In Perswijn 8/2025 staan in het artikel ‘Duitse Pinot Noir met een Bourgondisch trekje’ wijnmakers uit de Pfalz en Markgräferland in het zuiden van Baden centraal. Martin Metzger, Johannis Jülg, Hanspeter Ziereisen en de broers Schneider komen er aan het woord. In dit vervolg vertellen Julian Huber, Konrad Salwey, Friedrich Keller en Rebecca Heger het een en ander over hun Spätburgunders van en bij de Kaiserstuhl.
Foto: VDP
PINOT PARADISE
De Kaiserstuhl is een kleine bergketen langs de Rijn, tussen de Vogezen in het westen en het Zwarte Woud in het oosten. Het klimaat is er warm, droog en winderig door de Bourgondische Poort die mediterrane lucht vanuit het zuiden binnenlaat en te veel regen voorkomt. Heel geschikt voor de verbouw van Burgundersorten als spätburgunder die op de vulkanische terrassen veelal met een westelijke expositie staat en op de lössbodems aan de oost- en noordzijde.
BERNHARD HUBER IN MALTERDINGEN: VOORAL FRANSE KLONEN
Van de vier wijnhuizen die we op de Kaiserstuhl bezochten, liggen het wijnhuis en de wijngaarden van Bernard Huber het dichtst tegen het Zwarte Woud aan. Het bos heeft invloed op de rijping van de druiven. Op sommige hellingen koelt het ‘s nachts behoorlijk af wat gunstig is voor een langzame, gelijkmatige rijping van druiven en ontwikkeling van de aroma’s. De bodem is er kalkrijker dan in andere delen. Na het overlijden van Bernard Huber in 2014 namen Julian (toen 24 jaar) en zijn moeder de leiding over. Julian volgde in principe de Bourgondische stijl van zijn vader, maar heeft die in de loop van de tijd verfijnd. Hij focust op de typiciteit van het kalkrijke terroir en het oogstjaar, zoekt naar precisie, finesse en frisheid en is zuinig met nieuw eikenhout. Voorheen werd er wel met hele trossen gewerkt, maar Julian is er van teruggekomen.
SALWEY IN VOGTSBURG: LANG IN FOEDER
Achter de kelder van Weingut Salwey liggen wijngaarden en eigenaar Konrad Salwey loodste ons meteen langs de vaten naar de achteruitgang om via een sluiproute midden tussen de stokken terecht te komen. Vanaf dat punt wijst Konrad op de details van de Kirchberg, Henkenberg en Eichberg waar Salwey druiven verbouwt. In een oogopslag zie je de variatie in het landschap en de wisselende expositie van de wijngaarden. Konrad: ‘Overal heeft de bodem een vulkanische oorsprong, maar hij is niet overal eender. Op de Eichberg vind je vulkanische lava wat doorgaans genereuze, complexe wijnen geeft. Die wijnen zijn ook heftiger dan die van de oudere, lager gelegen Henkenberg met vulkanische as. Wijnen van de Kirchberg met een veel hardere magma ondergrond zijn elegant met delicate aroma’s en kristallijne zuren.’ Salwey bewerkt 24 hectare en heeft circa 17 hectare in bezit. Konrad: ‘Huren is goedkoper dan kopen en druiven kopen is voordeliger dan alles zelf doen, maar ja. Ik hou mijn ogen en oren open. Een jonge generatie die druiven aan de coöperatie verkoopt, wil land dat makkelijk te bewerken is, dat gaat bij hen boven de kwaliteit. Voor ons liggen daar soms kansen om een lastig gelegen topplot over te nemen.’ Salwey laat de Spätburgunders en vrijwel al zijn GG-wijnen lang op vat liggen voor een natuurlijke stabilisatie zodat sulfiet vrijwel overbodig wordt. In vergelijking met oudere jaren zijn de Salwey’s van nu ranker, slanker en eleganter zonder aan intensiteit in te boeten.
FRANZ KELLER IN VOGTSBURG: ONTSTELEN
In zekere zin geldt dat ook voor de wijnen van Friedrich Keller die sinds 2016 verantwoordelijk is voor de wijnen van Weingut Franz Keller. Tijdens een rondleiding door de prachtige kelder die in 2013 is gebouwd, wijst Friedrich op de inbedding van het gebouw in het landschap, het benutten van hoogteverschil en de in de berg gebouwde kelders met verschillende temperaturen. Friedrich staat extra lang stil bij de ontsteler. Friedrich: ‘We hebben met hele trossen gewerkt, maar ontstelen bevalt beter, zeker als dat zorgvuldig gebeurt. Aanschaf van deze ontsteler die veel preciezer is in te stellen, maakt een ongelooflijk verschil.’ Keller werkt met Duitse en Dijon klonen. Friedrich: ‘Op de witte vulkanische grond van ons koelere deel op de Kirchberg, staan alleen Duitse klonen. Die wijnen zijn floraler, met een goede structuur. De Enselberg Spätburgunder met meer löss is van Dijon klonen uit 1999 en 2003 wat meer sappige, toegankelijke wijnen geeft. Aan de bodem op zich kun je niet veel veranderen, met de juiste keuze van klonen valt verschil te maken.’
