Afgelopen week was ik op reis door de wijngaarden rond de Etna, aan de oostkant van Sicilië. Een bijzondere ervaring. Als je het hebt over een vulkaan, dan is dit er wel echt eentje. Actief? Dat is bij deze vulkaan een understatement. Continu zie je een wolk stoom en gas boven de kraters aan de top hangen. Terwijl we een korte wandeling onder de top maakten, op pakweg 2700 meter hoogte, vertelde de gids dat er eind september, begin oktober weer een nieuwe uitbarsting wordt verwacht. Voor een leek een beetje beangstigend. Maar kennelijk niet voor de bewoners rond de vulkaan. Een dag eerder spraken we met wijnboeren, die en passant wat stukjes steen, wat grindachtig, van de grond raapten. ‘Kijk, dit is de as van de vulkaan. Zoals het bij jullie wel eens gewoon regent, kan het hier as regenen. Dat kan dagen duren, het krast de lak van onze auto’s.’ De toon was laconiek. Het was duidelijk, deze boeren waren het gewend om naast een vulkaan te leven. De mens is een flexibel wezen. Zelf woon ik zo’n vijf meter onder de zeespiegel, en daar maak ik me ook niet dagelijks druk om. En de boeren benadrukken dat het zeer vruchtbare grond oplevert.
De aanleiding om dit te schrijven, was eigenlijk niet eens mijn bezoek aan de Etna en omgeving. Nee, het was eigenlijk de combinatie van dit bezoek met een mailtje dat ik ontving. Met een licht bombastische aanhef: ‘Een herfst vol evenementen voor HEVA – Heroes of Europe: Volcanic Agriculture. Van Italië tot Griekenland, het Europese project voor de bescherming en bevordering van vulkanische producten neemt deel aan enkele van de belangrijkste voedings- en wijnbeurzen.’ Zo zo, de promotie van wijnen van vulkanische bodems wordt meteen goed aangepakt, laten we maar zeggen. Maar dan? Let op, ik citeer: ‘Dit internationale project, dat door de Europese Unie wordt gefinancierd in het kader van Verordening (EU) nr. 1144/2014, is een samenwerking tussen de Italiaanse consortia van wijnproducenten van de Soave en Lessini Durello, het Griekse consortium Union of Santorini Cooperatives – Santo Wines, en het consortium van Veneto voor de kaas Monte Veronese, en heeft tot doel de uit deze vulkanische terroirs afkomstige producten te bevorderen.’
Heeft u het? Je verstand staat hier bij stil. Hoe kun je spreken van ‘heroes of volcanic agriculture’ als feitelijk alle belangrijke wijngebieden op vulkanische ondergronden ontbreken? Niet alleen die van de Etna – en Etna DOC is toch echt hét voorbeeld van vulkanische wijnbouw. Hier zitten de échte heroes of volcanic agriculture, te schuilen voor de asregens. Maar ook die van rond de Vesuvius, zoals Greco di Tufo en de andere befaamde wijngebieden ter plekke ontbreken. Denk maar eens aan de Lacryma Christi del Vesuvio. En dan mag de coöperatie van Santorini kennelijk meedoen om er een ‘Europees’ project van te maken. In Oostenrijk is er nota bene een DAC met de naam Vulkanland Steiermark. Op de Canarische eilanden vinden we ook vulkanische wijnbouw. Zeker, in Soave staat een deel van de wijngaarden op een ondergrond van vulkanische oorsprong, maar om deze streek een ‘hero of volcanic agriculture’ te noemen, gaat nogal ver. Nou ja, ik kan nog wel even doorgaan. Hoe kan het toch dat dit soort obscure clubjes subsidies opstrijken, zonder dat iemand er kennelijk naar kijkt of de vlag de lading werkelijk dekt? Het lijkt er op dat vooral Zuid-Europese wijnstreken meesters zijn in het opstrijken van dit soort subsidies. Eerlijk is eerlijk, sommige van onze klanten doen dat ook.
Nou ja, als we eens even verder kijken, ook in Nederland weten we er weg mee. Zo vroeg een bedrijf dat zich The Wine Academy noemt – tot begrijpelijke ergernis van de Wijnacademie – ons twee dagen voor het verstrijken van de deadline om in alle haast een advertentie te versturen voor een wijnopleiding die zou kunnen worden bekostigd met het STAP-budget van het UWV. Dit budget van maximaal € 1000 gaat niet naar degene die de opleiding volgt, maar naar het bedrijf dat die geeft. Kassa! Ben benieuwd of deze aanvraag, die moet dienen voor ‘scholing en ontwikkeling’ ter verbetering van iemands arbeidsmarktpositie, is goedgekeurd.
Subsidies zijn mooi, maar ze moeten wel nut hebben en een zinnig doel dienen. Helaas is dat lang niet altijd het geval.
Ronald de Groot
