Het borrelt in de zuidelijke Rhône. Sommige gebieden streven naar de benaming Côtes du Rhône Villages met dorpsnaam, andere hebben die al en willen méér: zij gaan voor de status van cru. Zoals het relatief onbekende, maar bijzondere Laudun.
Eerlijk gezegd kende ik Laudun tot voor kort vooral van Laudun Chusclan Vignerons, de ambitieuze, grote coöperatie van de appellations Laudun en Chusclan. Het verbaasde me dan ook enigszins te horen dat het gebiedje, dat direct ten noorden van het veel bekendere Lirac ligt, een individuele appellation nastreeft. Sterker nog, de zogenaamde démarche is ingezet, de aanvraag is geaccepteerd door het INAO (de Franse instantie die gaat over de AOC’s/AOP’s) en de eerste dossiers worden behandeld.
Terrassen tussen Garrigue
Laten we eerst Laudun eens beter bekijken. Het herkomstgebied Laudun ligt in en aan de randen van het dal van het riviertje de Tave. De relatief jonge alluviale gronden dicht bij de rivier worden te rijk geacht voor AOC-wijn en produceren dus IGP-wijn. Voor Côtes du Rhône Villages Laudun komen verschillende (typen) terroirs in aanmerking. Ten zuiden van de Tave, richting Saint-Victor-la-Coste, zijn dat wijngaarden op bodems van verweerde kalk- en zandstenen en, iets meer richting de Rhône, de wijngaarden op de hogere terrassen met rolkeien op rode klei. Dat laatste is terroir dat veel lijkt op dat van Châteauneuf-du-Pape. Ten noorden van het riviertje, bij Laudun-l’Ardoise, liggen de wijngaarden op arme hellingen en terrassen van kalkmergel. In het noordwesten van het dal ten slotte, bij Tresques, zijn de terroirs zanderig. Terwijl ik met Xavier Dumas van Domaine De Pont-Le-Voy door de werkelijk prachtige wijngaarden reed op de terrassen van kalkmergel richting de Plaine des Avaux, besefte ik dat dit deel van Laudun meer wegheeft van de wijngaarden bij Gigondas en Beaumes-de-Venise aan de andere kant van de Rhône dan van Châteauneuf. De percelen liggen verscholen tussen de garrigue, dus voor een goed beeld moet je van de hoofdwegen af – een stevige 4×4 is hier geen overbodige luxe.
Vooruitstrevende coöperatie
Domaine De Pont-Le-Voy is een van de ongeveer twintig individuele producenten in Laudun. Het overgrote deel van de productie van Laudun wordt verzorgd door coöperaties, waarvan Laudun Chusclan Vignerons de grootste en meest vooruitstrevende is. Directeur is Philippe Pellaton; hij laat zien hoe goed het enorme bedrijf – het is als geheel zelfs de grootste cave van de Rhône – ingericht is. Hoewel ook hier beduidend meer rood dan wit wordt gemaakt, beschikt Laudun Chusclan Vignerons over een aparte ontvangst-inrichting voor witte druiven. “Dat is een voorwaarde voor het maken van goede witte wijnen”, zegt Pellaton. “Heel praktisch ook, want ook als de blauwe druiven al binnenkomen, kunnen we door blijven gaan met de ontvangst en vinificatie van de witte druiven.” En uiteraard is het een teken dat Laudun wit net zo serieus neemt als rood.
Wit overtuigender dan rood?
Daarmee komen we meteen op een interessant punt. De zuidelijke Rhône is ontegenzeggelijk een regio voor volle, krachtige rode wijnen en niet direct voor elegante witte wijnen. Toch zijn dat wat mij betreft de interessantste wijnen van Laudun, zeker als ze van kalkrijke bodems komen en veel clairette blanche, roussanne of zelfs viognier bevatten. Net als in Lirac maken producenten steeds vaker verschillende cuvées, waarvan de betere een serieuze opvoeding krijgen (sur lie, met een deel nieuw hout) die ze complexiteit geeft, zonder dat hun typerende frisheid verloren gaat. De eerste twee witte wijnen die verderop in dit artikel aanbevolen worden, zijn daarvan overtuigende voorbeelden. En ze vormen nog maar het begin: de potentie van Laudun om bijzondere witte wijnen te maken wordt nog maar sinds een paar jaar goed onderzocht en nog lang niet volledig benut.
