Aan de Duitse dichter Heinrich Heine wordt – ten onrechte – de uitspraak toegeschreven dat in Nederland alles vijftig jaar later gebeurt – zodat hij daar heen zou kunnen als de wereld zou vergaan. Waar je tegenwoordig heen zou moeten als de wereld zou vergaan, zou ik niet weten. Maar zeker niet naar Nederland. Het lijkt wel of alle veranderingen hier tegenwoordig sneller gaan dan elders. Nee, dan Frankrijk. Daar gaat het allemaal wat minder snel en jachtig dan hier. Restaurants hoeven niet meteen mee te doen met de nieuwste trend. Je kunt overal nog andouillette eten, steak frites of confit de canard. Of natuurlijk couscous met merguez, zoals we vijftig jaar geleden in Parijs al aten. Om maar te zwijgen over een baguette met frites en merguez, ’s avonds laat in de buurt van het metrostation Barbès-Rochechouart.
Frankrijk verander je niet zomaar. In Nederland gaan we inmiddels op 67-jarige leeftijd met pensioen. Frankrijk heeft zonet de pensioenhervorming van 2023, waarbij de pensioenleeftijd zou stijgen van 62 naar 64 jaar, uitgesteld tot minimaal 2027, en wellicht afgesteld. Over achterlopen gesproken. Met een levensverwachting van 85,9 jaar voor Franse vrouwen – de hoogste van Europa – levert dat een leuke pensioenduur op.
In Nederland geven we ons graag over aan kortstondige trends met vreemd eten. Zoals de crompouce, die even snel kwam als verdween. Terwijl de Fransen gewoon hun klassieke croissant zijn blijven eten. Wel zo rustgevend.
Maar zelfs in Frankrijk blijft niet alles zoals het was. Een van de dingen die nooit veranderde in het Franse straatbeeld waren de winkels van de typisch Franse keten van wijnwinkels, Nicolas. De winkel waar veel Fransen hun fles Dubonnet kochten, of de goedkope port die veel Fransen tot op de dag van vandaag nuttigen als aperitief.
Maar ja, zelfs in Frankrijk veranderen de drinkgewoonten, en aanpassing blijkt uiteindelijk, hoe pijnlijk ook, onvermijdelijk, zelfs voor een instituut als Nicolas. Sinds covid zijn de verkopen van het bedrijf, sinds 1988 in bezit van wijngigant Castel, nooit meer teruggekomen op het oude niveau. La Revue du Vin de France meldt dat Cathy Collard Geiger, de nieuwe topvrouw – sinds april dit jaar – heeft besloten om zowel het assortiment als het logo op te frissen en daarnaast de naam te wijzigen. Nou ja, niet al te veel natuurlijk, anders is het niet vertrouwd genoeg meer. ‘Nicolas’ wordt nu ‘Maison Nicolas’. Voor het logo wordt teruggegrepen op het oude logo van na de oprichting, in 1822, waarin een ambachtelijke caviste is verwerkt.
Maar de belangrijkste veranderingen zijn natuurlijk die in het assortiment van het bedrijf, dat na de supermarkten de grootste verkoper van wijn is in Frankrijk. Meer goedkope wijnen, meer bier en producten zonder alcohol moeten vanaf volgend jaar het tij keren. Niet altijd gemakkelijk, lijkt me zo. Waar Nederlandse importeurs vrijelijk goedkope wijnen van overal kunnen inkopen, moeten de Franse wijnverkopers altijd op hun tellen passen. Niet zo lang geleden hebben wijnboeren grote supermarkten gedwongen goedkope Spaanse wijnen uit het schap te halen. Boeren in wijnstreken als Bordeaux schreeuwen moord en brand als hun wijnen ‘te goedkoop’ worden aangeboden.
Maar het is een trend die niet meer lijkt te keren. Fransen willen misschien niet veranderen, maar als zij niet veranderen, dan veranderen de bedrijven wel – het kan niet anders. Een van de dingen die me in dit bericht het meest verbaasde, is dat het bedrijf wil gaan werken aan online verkoop, met een eigen website en app. In Nederland zou het ondenkbaar zijn dat dit nog niet zou bestaan. Het tekent de Franse markt en mentaliteit. Veel gaat daar een stuk langzamer, behalve natuurlijk de treinen en de vliegtuigen. Het tekent de gespletenheid van dit bijzondere land.
Dat Nicolas moet veranderen, is logisch, gezien de veranderende markt. Maar wijnen met schroefdoppen in het schap zetten, dat gaat de Fransen vooralsnog te ver. Tradities zijn er om te koesteren, toch?
Ronald de Groot, hoofdredacteur.
