Vrouwen! Ik lust er wel pap van. Bij wijze van spreken dan. Ze smaken niet alleen anders, ze proeven ook anders. Anders dan mannen. Proeven ze ook beter dan mannen? Tikje dubieuze vraag, want tja, wat is nu eigenlijk ‘goed’ proeven, laat staan ‘beter’ proeven? In ieder geval lijken vrouwen onbevangener en bijgevolg eerlijker te proeven. En dat mag je eigenlijk wel beter noemen.
Ik wil een en ander graag demonstreren aan de hand van twee fel realistische ervaringen, eerder dit jaar opgedaan binnen een paar dagen tijd, die bevestigden wat ik eerder al vermoedde op basis van de omgang door beide seksen met flessen die door onzuiverheden geplaagd worden. Een mooie testcase is wanneer een wijn kurk heeft. Liefst in lichte mate, wanneer het er echt op aankomt om het probleem adequaat te benoemen. Kurk bijvoorbeeld. Vrouwen signaleren het probleem doorgaans meteen, maken er verder geen woorden aan vuil en laten een nieuwe fles komen. Mannen die menen verstand van zaken te hebben willen er vaak niet aan, draaien om het probleem heen met allerhande uitvluchten – terroir, vinificatiestijl, gebrek aan zuurstof etc. – en gaan soms zo ver het geïnfecteerde spul nog op te drinken ook. Vooral wanneer het om wijn met een Grote Naam gaat. In mijn hoedanigheid van vermeende ‘Duitslandkenner’ had ik de eer te mogen deelnemen aan een werkelijk magnifieke proeverij met verticalen 2015-2005 van Schloss Johannisberg in de Rheingau en Hubacker van Keller in Rheinhessen, plus een horizontaaltje 2008 met Grosse Gewächse uit Forst in de Pfalz van Von Buhl en Bürklin-Wolf. Een indrukwekkende collectie, afkomstig van een verzamelaar met goede smaak, veel geld en nog meer discipline. Top! Hij had voor zijn partijtje vrijwel uitsluitend proevers van de mannelijke kunne uitgenodigd. Deels professionals, deels vermogende liefhebbers met een zakelijke achtergrond.
We proefden open. Dat bood enkele aanwezigen de mogelijkheid niet zelf te hoeven proeven, maar om apps te raadplegen en te zien wat goeroes van de wijnen vonden en natuurlijk hoeveel punten die in een onbewaakt moment ooit daaraan hadden gegeven. Uiteraard altijd ruim boven de 90 punten in combinatie met een onwaarschijnlijk lange houdbaarheid. Telkens goed om voor hun beurt in extase te verklaren hoe fantastisch het allemaal wel niet was. Ook in het geval van een wijn met een apert kurkprobleem en een ander die al even duidelijk over de kop was. Een Grote Wijn is immers onfeilbaar. Dus hoe zou je die ooit kunnen bekritiseren? Wat zouden de anderen daar wel niet van denken? En wat vreselijk voor je reputatie als je er eens ‘naast’ zou zitten. Eerlijkheid kun je dan maar beter achterwege laten. Ja toch, niet dan?
Als zelfbenoemd meest vrouwvriendelijke wijnschrijver van Nederland was ik kort daarna te gast bij het volledig uit vrouwen bestaand proefgezelschap Wijnwijfjes (!). Die naam mag een understatement heten, want de leden hebben allemaal een of andere professionele band met wijn. We zouden champagnes proeven. Met in het glas een veel minder homogene collectie wijnen dan in het mannengezelschap met die Duitse Rieslings. Maar wel blind. Dus zonder aanzien van reputaties en zonder het minste of geringste spoortje van etikettenfetisjisme.
Ik heb aan die bijeenkomst daarom een veel positievere indruk overgehouden wat betreft de wijn proevende medemens. Qua discipline bijvoorbeeld. Proeven doe je in stilte om pas daarna met je commentaren te komen. En dan rechttoe rechtaan. Eerlijk, zonder blabla of poeha. Ook niet geplaagd door onzekerheid of angst om iets ‘verkeerds’ te zeggen. Bijna vanzelfsprekend liepen de meningen daarom soms heerlijk uiteen. Met eerst respect voor elkaar en daarna pas voor de wijn. Zo hoort het.
Generaliseer ik wanneer ik op basis van twee proeverijen de conclusie trek dat vrouwen nuchterder proeven dan mannen? Alle nuancerende mitsen, maaren en regelbevestigende uitzonderingen ten spijt denk ik van niet. Ervaringen uit het verleden bieden me daar inmiddels voldoende munitie voor. Tegen alle clichés in: vrouwen proeven rationeler dan mannen die zich nogal eens van een volstrekt irrationele kant laten zien en weigeren hun hersens voorrang te geven boven hun door testosteron opgeblazen ego. Om die reden verkeer ik liever in het proefgezelschap van vrouwen. Daar is overigens nog een tweede goede reden voor: as you can’t beat them, join them!
René van Heusden
