Fijnbitter

Het is een vreemde kop, maar fijnbitter is de letterlijke vertaling van Feinherb, de smaakaanduiding die vele Moselproducenten gebruiken voor wijnen die niet droog, maar ook niet heel zoet zijn. En hoewel de term niet echt bijdraagt aan de nodige duidelijkheid, dragen vele heerlijke Moselrieslings de aanduiding. Vooral in minder rijpe jaren zijn feinherbe Rieslings misschien wel de fijnste wijnen van Mosel om te kopen.

“Halbtrocken zegt niets”

Feinherb is een nog vrij jonge smaakaanduiding, die met name bedoeld is om de wettelijke term halbtrocken (in Mosel 10 tot en met 18 gram restsuiker per liter) te vermijden. Ik vroeg Annegret Reh-Gartner van Reichsgraf von Kesselstatt, die het destijds voor elkaar heeft gekregen dat de term feinherb überhaupt gebruikt mocht worden op wijnetiketten, naar het hoe en waarom. Over het waarom is ze nog steeds duidelijk. “Halbtrocken zei en zegt niets”, zegt ze. “Iemand is toch ook niet half dik of half dun?” Inderdaad, dan is het fraaier om te zeggen ‘aan de zware kant’ of ‘een beetje gezet’.De termen voor de wettelijke categorie boven halbtrocken, te weten lieblich of halbsüß, waren ook niet populair. En zo kwam men eind jaren ’90 met feinherb op de proppen, een typisch Duits woord omdat herb zo lastig letterlijk te vertalen is. Het wordt meestal vertaald als ‘bitter’ maar het kan ook ‘droog’ betekenen.

Misleidend

Von Kesselstatt ging feinherb gebruiken na een verandering in de wijnwetgeving. “Voorheen was alles verboden dat niet uitdrukkelijk was toegestaan”, herinnert zich Annegret Reh-Gartner, “maar dat werd omgezet naar dat alles werd toegestaan dat niet expliciet verboden was. Dat maakte het mogelijk om feinherb te introduceren op onze etiketten.” Maar niet veel later ging de Duitse Weinkontrolle, belast met de correcte naleving van de Duitse wijnwetgeving, bezwaar maken. Feinherb ist Irreführung, feinherb is misleiding, vond men, ook omdat de wijnen analytisch voor de wet niet gedefinieerd waren. Von Kesselstatt besloot te gaan procederen om feinherb te mogen gebruiken en werd zowel door de rechtbank van Koblenz als Trier in het gelijk gesteld. Vanaf 2002 is de term toegestaan.

Smaakaanduiding

Feinherb is dus een smaakaanduiding, maar strikt afgebakend is deze niet. Sterker nog, de restsuikergehaltes van Rieslings met feinherb op het etiket kunnen variëren van 10 gram/liter tot wel 50 gram/liter. Leden van de Grosse Ring, zoals de afdeling Mosel van het Verband Deutscher Prädikatsweingüter (VDP) ook wordt genoemd, gebruiken feinherb doorgaans voor wijnen met restsuikergehaltes tussen 18 en 30 gram per liter. Maar voor sommigen ligt de ondergrens al bij 9 gram restsuiker per liter, de bovengrens van trocken; alles daarboven tot 30 gram restsuiker per liter noemen ze feinherb. Bij meer dan 30 gram restsuiker, kiezen velen voor Kabinett, niet zelden in combinatie met feinherb. “En dat is prima”, vindt Annegret Reh-Gartner, “Kabinett behoort filigran, licht en niet té zoet te zijn. Kabinett met 60 gram restsuiker per liter is geen Kabinett, dat is Spätlese. Maar wie Kabinett met 30 à 40 gram restsuiker wil maken tegenwoordig, moet wel wat meer alcohol toestaan, dat gaat gewoon niet anders”.

Feinherb een uitkomst

Feinherb leek in de jaren 2003-2009 een overbodige term te worden, net als Kabinett trouwens. Die jaren waren vrijwel allemaal zó goed (lees: warm) dat er veel droge wijnen konden worden gemaakt, en veel daarvan ten minste het niveau Spätlese had. En alles dat niet droog was, was zo zoet dat de aanduiding feinherb minder op zijn plek was. Maar jaren als 2010, 2012 en 2013 hebben laten zien dat klassieke Moseljaren nog niet helemaal verleden tijd zijn. En in dat soort jaren, waarin de suikergehalten in de druiven meevallen en de zuurgehalten hoog liggen, zijn feinherbe Rieslings een uitkomst. Dan zijn het wijnen met een superieure balans tussen zoet en zuur, die o zo belangrijke balans in Moselriesling, die maakt dat de wijnen spannend en levendig zijn, zonder weeïgheid of scherpte.Hoewel de aanduiding dus niet exact gedefinieerd is en men het begrip soms alleen maar gecompliceerder lijkt te maken (door combinaties als Spätlese en zelfs Auslese feinherb), zijn in minder rijpe jaren feinherbe Rieslings misschien wel de beste koop in Mosel als je zoekt naar wijnen om ongecompliceerd van te genieten.

Favorieten

Hier volgt een aantal van mijn favoriete feinherbe Rieslings uit Mosel van de laatste jaren:

Weingut Forstmeister Geltz Zilliken, Saarburger Riesling Feinherb 2012

Een vrijwel perfecte Feinherb, met 11% alcohol, 20 gram restsuiker per liter en 7,8 gram zuren per liter. Saar Riesling in zeer pure vorm.

Importeur: RieslingPartners, te koop in diverse wijnwinkels

Weingut Reichsgraf von Kesselstatt, Scharzhofberger Riesling Kabinett Feinherb 2013

Hier wat meer restsuiker (28,2 gram/liter) maar ook meer zuren (9,6 gram/liter). En spanning en finesse volop, de wijn komt niet voor niets van de Scharzhofberg!

Importeur: Imperial Wijnkoperij

Weingut Loersch, Fels-Terrassen Riesling Feinherb 2013

Zinderend goede Riesling uit Trittenheimer Apotheke, van talent Alexander Loersch.

Importeur: De Champagnist

Weingut Lubentiushof, Gondorfer Gäns Riesling Kabinett (Feinherb) 2012

Eigenlijk een vrij serieuze wijn, met aardse tonen, structuur maar ook heerlijk sap.

Importeur: Winterberg Wijnen

Weingut Fritz Haag, Mosel Riesling Feinherb 2012

Geheel in de zeer fijne stijl van Haag, zeer dorstlessend.

Importeur: Résidence Wijnen / De Gouden Ton

Weingut Matthias Müller, Bopparder Hamm Riesling Alte Reben Feinherb 2013

Deze Riesling uit Mittelrhein mag niet ontbreken, een van de lekkerste net niet droge Rieslings van 2013, mét flinke diepgang en lengte. Die uit 2010 was ook erg fraai.

tekst en foto’s: Lars Daniëls MV