Artadi en de Viñedos Singulares in Rioja

In 2015 verliet het wijngoed Artadi, beroemd geworden met zijn Pajos Viejos en zijn El Pison, de Consejo Regulador van Rioja, omdat het zich wilde toeleggen op het maken van wijngaardwijnen. De Consejo werd gedomineerd door de grote wijnhuizen en stimuleerde kwantiteit in plaats van kwaliteit. Niet goed voor de appellation, vond Artadi. Het beroemde wijnhuis had verwacht dat andere wijngoederen zouden volgen, maar dat gebeurde niet.

Desondanks pikte de Consejo het signaal op en creëerde de mogelijkheid om wijngaardwijnen als zodanig te labelen. Sinds 2017 kunnen wijnmakers in Rioja onder bepaalde voorwaarden de term viñedo singular in combinatie met de naam van de wijngaard op het etiket zetten. Vergelijk het met een cru in Frankrijk of een Ried in Oostenrijk.

Patricia López de Lacalle vertelt in de video over Artadi, het wijngoed dat haar vader Juan Carlos in de jaren 90 startte, en dat zij nu samen met hem en haar broer en zus runt. Ze spreekt in het bijzonder over hun wijngaardwijnen.

Hieronder probeer ik een antwoord te vinden op de vraag of de viñedos singulares een succes zijn. Daarvoor bezocht ik afgelopen zomer Artadi en het gelijkgestemde wijngoed Artuke, met de vraag hoe ze, na zes jaar, tegen de nieuwe mogelijkheden van de Consejo aankijken. Ook e-mailde ik met de Consejo.

Eerst maar eens de cijfers die ik van de Consejo kreeg. Tot op heden zijn er 148 wijngaarden officieel als viñedo singular erkend. Deze zijn in handen van 90 eigenaars en beslaan een oppervlakte van 246 hectare. Van 65 van deze wijngaarden wordt de wijn door 45 wijngoederen daadwerkelijk verkocht als wijngaardwijn. Als je bedenkt dat het wijngaardareaal van Rioja als geheel zo’n 66.000 hectare beslaat, lijkt het succes na zes jaar nog relatief beperkt.

Arturo de Miguel Blanco van Artuke heeft hier een verklaring voor. Hij is niet erg te spreken over de voorwaarden waaronder je een wijn als wijngaardwijn kan verkopen. “Erkende wijngaardnamen worden als handelsmerken beschouwd”, legt hij uit. Slechts één partij kan eigenaar zijn van de naam en mag die op het etiket gebruiken. Dat is dus heel anders dan in Bourgogne waar iedere wijnbouwer die zijn druiven van een en dezelfde cru betrekt, de naam van de wijngaard op het label kan zetten. De Consejo zegt daarover: “Het gaat niet alleen om de wijngaard, maar ook om additionele kwalitatieve restricties bij het maken van de wijn. Hierdoor zijn het unieke business projecten waarvoor de expertise van de wijnmaker van doorslaggevend belang is.” Alsof er maar één wijnbouwer de expertise kan hebben om goede wijn van een viñedo singular te maken…

Artadi heeft bovendien bezwaren tegen de voorgeschreven maximale opbrengst per hectare, 5000 kilo voor blauwe druiven en 6922 kilo voor witte. “Soms is de kwaliteit zodanig dat de opbrengst hoger kan, en soms zou die juist lager moeten zijn”, licht Patricia Artadi’s standpunt toe. Ook vindt Artadi de vereiste minimale leeftijd van de wijnstokken van 35 jaar te laag. Hoewel je kan beweren dat een standaard opbrengstlimiet een wat grof middel is en het de autonomie van een wijngoed beperkt, zou een jaarlijkse aanpassing van de maximale opbrengst voor heel de appellation nog steeds geen recht doen aan de verschillen tussen de wijngaarden. Wat betreft de leeftijd van de wijnstokken zijn er ook mensen, zoals Jancis Robinson, die de Consejo juist prijst omdat ze de lat hoog legt.

Hoewel Artuke, net als Artadi, een prachtige reeks wijngaardwijnen maakt, heeft het zijn lidmaatschap van de Consejo nooit opgezegd. Het houdt zich niet strikt aan de regels voor het labelen van de wijn, maar, zo redeneert Arturo, “Artuke is een kleine producent van kwalitatief hoogstaande wijnen die sterk bijdragen aan het goede imago van La Rioja.” Het komt er dus mee weg.

In september van dit jaar heeft Artadi dan toch navolging gekregen. De vijftig wijngoederen van Bodegas Familiares de Rioja hebben zich losgemaakt van de Consejo. Het is nog even afwachten of dit het denken bij de Consejo verandert, maar dat het maken van terroirwijnen in Rioja een impuls krijgt, lijkt me duidelijk.

Artadi blijft voorlopig buiten het Consejo en wil het onderwerp eigenlijk achter zich laten. Patricia praat liever over haar wijnen. Zoals ze in de video diplomatiek zegt: iedereen moet op zijn eigen manier waarde toevoegen. Voor Artadi is dat door terroirspecifieke wijnen te maken. En die spreken voor zichzelf.

Bart de Vries

Importeurs:

Artuke – Anfors Imperial (NL); labuenavida.be, decantalo.be, vyvin.be

Artadi – Résidence Wijnen (NL); 8wines.be, spanjewijn.be