Overpeinzingen: Familie-karakter verdwijnt

Een keer per kwartaal krijg ik een fraai blad in de bus: En Magnum. Een soort speciaal magazine van Thierry Dessauve en Michel Bettane, twee oudgedienden in de Franse wijnjournalistiek. Na een carrière bij Revue du Vin de France begonnen ze jaren geleden, met veel succes, voor zichzelf. Op het eerste gezicht is En Magnum een glossy uithangbord voor dure reclamepagina’s van bekende wijnmerken. Maar paradoxaal genoeg wordt in de redactionele kolommen niet alleen maar reclame gemaakt voor adverterende bedrijven, maar worden ook de problemen in de wijnsector benoemd.

Zo wordt in een uitgebreid artikel ingegaan op het watergebrek van de laatste jaren in de wijngaarden van met name het Rhônedal, de Provence en de Languedoc-Roussillon. Met neerslagsommen van niet meer dan 200 tot 250 millimeter per jaar komen sommige wijngebieden in de buurt van een woestijnklimaat, zoals in Cassis. Onlangs hoorde ik dat in de Roussillon al wijnproducenten zijn die het bijltje er bij neer gooien, omdat er in een jaar geen druppel regen is gevallen.

Wat me vooral aansprak was een artikel van Michel Bettane met de titel ‘Rad van fortuin’. Bettane constateert daarin met enig leedvermaak dat de markt voor extreem dure wijnen wereldwijd in het slop begint te raken. Geen moeilijke constatering als we kijken naar de moeizame, zo niet mislukte primeur-campagne in Bordeaux van de wijnen van de jaargang ’23. Hij spreekt, terecht, van speculatieve prijzen, die hij zonder omhaal van woorden ‘onfatsoenlijk’ noemt, zoals grands crus uit de Bourgogne voor € 10.000 per fles, om maar een voorbeeld te noemen.

Het is me werkelijk uit het hart gegrepen. Ik heb het altijd lastig gevonden dat een wijn ook als een speculatieobject wordt gezien. Wijn is om te drinken, zo simpel is het. En niet om voor een veel hogere prijs door te verkopen, of om mee te pronken. De realiteit is dat nogal veel van deze flessen terecht komen bij mensen die geen echte liefhebbers zijn, maar de wijn vooral kopen vanwege de status. De verhalen over Chinezen die hun rode top-Bordeaux mengen met sinaasappelsap zijn in dat opzicht legendarisch.

Het is niet zo moeilijk om dezelfde ontwikkeling te zien bij Franse wijngaarden. Door de extreem hoge prijzen die de wijnen van sommige percelen opbrengen, stijgen ook de prijzen van de wijngaarden tot grote hoogte. Op het moment dat de eigenaar overlijdt, moeten de erfgenamen extreem hoge bedragen erfbelasting betalen, geld dat niet contant voorhanden is, maar dat in de grond zit. Zo worden ze vaak gedwongen (een deel van) de wijngaarden te verkopen aan bedrijven of personen met diepe zakken. Waardoor het familie-karakter van de ‘grote’ Franse wijngaarden geleidelijk meer en meer wordt aangetast. Miljardairs als Bernard Arnault (LVMH, Cheval Blanc, d’Yquem, etc.) en François Pinault (Latour, Clos de Tart, Château Grillet, Jacquesson, etc.) spelen een soort landjepik over de hoofden van anderen, waarbij ze elkaar soms openlijk dwarszitten.

Bettane trekt de lijn door naar een ander fenomeen. Hij ergert zich aan de zeer hoge prijzen van wijnen in de restaurants. Zodat degene die een wijn serveert een veelvoud aan dezelfde fles verdient ten opzichte van degene die hem produceert. Dat komt ons bekend voor. Hij stelt dat de hoge prijzen in de restaurants zelfs een van de oorzaken zijn van de dalende wijnconsumptie. Zeker in Frankrijk wordt veel wijn gedronken in de horeca. Als de klanten hun hand op de knip houden vanwege (te) hoge prijzen, dan wordt de hele sector getroffen. In combinatie met de extremen in het klimaat zet dit het voortbestaan van de sector op het spel. Een somber vooruitzicht in toch al heel lastige tijden.

Ronald de Groot