Het leven van de moderne mens is vol verwarring. Voor mij althans wel. Ik lees graag de krant, maar het nieuws komt soms hard binnen. Zo schreef de Volkskrant afgelopen week over een nieuwe, verfijnde methode om benzeen te meten bij het koken op gasfornuizen. Wordt de wereld hier beter van? Ik citeer een van de onderzoekers: ‘Het gaat om zulke kleine hoeveelheden, dat deze voorheen niet te meten waren’ (…) ‘Deze nieuwe techniek maakt dat voor het eerst mogelijk.’ Volgens de onderzoeker kan met deze methode 1 benzeenmolecuul per 2 miljard moleculen worden ontdekt. De Volkskrant meldt dat daarmee de maximaal aanvaardbare hoeveelheid volgens de Wereldgezondheidsorganisatie wordt overschreden. Hoe ze dat ooit hebben gemeten, is gezien de uitspraak van de onderzoekers een raadsel. Maar het RIVM schrijft zelfs dat er geen veilige concentratie benzeen bestaat. De bewoonster blijft er nuchter onder. ‘Er zijn tegenwoordig zoveel stoffen die allerlei gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Kennisnemen van weer iets dat kanker veroorzaakt, doet me niet veel.’ Wat een heerlijke instelling, in een wereld waar iedereen overal alarm over slaat. Bovendien, moet nu iedereen zomaar zijn gasfornuis de deur uit doen?
Ik denk ook meteen aan de reclamespot die momenteel op tv te zien is, waarin wordt gezegd dat alcohol het risico op liefst zeven soorten kanker vergroot. Helpt dit nu echt? Het wachten is op een reclamespotje waarin Amsterdammers wordt aangeraden om niet meer te gaan fietsen vanwege de verhoogde kans op longkanker (en luchtwegaandoeningen en hart- en vaatziekten) door te hoge concentraties fijnstof. Of omdat de helft van de verkeersslachtoffers in Amsterdam uit fietsers bestaat. Tegelijkertijd wordt ons verteld dat we meer moeten bewegen. Ik bedoel maar. De wetenschap brengt veel kennis, maar als consument blijf je in verwarring achter omdat je niet kunt inschatten hoeveel hoger het risico voor jou concreet is. Als man kun je hoogstens bedenken dat de kans op het krijgen van borstkanker niet zo groot is.
Ik focus liever op de positieve kanten van de wetenschap. Zo konden we onlangs lezen dat de toepassing van nieuwe, zeer veelbelovende technieken in aantocht is, waarmee minuscule, zeer nauwkeurige veranderingen in het cel-DNA kunnen worden aangebracht. Deze methode, CRISPR-Cas, biedt ongelooflijke mogelijkheden. Bijvoorbeeld voor de wijnbouw. Want met deze techniek kan veel gemakkelijker worden gezorgd voor resistentie tegen allerlei ziektes, door kleine wijzigingen in het DNA. Bij alle discussies over het gebruik van pesticiden die we nu zien, en ook die over PIWI’s, kan dit natuurlijk het ei van Columbus zijn. Het systeem komt bovendien uit de natuur. Het is afkomstig van bacteriën, die zich verweren tegen virussen door het DNA van het virus door te knippen. Behalve dat het bijvoorbeeld druivenstokken resistent kan maken tegen bepaalde ziektes, kan het systeem ook worden gebruikt om planten beter met droogte om te laten gaan, zodat het ook bij de klimaatverandering, met toenemende watertekorten belangrijk kan zijn.
Een andere wetenschappelijke nieuwigheid die ik van de week tegenkwam is een commercieel product van Lallemand, een bedrijf dat gisten maakt voor de wijnindustrie. Het heeft nu toestemming gekregen voor het op de markt brengen van het product LALSTOP G46 WG. Dat bestaat uit een soort schimmel, die zich heel snel verspreidt over de schil van de druiven. Deze schimmel beconcurreert de schimmel die grijze rot veroorzaakt, zodat die geen kans meer krijgt. Dat lijkt me een mooie stap vooruit. Je hoeft pourriture grise niet meer met andere, chemische middelen te bestrijden. Omdat het een levend product is, niet uit de chemische industrie, is het ook toegestaan bij biologische wijnbouw. Dit soort ontwikkelingen zijn natuurlijk bijzonder veelbelovend. Zeker in deze tijd van polarisatie, waar ‘aanhangers’ van verschillende richtingen elkaar voortdurend in de haren zitten. Dat is dan niet meer nodig.
Het lijkt er op dat de techniek van CRISPR-Cas straks zelfs ook kan worden gebruikt bij kanker. Onderzoekers van de universiteit Wageningen puzzelen nu op het idee dat met dit systeem het (gemuteerde) DNA van kankercellen kan worden aangepakt, waarna de cellen van de tumor ‘zelfmoord’ plegen, dus zichzelf vernietigen. Dat zou helemaal fantastisch zijn. Dan kunnen we eindelijk wijn drinken zonder dat ons steeds maar weer een schuldgevoel wordt aangepraat.
Ronald de Groot
