Ik kan het me nog levendig herinneren. Ik was uitgenodigd voor een truffeljacht in de Spaanse Pyreneeën. Dat wilde ik wel eens meemaken. Van truffels krijg ik niet gauw genoeg. Ik had altijd gehoord dat varkens dé dieren waren om truffels te zoeken. Maar helaas, de varkens bleken vervangen te zijn door honden. Niet de enige anticlimax overigens van deze reis. In Barcelona aangekomen bleek ik mijn paspoort vergeten te zijn. Op Schiphol werd je destijds niet – en nu nog steeds niet – gecontroleerd op je identiteit. Instapkaart scannen en klaar was je. Dus werd mijn truffeljacht mede gedomineerd door de jacht op een tijdelijk paspoort, anders zou ik niet meer terug kunnen. Gelukkig kreeg ik veel hulp.
Dat er honden voor deze jacht werden gebruikt, is niet onlogisch. Varkens eten de truffels graag zelf op. Honden laten zich gemakkelijk belonen met een hondensnoepje, als ze een truffel hebben gevonden. Honden zijn waarschijnlijk ook wat gemakkelijker af te richten. Wel kreeg ik tijdens de zoektocht het sterke gevoel dat de truffels van te voren op bepaalde plekken waren begraven, om teleurstelling bij de zoekers te voorkomen. Maar zeker zouden we het nooit weten. Wel kregen we die avond een mooi diner aangeboden met héél veel truffels, veel meer dan we ooit hadden kunnen vinden.
Gelukkig blijken varkens tegenwoordig wel nuttig voor de wijnbouw, zo viel een dezer dagen te lezen op enkele websites. Een wijnboer in Cramant, in het hart van de Côte des Blancs, ten zuiden van Epernay, heeft kleine varkens uit Nieuw-Zeeland, van het Kune Kune ras, ingezet om onkruid uit zijn wijngaard te halen. Dat schijnt bijzonder effectief te zijn.
Met name in Italië heb ik eerder wel al geiten en schapen in de wijngaard gezien. Deze werden ingezet in pergolawijngaarden, zodat ze niet aan de scheuten van de druivenstokken zouden kunnen knagen. Goed voor het onderhoud van de onderbegroeiing in de wijngaard – maar meer ook niet.
Dat doen die varkens kennelijk een stuk beter. Varkens wroeten in de grond, en ze grazen niet alleen het gras en het onkruid weg. Ze eten ook de wortels op, zodat de grond opengaat en belucht wordt. Machines die door de wijngaard rijden drukken de grond juist dicht, wat als een nadeel geldt. En ze kunnen dus niet bij de blaadjes van de uitlopende stokken komen, of bij de druiven. Het lijkt er op dat ze het beste functioneren op hellingen die lastig onkruidvrij te houden zijn.
Dit soort initiatieven past in het streven naar meer duurzaamheid in de wijngaarden. Het zal nooit alle vormen van bestrijding van schimmels en onkruid kunnen vervangen, maar alle beetjes helpen. Je kunt zo’n varkenskudde bovendien niet het hele jaar in de wijngaard hebben. Dus je zult de varkens ook moeten laten rouleren. Ondanks dit soort praktische problemen hoopt men in de streek dat het een bijdrage zal leveren aan de ambitie van de champagnestreek om aan het einde van dit decennium volledig klimaatneutraal te zijn. Dat is al lastig genoeg, gezien het bij tijd en wijle vochtige klimaat, waarin relatief veel bestrijdingsmiddelen nodig zijn. Ik ben heel benieuwd wat er van terecht komt. Enthousiasme alleen is niet genoeg. Een praktische uitwerking des te meer.
In verband met de Pasen is er volgende week geen overpeinzing.
Ronald de Groot