Frisheid en finesse
Witte Laudun is dus zeker een troefkaart, maar of het INAO Laudun die ook laat uitspelen, is maar de vraag. Probleem is dat de wittewijnproductie maar 17% van de totale productie uitmaakt; de rest is rode wijn, op een procentje rosé na. En de rode wijn heeft het moeilijker om zich te onderscheiden, want die heeft veel meer concurrentie van andere wijnen uit de regio die ook van grenache, syrah en mourvèdre worden gemaakt. In het algemeen is rode Laudun frisser en lichter van structuur dan bijvoorbeeld Lirac en Châteauneuf, maar dat is niet zo’n unique sellingpoint als het voor ons liefhebbers wellicht lijkt. Er wordt zeker een aantal knappe rode wijnen gemaakt in Laudun, maar om op basis daarvan het hele gebied nu al de status van cru des Côtes du Rhône toe te kennen, gaat wat ver. De promotie tot cru, al voor 2020 beoogd, zal het resultaat moeten zijn van de kwaliteit van rode én witte wijnen, en de producenten van Laudun zullen frisheid, finesse en dus verteerbaarheid de komende jaren nog duidelijker voorop moeten durven zetten. Gelukkig heeft Laudun de tijd waarschijnlijk aan zijn zij: klimaatopwarming zal hier minder snel een probleem gaan vormen dan in andere gebieden van le Rhône méridional. Wat zeker voor Laudun en de algemene kwaliteit spreekt, is het feit dat er voor Rhônebegrippen weinig bulkhandel plaatsvindt: 90% van de wijnen van Laudun wordt op fles verkocht. En de wijnen zijn populair, gezien de forse productie- en omzetstijging van de laatste jaren.
Aanbevolen wijnen
Mijn bezoek aan Laudun begon met een uitgebreide blindproeverij op het plaatselijke Syndicat. Daarnaast heb ik diverse domeinen bezocht. De wijnen die mij ter plaatse het best bevielen, wil ik wat uitgebreider aan u voorstellen. Het zal u na mijn verhaal niet verbazen dat witte Laudun daarbij evenveel aandacht krijgt als rode. Helemaal fijn is dat alle wijnen prijstechnisch (nog) zeer aantrekkelijk zijn en dat de meeste verkrijgbaar zijn in Nederland.
Favoriete witte Laudun
Al deze wijnen zijn Côtes du Rhône Villages Laudun blanc.
Domaine Rouvre Saint Leger 2015 *****
70% viognier, 30% roussanne | van zandbodems en rolkeien op leem | inweking voorafgaand aan vergisting, viognier vergist in tank, roussanne in barriques, met bâtonnage | iets ontwikkeling, wat honing, gedroogd fruit en licht aards | koel sappig fruit, goede structuur, genoeg zuren, eindigt sappig en rond, met flinke lengte. (Dare Wines)
Laudun Chusclan Vignerons, Villa Sinnae 2015 *****
Clairette blanche, grenache blanc | kalkrijke kleibodems op kalksteen | vergist en gerijpt in nieuwe barriques, met wekelijkse bâtonnage | serieus opgevoed, kruidig, floraal, rijpe grapefruit en perzik | nieuw hout nog present, goede structuur, ook genoeg zuren, aanzienlijke lengte. (DGS Wijn)
Domaine Olibrius, Oristal Cuvée Prestige 2015 ****(*)
90%+ clairette blanche, rest onbekend | van zand-kleibodems | vergist en gerijpt in oudere vaten, met regelmatige bâtonnage | ingetogen nog; strakke, minerale stijl, compact en precies, koel, met mooie zuren, heeft nog wat tijd nodig.
