Afgelopen vrijdag had ik een bijzondere ervaring. Ik mocht op bezoek komen bij de priorin van Sint Catharinadal in Oosterhout. Deze priorin, zuster Maria Magdalena, is de initiatiefnemer van een bijzonder project: een eigen wijngaard. Ik bracht het bezoek in het kader van onze serie over Nederlandse wijngaarden. Daarin belichten we de belangrijkste wijngoederen van Nederland – ze verdienen het. De Chardonnay van Sint Catharinadal is een vaste waarde, en een van de betere die in Nederland wordt gemaakt. Maar lopend door de wijngaard, inclusief de nieuwste aanplant ruim 10 hectare groot, kwam ik een voor Nederland heel bijzondere druif tegen: gamay. Kennelijk een van de favoriete druiven van de Vlaming die verantwoordelijk was voor de aanplant van de wijngaard, Dirk-Antoon Samyn. Oenoloog Gerhard Horstink, sinds 2021 vanuit het bestuur betrokken bij de technische begeleiding van de wijngaard en de kelder, vertelt dat de gamay hier niet geschikt is voor het maken van rode wijnen, en dat hij wordt ingezet bij het maken van de verdienstelijke, droge rosé.
De gamay heeft dan toch iets meer warmte nodig om mooie rode wijnen op te kunnen leveren. In het Loiredal zijn de gamay-wijnen vaak nog vrij fruitig en licht. Geen wijnen waar je een liefhebber een bijzondere avond mee bezorgt, laten we maar zeggen. Op zijn best te genieten als een licht gekoelde zomerwijn. Uitzonderingen daargelaten.
Anders dan een druif als cabernet franc, ooit vrij miskend, maar nu geleidelijk populairder, heeft gamay buiten de streek waar hij vandaan komt, de Beaujolais, maar weinig succes geboekt. Het probleem is natuurlijk ook dat het imago van deze druif door de Beaujolais zelf in vroeger jaren flink verpest is. Ik kan me nog goed herinneren dat we in november de nieuwste Beaujolais primeur te proeven kregen. De snoepjes en de bananen sprongen meestal je glas uit. Fruit, fruit, fruit, maar geen complexiteit. Maar ja, de wijnen werden snel verkocht, dus het snelle geld was belangrijker dan de kwaliteit op lange termijn.
De weg terug is lang, en ook nog lang niet volbracht. Het is meer een worsteling. Officieel is de Beaujolais onderdeel van de Bourgogne. Maar de hype rond de rode Bourgognes op basis van pinot noir, met extreem hoge prijzen, is aan de Beaujolais volledig voorbij gegaan.
Vandaag vlieg ik naar Lyon, voor een bezoek aan Moulin-à-Vent. Een van de crus van de Beaujolais die sinds enige jaren probeert weer een imago op te bouwen als serieuze wijnstreek. Een van de speerpunten is ons er van te overtuigen dat de cru van de Beaujolais zijn eigen onderverdeling in aparte crus, wijngaarden met wijnen van eigen karakter, verdient. Een verleidelijk concept, dat in de Côte d’Or natuurlijk perfect werkt. Maar daar heeft het een duidelijke historische achtergrond, waardoor de namen van de crus, vooral van de grands crus, maar ook die van goede premiers crus, wereldwijd bekend zijn.
Pouilly-Fuissé, even ten noorden van de Beaujolais, ging onlangs voor met een eigen systeem van crus. Dat werkt in zekere zin, omdat je voor de beste crus domweg meer moet betalen, zodat ze ook meer prestige krijgen.
Maar de vergelijking met Pouilly-Fuissé gaat niet helemaal op. De witte wijnen van die streek waren al erg gewild, wat altijd helpt als je dan ook nog bijzondere wijnen in vrij kleine oplages van aparte wijngaarden gaat maken. Ik vrees dat het voor de crus van de Beaujolais, hoe bekend ze ook zijn, een stuk lastiger wordt om hier succes mee te hebben. Potentie is er wel. Ooit proefde ik oude wijnen uit de streek, die nog in een uitstekende conditie waren. Ze hoeven dus niet per se jong en fruitig te zijn. Gamay is geen pinot noir, maar als je de wijnen maakt op een klassieke, Bourgondische manier, met vatrijping, kan het allicht helpen.
Ik ben benieuwd naar het verhaal en de wijnen. Goede Beaujolais verdient het om gewaardeerd te worden. De gamay-druif verdient het om serieus te worden genomen. Zonde om er alleen rosé van te maken.
Ronald de Groot
