Vorige week schreef ik over de vragen die ik had, voorafgaand aan mijn bezoeken aan Chileense wijnbedrijven. Een ‘rondje langs de velden’, zoals dat zo mooi heet, laat zien dat de situatie op dit moment nog veel ernstiger is dan ik had verwacht. Iedereen die je spreekt noemt dit jaar het slechtste jaar ooit voor de Chileense wijnexport. Het getal dat hier bij wordt genoemd, zegt wel genoeg: de export van wijn is dit jaar gedaald met 25%. Ik moet even denken aan de alarmerende berichten uit Bordeaux, waar inmiddels een programma om wijngaarden te rooien is afgekondigd. Dat komt bij ons op het journaal, maar feitelijk is dat een mooi voorbeeld van Europees navelstaren. Want voor een land als Chili, dat de vierde wijnexporteur ter wereld is, is zo’n enorme daling een regelrechte ramp. Wat voor ons in feite niet meer is dan een ver-van-ons-bed-show, waar niet zo veel aandacht voor is.
De mensen die je er over spreekt, vragen zich af hoe het zo plotseling zo hard kon gaan. Julio Bouchon, van het gelijknamige bedrijf en zijn persoonlijke project Longavi wines, heeft er wel een idee over. ‘Het is een soort perfecte storm. Je ziet sowieso dat de wijnconsumptie wereldwijd aan het dalen is. Niet in één of twee landen, maar eigenlijk overal. Dan is er het effect van covid en de logistiek. Tijdens covid was er een tekort aan containers. En werd er meer wijn gedronken. Uit voorzichtigheid lieten importeurs wereldwijd meer wijn overkomen, zodat ze grotere voorraden hadden. Maar nu moeten deze voorraden weggewerkt worden, in een markt met dalende consumptie. Bovendien worden importeurs voorzichtiger, omdat mede door de inflatie de consumenten meer hun hand op de knip houden. Ze nemen nu juist minder voorraad.’
Maar dan vraag ik me af hoe men hier omgaat met een markt als de Chinese, waar politiek de vraag naar wijn, en niet alleen wijn, kan beïnvloeden. ‘Als we als bedrijf substantieel meer willen verkopen, zijn we aangewezen op twee markten. Zeg, ik wil 40.000 dozen van twaalf verkopen, dan kan dat alleen in China of in Brazilië. Verder nergens. Dus hebben we maar weinig keuze.’
Er zijn toch wel bedenkingen bij China, nu met de situatie met Australië? ‘Dat klopt wel, want Australië heeft weer vrede gesloten met China over de wijnexport. En aangezien Chili grotendeels in het gat is gesprongen, zullen de Australiërs proberen hun marktaandeel weer terug te winnen ten koste van Chileense wijnen. Dus dat gaat zeker meer druk geven.’
Het bevestigt wat ik vorige week schreef: wijn is ook onderdeel van geopolitiek. Zo wordt er in Chili fijntjes op gewezen dat het speelveld ook niet gelijk is. Met name het feit dat boeren Europa subsidie krijgen om hun wijngaarden te rooien, vervalst de concurrentie, zo wordt gesteld. Dat Franse boeren op de snelweg Spaanse wijnen kapot gooien, wordt in Chili gezien als een symptoom van hun onvermogen om op een normale wijze met andere landen te concurreren. Chili moet altijd concurreren, en wel op de vrije markt. Chili is bijvoorbeeld een groot exporteur van bulkwijn, Concha y Toro is als bedrijf zelfs de grootste producent van bulkwijn ter wereld. Maar toen China de markt voor Australische wijnen een paar jaar geleden dichtgooide, kwam er een enorme plas Australische bulkwijn op de markt, die het mondiale evenwicht flink verstoorde. Ga er maar aan staan. De markt is continu in beweging.
In Chili wordt dan ook verwacht dat flink wat wijnbedrijven het loodje gaan leggen. En dat zullen niet de grootste zijn, want die hebben de nodige reserves. Maar eerder de middelgrote, die minder financiële armslag hebben. Een slechte ontwikkeling, zo mogen we stellen. ‘De groten worden groter, en de kleinere verdwijnen. En de grote drie, San Pedro, Concha y Toro en Santa Rita, hebben al zo’n 90% van de Chileense markt.’ Chili heeft juist behoefte aan kleinere bedrijven, die de wijn een goede reputatie bezorgen. Dus is dit een zorgelijke ontwikkeling.
Vandaag ben ik in Argentinië. Ik ben benieuwd hoe de situatie hier is. Politiek gezien, met de presidentsverkiezingen van komende zondag in het vooruitzicht, een spannend moment. Hier zeggen ze: ‘We kunnen kiezen tussen slecht en nog slechter. We overleven het wel. Dat zijn we al jaren gewend.’ Het woord bestaanszekerheid kennen ze hier niet. Zo erg is het in Chili gelukkig niet.
Ronald de Groot