DR. HEGER IN IHRINGEN: DOL OP BARRIQUE
Ihringen en de wijngaarden van Dr. Heger liggen in de zuidelijke punt van de Kaiserstuhl. Hier is de vierde generatie aan het werk. Dochters Rebecca, wijnmaker, en Katharina, verkoop, nemen stap voor stap de taken van vader Joachim over die tijdens ons bezoek vertelt dat hij er alle vertrouwen in heeft dat ze de goede stappen zetten. In de wijngaarden met vulkanische bodems wordt vooral met Franse klonen gewerkt, massale selectie van Clos de Vougeot in de Côtes de Nuits. In wijngaarden met een toplaag van löss staan voor 90 procent Duitse klonen. Rebecca zoekt naar concentratie en fijne zuren in de wijnen. ‘We maken houtgerijpte wijnen voor de opslag. Ik ben een voorstander van barrique, maar nooit meer dan 40 procent nieuw hout en van Taransaud met vaten die een sterk houtachtig karakter aan de wijn kunnen geven, zijn we overgestapt naar onder meer Damy voor een delicatere stijl. In de jonge jaren kan het hout in onze wijn opvallen, maar door de kracht van het fruit integreert het goed.’ Er werd geëxperimenteerd met hele trossen, maar Rebecca is niet enthousiast. Ze plukt graag ’s nachts en perst de druiven bij voorkeur direct bij binnenkomst.
TIJD NEMEN VOOR VULKAANWIJN
Hoewel de variatie in de Spätburgunders afhankelijk van kloon, leeftijd van stokken, exacte bodemsamenstelling, ligging van de wijngaard en uiteraard ook het werk in de kelder groot is, zijn deze vier wijnmakers het erover eens dat de wijnen van de Kaiserstuhl tijd nodig hebben om tot volle expressie te komen. Daarom brengen de huizen hun wijnen niet (te) vroeg op de markt en bieden veel importeurs ook oudere jaargangen aan.
FAVORIETE SPÄTBURGUNDERS
WEINGUT BERNARD HUBER
Köndringen Alte Burg Spätburgunder GG 202
Muschelkalk met ijzer: verleidelijk gekonfijt rood fruit, schoon; rijpe donkerrode kers, vlezige van vruchtvlees, rins, subtiele specerijen, gelaagd, golvend, opwekkend zuur in de finale, lang, prachtig.
Bombach Sommerhalde Spätburgunder GG 2023
Ligging tegen Zwarte Woud, kalkrijke löss, 14 tot 16 mnd barrique waarvan 30% nieuw: morel, kleine wilde bloemen; in alles verfijnd, hout nu nog iets dominant maar zal opgenomen worden, heeft nog tijd nodig, intens, lang.
Malterdingen Bienenberg Spätburgunder GG 2023
Relatief lichte grond met löss en verweerde kalksteen, steil, 50+ stokken, 100% ontsteling, 14 tot 16 maanden barrique: frivool fruit, geroosterd brood; vrolijk rood fruit, lichte houtondersteuning, complex, delicaat zuur, vol en lichtvoetig.
Hecklingen Schlossberg Spätburgunder GG 2023
Verweerde witte kalksteen: kersen in alle kleuren, verse broodkorst; rijp fruit, verfijnde kruidigheid van het hout, vol, rijk, veel, balans, afblijven.
Importeurs: Arentzwijnen, Wijnkameel
WEINGUT SALWEY
Oberrotweil Eichberg Spätburgunder GG 2022
Vulkanische lava, oostelijke expositie: puur fruit, minerale toon; rood fruit, floraal, verleidelijk, transparant, mooi onderliggend zuur, fijne grip, ‘luxe tannine’ (= quote Konrad Salwey), evenwicht.
Oberrotweil Henkenberg Spätburgunder GG 2022
Vulkanische as, lager gelegen; zwoel fruitig, houtkruidig; rijp en zacht rood fruit, vol, comfortabel, gelaagd, rijpe tannine, brede bite, lang.
Oberrotweil Kirchberg Spätburgunder GG 2022
Vulkanisch, aderen van kalksteen, warm tot heet, diep wortelende oude stokken; rood fruit, specerijen; rijp fruit, kruidig, thee, krachtig, nog jong, ‘arrogante tannine’ (= quote Konrad Salwey), zal in geheel meer integreren maar nu ook heel mooi.
WEINGUT FRANZ KELLER
Oberbergener Bassgeige Steinriese Spätburgunder GG 2023
IJzerrijk vulkanisch, relatief koel door wind vanuit de Elzas: donker fruit, ingetogen; zwarte bes, rode bes, kruidig, stevig, intens, brede tannine, lange afdronk, mooi.
Oberrotweil Eichberg Spätburgunder GG 2023
Vulkanisch met löss en leem, warme ligging, Franse klonen geplant in 1994, 18 mnd barrique waarvan 45% nieuw: houttoast, roos, fruit; veel wijn, fruitig, vol, smeuïg, spicy (hout), brede tannine, balans.
Achkarren Schlossberg Spätburgunder GG 2023
Ommuurde wijngaard, zwarte vulkanische bodem, massale selectie van oude stokken, 18 mnd barrique waarvan 35% nieuw: rijp rood fruit, houttonen; zwoel-zoete aanzet, floraal, fruitig, rokerige toets, rijke, volle wijn met een stevige afdronk.
Importeur: Pallas Wines
WEINGUT DR. HEGER
Ihringen Winklerberg Wanne Spätburgunder GG “Häusleboden” 2020
Vulkanisch, Franse klonen, massale selectie, 60 jaar oud: rijp fruit, gedroogde kruiden; intens fruitig, aards, spicy barrique, briljante zuren.
Ihringen Winklerberg Winklen Spätburgunder GG “Rappenecker” 2020
Löss, kalkrijke bodem, Duitse klonen: kruidig; vol, rijp fruit, houtkruidigheid, ronde afdronk.
Ihringen Vorderer Winklerberg Spätburgunder GG 2023
Arme, steenrijke, vulkanische grond, warme ligging, massale selectie: frivool, viool, rood fruit; fruitig, floraal, ondersteunend zuur, fijne tannine, opwekkend.
Importeur: Smaragd Wijnen
Tekst: Magda van der Rijst
Foto’s: Magda van der Rijst
Kaartje: VDP
