Een telefoontje met Tom Dukker, ter voorbereiding van een bezoek aan Priorat, volgende week. Tom woont in Catalunya en is managing partner van ¡Hola! Cava, een bedrijf van twee Belgische ondernemers die Cava (en wat stille wijnen) op een eigentijdse manier aan de man brengen. Hij vertelt over het laatste project van het bedrijf, een Cava met minder alcohol. ‘Je ziet dat de markt voor wijn de laatste tijd revolutionair is veranderd, het gaat allemaal razendsnel. Je ziet nu ook dat veel overheden besluiten om wijn met minder alcohol lager te belasten. Wij hebben daarin dan een voorsprong, want we werken al een tijdje aan Cava die minder alcohol heeft, zo’n 8%, en die dan toch ook écht naar wijn smaakt. Daarmee zitten we voor dit moment in de juiste niche.’
Dukker is met zijn bedrijf niet de enige. Op dit moment werk ik aan een artikel over Chileense bedrijven die ik bezocht, onder andere Santa Rita. Op het moment dat ik daar was, in november, vertelde het hoofd van de afdeling R&D, Andrés Illabaca, dat hij werkt aan een methode met vergisting van wijn onder zuurstofarme omstandigheden, waardoor bij de gisting minder alcohol wordt gevormd, niet meer dan zo’n 7%. Het voordeel is, naar zijn zeggen, dat de wijn een betere natuurlijke balans heeft, omdat je er geen alcohol uit hoeft te halen, zoals bij vrijwel alle wijnen met geen of weinig alcohol, zoals ook de Cava van Tom Dukker. Een bijzonder, technisch fraai project.
Dit zijn natuurlijk mooie initiatieven, en wellicht een goed alternatief voor wijnen zonder alcohol. De wijnen zonder alcohol die ik tot nu toe heb geproefd, misten de smaak van wijnen mét – wellicht mede omdat ik op wijngebied natuurlijk een heel verwend persoon ben. Ik weet dat er pleitbezorgers zijn, en dat is helemaal prima. Bij bier zijn de producenten al een stap verder, er zijn heel fatsoenlijke 0.0-exemplaren in de handel. Maar alle nuances van wijn vangen in een product zonder alcohol, het lijkt me heel sterk, eerlijk gezegd. En waarom zou je ook? Er zijn genoeg drankjes zonder alcohol, dus waarom dan ‘wijn’? In alle eerlijkheid ben ik natuurlijk ook gewoon geërgerd door de anti-alcohol-lobby. Net als bij veel andere maatschappelijke vraagstukken is er tegenwoordig bij discussies en stellingnames, en dus ook over alcoholgebruik, geen plaats voor enige vorm van nuance. Inmiddels zijn er onderzoeken dat 39% van de Amerikanen gelooft dat er geen gezonde vorm van alcoholconsumptie bestaat. Zonder goede wetenschappelijke gronden.
In Perswijn 3 van dit jaar stond een zeer lezenswaardig interview met de journaliste Felicity Carter. Ik citeer even uit dit interview, als het gaat over de rol van de WHO, die in 2023 heeft gezegd dat er geen veilig niveau van alcoholconsumptie bestaat. ‘De WHO wordt geadviseerd door een aantal ngo’s en particuliere groeperingen, en de meeste daarvan zijn anti-alcohol. Deze groepen betwisten de wetenschap, in het bijzonder de wetenschap achter de J-curve. Al sinds de jaren twintig van de vorige eeuw is bekend dat heel licht tot gematigd drinken gezondheidsvoordelen oplevert voor je hart, diabetes helpt voorkomen en meer van dat soort dingen. Nu wordt gezegd dat dit effect waarschijnlijk niet bestaat. En dat, als het wel bestaat, het niet relevant is, want drinken verhoogt de kans op kanker. Het risico op kanker is ongelooflijk klein. Het betreft voornamelijk borstkanker, maar ook bij borstkanker is de kans heel erg klein. Maar zodra je het woord kanker in de mond neemt, zegt iedereen: ik raak het spul niet aan. Dus de gezondheidscampagne is heel, heel effectief geweest.’
De realiteit is dat uit onderzoek blijkt dat niet meer dan 4% van alle kanker wereldwijd gelinkt kan worden aan alcoholgebruik. En dan gaat het in verreweg de meeste gevallen om personen die excessief drinken. Ik heb er al vaker over geschreven, maar het kan niet vaak genoeg herhaald worden.
