouwers verkondigde boodschap moeten denken. Ik sprak er over met Lars Daniëls, die stelt dat het verhaal vooral geldt voor bedrijven die niet met hun tijd meegaan, en die de verkopen op het wijngoed zien dalen. Als je bepaalde wijngoederen bezoekt, zie je nogal eens een wildgroei aan verschillende cuvées, omdat de boeren bang zijn vaste klanten te verliezen als ze een bepaalde geliefde wijn niet meer in de verkoop hebben. Dan maken ze er liever een nieuwe bij, zodat de klanten op een gegeven moment door de bomen het bos niet meer zien. Dat is maar een deel van het verhaal, want ondertussen zie je dat Duitse kwaliteitswijnen internationaal steeds beter scoren. Tegelijk komen heel steile hellingen langs de Moezel braak te liggen, doordat men geen opvolging en arbeiders meer heeft. Maar het is ook een economische waarheid. Bepaalde delen van de Mosel hebben hun wijnen altijd te goedkoop verkocht of moeten verkopen, en nu de verkoop afneemt, komt men in de problemen, aldus Lars. Jonge wijnboeren van Generation Riesling, zijn dan ook veel minder pessimistisch. Rode draad: wijnboeren moeten zich voortdurend aanpassen, je moet steeds vooruit blijven denken. En op zich is het niet erg dat er minder wordt gedronken, als mensen bereid zijn meer uit te geven voor een goede fles, een trend die je ook ziet.
En, laten we eerlijk zijn. Als in Nederland in korte tijd drie sterrenrestaurants hun zaak sluiten, zoals afgelopen week bekend werd, vanwege hoge kosten en personeelsgebrek, dan wordt dat voor kennisgeving aangenomen. Er wordt niet verwacht dat de overheid steun verleent. Ook van wijnboeren mag worden verwacht dat ze op zijn minst een poging doen zich aan te passen, en niet meteen moeten denken dat iemand anders ze helpt als ze niet met hun tijd meegaan.
Ronald de Groot
