Niets is fijner dan wijnproducenten bezoeken tijdens oogsttijd. Natuurlijk, er zijn er die het dan te druk hebben om je te ontvangen. Maar hier in mijn omgeving, in Saint-Chinian, is er eigenlijk niemand die er moeite mee heeft. Ze laten je hier net zo gemakkelijk ook even wat gistende wijn van tank proeven, om je een eerste indruk van de oogst te geven. Dat blijft fascinerend. Op Clos Bagatelle, een prachtig wijngoed hier even buiten het dorp – een van de beste van de appellation – krijgen we een witte merlot in het glas. Dat zie je niet zo vaak. Christine Deleuze, die samen met haar broer Luc dit familiedomein runt, legt uit waarom: ‘Ik kan niet voldoen aan de vraag naar onze witte IGP, die is elk jaar uitverkocht. Dus met deze witte merlot kunnen we daarvan iets meer maken. En hij heeft een goede structuur, hij past er prima bij.’
Eigenlijk is dat de rode draad, om het zo maar uit te drukken, overal waar ik kom. De vraag naar wit blijft hoog, de druk op rood is enorm. Christine: ‘Dat de consumptiepatronen veranderen, is van alle tijden. Maar de snelheid waarmee de rode wijnen zijn gedumpt, is niet te bevatten. Dat kon je gewoon niet zien aankomen.’ Dat gevoel is algemeen. Voor wijnproducenten, die een wijngaard aanplanten voor een generatie, een bijna niet op te lossen probleem.
Ondertussen stromen de berichten over een kleine Franse oogst binnen. Bijna overal wordt het minder, in veel gebieden vooral door enorme problemen met meeldauw. Ook vorst en hagel eisten hun tol. Gesproken wordt van de kleinste oogst ooit, maar uiteraard is het nog te vroeg voor definitieve conclusies.
Je zou bijna denken dat een kleine oogst een geluk bij een ongeluk is. De wijn laat zich lastig verkopen, dus met wat minder, wordt de druk wat minder groot. Maar roep dat niet in Chablis of de Champagne, want daar gaat het ze qua verkopen nog aardig voor de wind, dus elke liter minder gaat ten koste van de winst. Goed nieuws is het dus moeilijk te noemen. Ook hier in Saint-Chinian is de oogst klein, en ook kleiner dan van tevoren verwacht. Dat gebeurt als de druiven minder sap hebben dan ingeschat.
Hier ter plekke kun je goed zien wat de consequenties zijn van de klimaatverandering, en wat het effect is op de oogsthoeveelheid. Saint-Chinian is trots op de hogere wijngaarden, die een ondergrond hebben van pure schistes, een gelaagd, leisteen-achtig gesteente. Dit gesteente houdt warmte vast, maar water loopt snel weg. In het verleden was dit een voordeel. Met de huidige droogte, die in ’23 een hoogte- -of zo u wilt dieptepunt bereikte, hebben de oude stokken van de grenache het hoger op deze wijngaarden heel moeilijk – ze gaan dood door de droogte. In juni waren we in Priorat, en daar deed zich exact hetzelfde probleem voor, op de beroemde licorella-bodems van deze streek, ook een soort schistes. Een bijzondere parallel.
De klimaatverandering zorgt er voor dat je idee over wat de mooiste en beste wijngaarden zijn, helemaal op zijn kop wordt gezet. Daarom is het ook zo belangrijk om voortdurend met producenten te spreken en door de wijngaarden te lopen. Het blijft altijd leerzaam, zeker in deze tijd van snelle veranderingen.
Slimme producenten passen zich aan. Een dorp verderop zit het Domaine Les Eminades. Volgens eigenaresse Patricia Bettoni ‘pragmatisch’ biodynamisch: ‘We zijn begonnen met niets in 2002, en hebben wijngaarden overgenomen van een lid van een coöperatie, vanwege zijn pensionering. We hebben de wijngaard met geduld uitgebreid. Gelukkig, want wijngaarden zijn nu door de crisis veel goedkoper. We hebben de focus gelegd op wijngaarden op de rode klei, dus niet op schistes. De klei werkt tijdens de droogte als een spons, en zelfs vorig jaar hadden we vrij normale opbrengsten.’
Het is duidelijk: je moet je continu aanpassen. De wijnproducenten in hun wijngaarden. En wij in ons hoofd, over het idee welke wijngaarden de beste zijn. Want ook dat verandert snel.
Ronald de Groot