Als overheden denken dat ze het probleem van excessief alcoholgebruik op deze manier op te kunnen lossen, dan lijkt me dat rijkelijk naïef. In plaats daarvan beroven ze grote groepen liefhebbers van een enkel glas wijn op een dag, en vaak niet eens elke dag, van een fijn plezier zonder dat dit enige vorm van gezondheidsvoordeel oplevert. Dat is de droevige waarheid in een sector die mede door dit beleid inmiddels in een ernstige crisis verkeert.
Ronald de Groot
Ronald,
1) Hoe link je lager alcoholgehalte met zuurstofarme omgeving?
2) De defensieve houding van de sector tov. de boodschap van bewust omgaan met alcohol is niet productief en helpt niemand vooruit. En ja, daar hoort ook het minimaliseren van recente wetenschappelijke studies bij. Jij vindt 4% van alle kankers een laag cijfer. Ik vind dat behoorlijk ontnuchterend!
3) De J-curve wordt hoe langer hoe meer onder de loep genomen. In de jaren 20 van vorige eeuw werden sommige noties zoals “bias” en “gedragingen” niet in rekening genomen waardoor bepaalde (anti)correlaties uit het oog worden verloren. Een nauwkeurigere studie, rekening houdend met abstention bias leert ons dat er geen betekenisvolle voordelen bestaan uit het nuttigen van alcohol (ter herinnering, ethanol, ook in lage hoeveelheid, wordt afgebroken tot het giftige aceetaldehyde).
https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/280296
1) Hoe link je lager alcoholgehalte met zuurstofarme omgeving?
In een zuurstofarme omgeving worden andere gisten actief bij de omzetting van suikers, en deze gisten produceren geen of minder alcohol.
2) De defensieve houding van de sector tov. de boodschap van bewust omgaan met alcohol is niet productief en helpt niemand vooruit. En ja, daar hoort ook het minimaliseren van recente wetenschappelijke studies bij. Jij vindt 4% van alle kankers een laag cijfer. Ik vind dat behoorlijk ontnuchterend!
Fijn dat het ontnuchterend is, maar het is werkelijk laag, zeker als we in overweging nemen dat het merendeel hiervan op het conto komt van verslaafden en heel zware drinkers en niet van degenen die een paar glazen wijn drinken. Houd in gedachten dat volgens de laatste statistieken 1 op de 15 (dus bijns 7%!) van de Nederlanders plaveiselcelcarcinoom krijgt door blootstelling aan zonlicht. Ik zit nog steeds te wachten op degene die een kruistocht tegen seks begint omdat dit door overdracht van HPV kan leiden tot baarmoederhalskanker. Maar dat durft niemand aan. Alcohol is een (te) gemakkelijk doelwit.
3) De J-curve wordt hoe langer hoe meer onder de loep genomen. In de jaren 20 van vorige eeuw werden sommige noties zoals “bias” en “gedragingen” niet in rekening genomen waardoor bepaalde (anti)correlaties uit het oog worden verloren. Een nauwkeurigere studie, rekening houdend met abstention bias leert ons dat er geen betekenisvolle voordelen bestaan uit het nuttigen van alcohol (ter herinnering, ethanol, ook in lage hoeveelheid, wordt afgebroken tot het giftige aceetaldehyde).
De lever is bedoeld voor de afbraak van giftige stoffen en afbraakproducten, en zolang de hoeveelheden niet zo groot zijn, vormt dat geen probleem. De hoeveelheid onderzoeken is heel groot, en niet altijd eenduidig. Een belangrijke reden voor de onbetrouwbaarheid van de onderzoeken is gelegen in het feit dat vrijwel niemand in de spreekkamer eerlijk is over alcoholgebruik, en het altijd naar beneden zal ‘afronden’. Daardoor wordt de schadelijkheid van alcohol stelselmatig overschat. Ik verwijs graag naar de Lancet, waar een grote hoeveelheid onderzoek is samengebracht en waaruit niet blijkt dat alcoholgebruik, met name op wat hogere leeftijd, een gezondheidsrisico oplevert, integendeel zelfs. De Lancet concludeert dat het allemaal niet zo simpel ligt als de bestrijders van alcoholgebruik willen doen geloven.
https://www.thelancet.com/article/S0140-6736(22)00847-9/fulltext
Ronald de Groot