Laudun Chusclan Vignerons, Excellence 2015 ****
60% grenache blanc, 20% clairette blanche, 10% viognier, 10% roussanne | kalkrijke kleibodems op kalksteen | vergist en gerijpt in nieuwe barriques, met wekelijkse bâtonnage | iets ingetogen, rijp mediterraan fruit, amandelspijs, iets toast | fraai opgevoed, geeft toch extra dimensie, verder heel typisch zuidelijk wit, vrij rijk en van nature krachtig, goede structuur, genoeg frisheid. (DGS Wijn)
Domaine Pélaquié 2015 ****
25% grenache blanc, 25% clairette, 20% viognier, 10% roussanne, 10% marsanne, 10% bourboulenc | zand-kleibodems | alle rassen apart gevinifieerd, 4 maanden rijping op gisten voor botteling | strakke stijl, minder op het fruit, meer landelijk en mineraal | ook smaak is vrij strak, mooi fris door goede zuren, slank en precies. (Okhuysen)
Aanbevolen rode Laudun
Al deze wijnen zijn Côtes du Rhône Villages Laudun rouge.
Domaine Pélaquié, Luc Pélaquié 2015 ****(*)
50% grenache noir, 30% syrah, 20% mourvèdre | zand-kleibodems | koude inweking, vergisting in tanks met délestages, waarbij het sap regelmatig naar andere tanks wordt overgeheveld en vervolgens over de hoed van achtergebleven druivenschillen teruggegoten in oorspronkelijke tanks, rijping 12-16 maanden in tweede- en derdejaars demi-muids | heel compact nog, donker fruit, wat aards, kruidig, ook frisheid | zit heel goed in elkaar, stevig maar fris, rijpe maar pittige tannine, heeft nog flink wat reserve. (Okhuysen)
Domaine Rouvre Saint Leger 2013 ****(*)
60% grenache noir, 40 % syrah | van zandbodems en rolkeien op leem | lange, gecontroleerde vergisting, met pigeages (onderdompelen van de hoed) en délestages (zie wijn hierboven), deels gerijpt in Bourgondische barriques | ruikt goed, iets guller van stijl dan Luc Pélaquié, heel typisch, met rijp fruit, garrigue en wat hout | mooie vulling, rijp zwart fruit, zeer kruidig, geconcentreerd, vol, warm en lang. (Dare Wines)
Rocca Maura, Les Barryes 2015 ****(*)
55% syrah, 45% grenache noir | van rolkeien op rode leem | 70% vergist in beton, 30% in barriques van 1-2 jaar | frambozen, garrigue, iets peper en zoethout; smaak wat ontwikkeld, wijn heeft zuurstof gehad en kon het gebruiken, smaak toch echt grenache, met structuur, alcohol en lengte. (Berghorst & Bos)
Château de Marjolet, Excellence 2013 ****
100% syrah | van rolkeien op leem | volledig ontsteeld, vergisting met remontages (wijn wordt onder uit de tank getapt en van bovenaf over de hoed gespoeld) en délestages (zie boven), 12 maanden gerijpt in hout | iets gerijpt, maar nog fris, rode kersen en mediterrane kruiden | wijn heeft rulle, voor 2013 zeer rijpe tannine (logisch gezien 100% syrah), wat warmte, alcohol en kruidigheid.
Domaine De Pont-le-Voy, Les Lauzes 2010 ****
50% grenache noir, 26% syrah, 8% mourvèdre, 8% carignan, 8% cinsault | kalk-kleibodems op kalksteen en mergel van zand en silt | na vergisting 20 maanden in nieuw hout | ontwikkeld, zwarte kersen op alcohol, laurier en zoethout, zeer typisch, geur van oude stokken grenache; rijk, rulle tannine, goed droog van smaak, wat warmte en kruidigheid, flinke lengte.
Appellations en cru’s in de zuidelijke Rhône
De zuidelijke Rhône kent drie typen herkomstgebied: gebiedsappellations, gemeenteappellations en cru’s. Côtes du Rhône is een gebiedsappellation. Daarbinnen heeft een aantal gemeenten het recht zijn wijn Côtes du Rhône Villages te noemen. Een aantal gemeenten heeft bovendien het recht de gemeentenaam op het etiket te vermelden. Daarvoor moet de wijn voor 100% uit de betreffende gemeente komen. Alleen deze gemeenten mogen een aanvraag indienen voor de status van cru.
Lars Daniëls MV
