Onlangs organiseerden we voor Perswijn een proeverij rond het thema ‘Crémants uit Frankrijk en Luxemburg’. Dit met het idee dat Crémant een bijzonder succesverhaal is. Ga maar na. Crémant wordt gemaakt in meerdere Franse wijnstreken (onder andere de Elzas, de Loire en de Bourgogne), in Luxemburg en zelfs in de Pfalz, in Duitsland. Het concept is even simpel als doeltreffend. De wijn wordt gemaakt als betaalbaar alternatief voor champagne, met een tweede gisting op fles en vervolgens een rijping van minimaal een jaar op fles, om zijn mooie fijne belletjes te krijgen. Voor elke streek en crémant gelden dezelfde regels. Maar kennelijk is dat voor sommigen niet genoeg.
Dat komt naar voren uit een flink dispuut dat is uitgebroken rond Crémant d’Alsace, met afstand de meest succesvolle Crémant, met een verkoop van 38,7 miljoen flessen in de afgelopen 12 maanden, zo meldt de website vitisphere. Het hele conflict is nogal ingewikkeld, maar als je alles op een rijtje zet, komt het vooral neer op een discussie over de kwaliteit – en natuurlijk de kosten.
Het verhaal begint in juni. Tussen 20 en 22 juni ontving de overkoepelende organisatie van Crémant d’Alsace, het syndicat des producteurs de crémant d’Alsace, van twaalf leden een brief dat zij zich terugtrokken uit het syndicaat. Het gaat om elf coöperaties en één handelshuis, Arthur Metz. Ten opzichte van de bijna 500 leden in aantal niet zo veel, maar ze zijn samen wel goed voor 40% van de productie van de lokale Crémant. Deze producenten geven aan dat ze het nut van het syndicaat voor alleen Crémants niet meer zien, en dat ze vinden dat het CIVA, de interprofession van alle Elzaswijnen, genoeg voor ze is.
Maar, zoals we zouden kunnen verwachten, dit kon moeilijk de echte reden zijn. Op de achtergrond speelde een ander gevecht: over de kwaliteit van crémant in het algemeen. Op 17 juli, afgelopen week, kondigde het syndicat des producteurs de crémant d’Alsace aan uit de nationale club van crémants te stappen, de Fédération Nationale des Producteurs et Élaborateurs de Crémant (FNPEC). De reden? Het syndicaat kon zich niet vinden in het feit dat de federatie steun verleende aan twee zaken: bekijken of er in de toekomst oogstmachines zouden mogen worden gebruikt én, wellicht belangrijker, dat er zou worden gekeken naar een vrijstelling voor bepaalde bedrijven om de periode van rijping op de lie, dus na de tweede gisting op fles, te bekorten van twaalf tot negen maanden. En, u raadt het al, laten het nu juist de coöperaties in de Elzas zijn geweest die hebben gevraagd om een vrijstelling voor het op de markt brengen van crémant met een rijping op de lie van 9 maanden. Waarom? Omdat er door een tekort aan flessen een achterstand was opgelopen bij het vullen van de flessen, en omdat de markt urgent vroeg om levering van crémant. Tja. Overigens werd dit verzoek afgewezen door de regionale afdeling van het INAO.
Daarnaast was er ruzie over de budgetten. Andere streken waar crémant wordt gemaakt, vonden dat financieel aan de federatie zou moeten bijgedragen naar rato van de verkopen, maar de Elzas, de grootste producent van crémants, had geen zin om bij te dragen aan de promotie van andere crémants, zo werd gesteld.
Voor een simpele buitenstaander is dit nauwelijks te bevatten. Het hele idee van crémant is gebaseerd op een bepaalde kwaliteit. Als je de minimale rijping op fles bekort tot negen maanden, wordt hij er niet beter op, met minder fijne belletjes en minder karakter van de gistcellen. Je verlaagt je feitelijk tot het niveau van de gewone cava, waarvoor ook negen maanden rijping vereist is. En die voor lage prijzen wordt verkocht.
Ik kan me voorstellen dat het syndicaat in de Elzas daar niet in mee wil gaan. Het stelt ook nogmaals dat het streven gericht blijft op kwaliteit. Het verzet zich tegen de wens van andere regio’s om de productiekosten en uiteindelijk de verkoopprijzen te verlagen. ‘We willen aan de top van de piramide blijven, bekendheid creëren en geen beeld van achteruitgang geven’, aldus de president van het syndicaat, Charles Schaller. Zo is dat. Volkomen terecht.
Ronald de Groot
Goedemorgen Ronald. Mooi verhaal van je. Kan je me de tekst mailen? willemhaag1@gmial.com. Zal reageren en wellicht mag ik je citeren in mijn wijncolumns. Met collegiale groet, Willem
Maar het aantal maanden sur lie was toch al 9 voor Crémant d’Alsace?
Zie AOC Crémant d’Alsace art. 10: “La durée de conservation en bouteilles sur lies ne peut être inférieure à neuf mois.”
Volgens het officiële cahier des charges, gepubliceerd door het INAO luidt de regel als volgt: a) – Date de mise en marché à destination du consommateur. Les vins ne peuvent être mis en marché à destination du consommateur qu’à l’issue d’une période d’élevage de 12 mois minimum à compter de la date de tirage. Dus de regel is echt 12 maanden.