De Volkskrant had afgelopen week boven een opiniestuk een mooie kop: ‘Dry January is als een maand paracetamol kopen bij je drugsdealer’. ‘Alcoholist in herstel’ noemt de auteur, Vincent Cardinaal, zich. Hij zegt dat hij het fenomeen van dry january ‘ingewikkeld’ vindt, ondanks dat hij het ook een goed initiatief vindt. Bij hem komt het vooral over als een ‘op sociale media uitgevoerde challenge’. Met als idee dat je moet kijken wie dit het langst volhoudt. Ik ben geen alcoholist in herstel, maar een wijndrinker in bedrijf, maar toch kan ik me goed voorstellen dat hij dit een ingewikkeld fenomeen vindt. Want dat is het naar mijn smaak ook.
Het ‘probleem’ van alcohol zit ‘m in de mogelijkheid dat je er verslaafd aan raakt -zoals deze auteur, aan het gebruik in het verkeer en aan het (te) veel drinken in korte tijd, zeker op jonge leeftijd, het binge-drinken. Dat zijn de problemen die een flinke negatieve impact hebben op onze maatschappij. Dat is -mede- de voedingsbodem van een anti-alcohol-lobby die de laatste jaren alleen maar sterker is geworden. Het zet de hele wijnbranche onder druk. En het heeft daarmee ook gevolgen voor degenen die we de matige gebruikers noemen, want ook die voelen de druk voelen van deze lobby. Want de lobby richt zich niet tegen probleemdrinken, maar tegen drinken in het algemeen, dat is het ‘probleem’. En we kunnen dry january zien als een soort overwinning van de lobby. Maar we kunnen het er ook over eens zijn dat het geen oplossing vormt voor problematisch, onmatig drankgebruik.
Als ik naar mezelf kijk, moet ik constateren dat mijn houding ten opzichte van alcohol in de loop der jaren wel degelijk is veranderd. Ik ben me meer bewust geworden van de negatieve effecten. Bij mijn kinderen vond ik het geen probleem als ze als puber ook wat wijn dronken – zoals dat in Frankrijk ook gemeengoed was. Bij mijn kleinkinderen zal ik dat niet meer doen. Niet direct omdat je onder je 18e geen alcohol mag kopen. Nee, ik heb inmiddels beseft dat alcohol op jonge leeftijd minder onschuldig is dan ik ooit dacht. Ondertussen hoor ik dat er café’s in de buurt zijn waar jongeren niet naar hun ID wordt gevraagd, zodat ze onder de 18 toch gewoon kunnen meedrinken. Tja.
Het lastige van de anti-alcohol-lobby is dat deze op die manier zijn doel voorbij schiet. Degenen die gewoon door willen drinken, doen dat toch wel. Inclusief de kinderen onder de 18 die clandestien aan alcoholhoudende dranken komen. Degenen die twijfelen en die toch al weinig drinken, houden er mee op. Terwijl alcohol in deze groep juist geen aantoonbaar kwaad kan. Uit een stroom aan onderzoeken blijkt dat matig alcoholgebruik, zeker op oudere leeftijd, helemaal geen kwaad kan. Sterker nog, kleine hoeveelheden alcohol – één glas per dag voor vrouwen, twee voor mannen – hebben juist een positief effect op de gezondheid. In eerdere artikelen verwees ik al eens naar een artikel in de Lancet uit 2022 waaruit dat duidelijk naar voren komt. De pdf bij het artikel laat goed zien dat het positieve effect van matig alcoholgebruik toeneemt met de leeftijd. Logisch, de kans dat je er op lange termijn kanker van krijgt wordt steeds kleiner en het positieve effect op het voorkomen van hart- en herseninfarcten gaat zwaarder tellen. En dan zijn onderzoeken naar het effect van alcoholgebruik ook nog gebaseerd op wat mensen zélf opgeven als de hoeveelheid die ze drinken. Iedereen weet dat mensen bij de dokter daar voor het gemak zomaar een glaasje van af trekken. Sowieso is onderzoek naar dit soort verbanden erg lastig. We gebruiken nu eenmaal veel voedingsmiddelen door elkaar, dus het ontdekken van een verband tussen het gebruik van één voedingsmiddel, zeker als deze in kleine hoeveelheden wordt genuttigd, en een gezondheidsrisico is per definitie lastig.
In feite past de lobby van de tegenstanders van alcohol naadloos in deze tijd van polarisatie. Het is zwart of wit. De tijd van vijftig tinten grijs is voorbij. Dat deze lobby de WHO zover heeft gekregen dat deze zegt dat er ‘geen veilige dosis van alcoholgebruik’ bestaat, is in dat opzicht nogal treurig. Zeker gezien het feit dat uit publicaties van de WHO zelf blijkt dat dit domweg niet waar is. Voor deze lobby is alcohol een soort duivel die ten koste van alles moet worden bestreden. Dat overgewicht of liggen in de zon een hoger risico op het krijgen van kanker vormen, doet daarbij kennelijk niet ter zake.
Mijn vader zei vroeger: ‘alles waar “te” voor staat is niet goed voor een mens.’ Zo is het maar net. Te hard rijden op een fatbike: gevaarlijk. Te veel in de zon: ongezond. Te veel alcohol: slecht voor je. Maar een goed glas wijn: geen probleem. Daar kan dry january mij in elk geval niet vanaf houden. Ik hoop u ook niet. Op uw gezondheid!
Ronald de Groot
