Sommelier Jaco van Hensbergen en zijn vrouw Sandra namen begin januari van dit jaar het vliegtuig naar Nieuw-Zeeland om te gaan werken voor Eradus Wines in de Awatere Valley, Marlborough. In deel 1 legde hij uit wat het terroir van Awatere zo bijzonder maakt. Nu geeft hij een inkijkje in het werk voorafgaand aan en tijdens de inmiddels afgesloten oogst 2014.
Wat heb je de afgelopen maanden zo al gedaan?
“Veel in de wijngaard bezig geweest. We zijn in januari begonnen met het dieven van de stam, het verwijderen van bladeren en twijgen. We werkten met z’n vieren: twee Nieuw-Zeelanders en twee Nederlanders. Sandra en ik samen waren elke dag met dezelfde percelen aan de slag, heel bijzonder. In Nederland zagen we elkaar alleen maar ‘s nachts en ‘s morgens.”
Alleen maar werk in de wijngaard?
“Michiel heeft in de Wairau Valley een Cellar Door geopend, een verkooppunt voor wijn. Ik sta daar op vrijdag en dat is geweldig. Juist de Wairau, omdat wij uit het zuiden komen en dus in alles anders zijn dan de rest om ons heen. We laten daar nu de 2013 jaargang proeven. We zijn bezig een voorraad uit Auckland te halen om ook oudere jaargangen aan te kunnen bieden. Michiel had gelukkig voor ons nog wat Pinot Gris 2008 en Pinot Noir 2005 achtergehouden.
Hij is zelf een beetje huiverig om gerijptere wijnen te proeven, maar wij hebben hem een beetje op weg geholpen want beide jaargangen waren geweldig mooi gerijpt en vitaal tegelijk. Hij gaat vanaf de courante jaargang toch maar wat dozen apart houden.In de Cellar Door verkopen we ook Franse en Italiaanse wijnen. Direct geïmporteerd en voor 12,99 NZ Dollar aangeboden. Dit is natuurlijk wel concurrentie voor de eigen wijnen, maar ik heb gemerkt dat toeristen niets willen weten van de Europese wijn. De plaatselijke bezoekers staan daar eventueel wel voor open. Kiwi’s reizen veel, proeven andere smaken en willen dat thuis ook eens proberen.”
Hoe is de aanloop naar de oogst 2014 geweest?
“In december was het weer tijdens de floraison uitstekend. Het warme weer in de lente en zomer was ook zeer positief. Natuurlijk is er regelmatig een bui gevallen, maar we hebben alles onder controle weten te houden. We hadden veel fruit hangen. Dat betekent veel werk aan de winkel om de trossen vrij te laten hangen. Wegknippen is de enige remedie. Ook hebben we ontbladerd aan de oostkant waar de ochtendzon op schijnt. De westkant hebben we meestal met bladeren bedekt gelaten.Als je niet aan fruit drop doet, ga je makkelijk over de 20 ton druiven per hectare! Bij Eradus komen we niet boven de 15 uit. We werken echt vanuit een visie op bodem, klimaat, druif en jaargang. Wat de Fransen terroir noemen. We letten echt op canopy management, dus overdreven pyrazinen en thiolen zijn er in de wijn niet bij.”
Werkt iedereen zo?
“Nou, nee. We hebben ook wel eens bij contractboeren gewerkt waar werd gezegd dat je gewoon een x-aantal trossen per rank af moest afknippen. Hartstikke leuk voor de kwantitatieve knippers, want gedachteloos afritsen is een makkie, maar dan maar dan knip je de ook juiste trossen weg. Bij Eradus kijken we per plant wat nodig is. Kijk, dat is nu iets waar ik helemaal blij van word!”
Is 2014 weer een recordjaar geworden?
“In de aanloop zaten we op rozen, zowel in kwantiteit als kwaliteit. Een stukje in de Marlborough Express vertelde ons dat leveranciers van tanks onder druk stonden om maar aan de vraag te voldoen. Een woordvoerder vertelde dat zij normaal ongeveer 112 tanks moeten afleveren, maar dat het dit jaar op de 375 neerkwam. Een ruime verdriedubbeling! Een grote speler in Awatere Valley, Peter Yealand, vertelde dat hij 20.000 ton verwachtte te oogsten.
In vergelijking met 2008 is dat het vijfvoudige. Tegenover de 250.000 ton van vorig jaar, zou Marlborough in 2014 op 290.000 ton uitkomen.De pluk begon bij ons eind maart, twee weken eerder dan gebruikelijk. In afwachting daarvan hebben we netten gespannen langs de bladwand tegen vogelschade. Sommige huizen gebruiken nog ouderwetse kanonschoten, andere hebben zonweerkaatsende zilverpapiertjes wapperen (in Zuid-Afrika had ik wel eens cd’s zien schitteren) en weer anderen hebben netten die over 6 rijen tegelijk gaan. Wij gebruiken zijnetten die vastgemaakt moeten worden aan de onder- en bovenkant met een soort clips die je bij boterhamzakjes ziet.”
Nog last gehad van onvoorziene omstandigheden?
“Begin maart hebben we in de Awatere Valley te maken gehad met een erg koude week. In de Waihopai Valley heeft men eerder ook nog te maken gehad met een korte, maar fikse hagelbui met een heftig effect. Op sommige plekken was er ruim 20% van het beste fruit vernietigd. Enkele wijnboeren hadden hierdoor eind februari al wat geoogst, fruit dat ze normaliter niet geplukt zouden hebben. Toch besloot men te oogsten om maar alvast een gedeelte van de druiven in de tanks te hebben. Een lager mostgewicht nam men voor lief.In de Awatere Valley bleef het bij heel koel weer met net geen nachtvorst in de eerste week van maart. De windmolens hebben op veel plekken in de wijngaarden aan gestaan. Luchtcirculatie boven de wijnranken zorgt er namelijk voor dat er minder kans op vorst aan de grond is. Een wijndruif is immers geen boerenkool.
Ook hebben we halverwege maart te maken gehad met een nasleep van de tropische storm Lucy. Deze storm veroorzaakte op zondag 16 maart veel regen en wind. De dagen erna werd het warm en dus was er een grote kans op botrytis. De zon kwam ook terug en dit resulteerde in fenolische rijpe Pinot gris en Pinot noir naar het einde van de maand maart toe. Op 23 maart hadden wij alvast een paar rijen pinot noir geoogst om een heuse Awatere rosé te maken. Een Brix niveau van ongeveer 22 is hiervoor perfect.Onze pinot noir is op verschillende momenten geoogst. Per kloon een andere rijpheid op dezelfde dag. We willen telkens druiven met 25 Brix. Onze eerste pinot noir werd op 30 maart geoogst en een ander gedeelte begin april. Voor het laatste gedeelte moesten we nog een paar dagen wachten. De weersomstandigheden waren steeds perfect. Marlborough heeft een lang groeiseizoen en het unieke van de valleien zijn toch wel de echt koele nachten en de warmere dagen tijdens de oogstperiode.”
En de sauvignon?
“Voor onze Pinots en Chardonnay gebruiken we alleen fruit uit eigen wijngaard, voor de Sauvignon Blanc kopen we ook wat fruit van de buurman. Door Lucy kregen we extra te werk te verrichten, want uitgerekend het beste perceel had te maken met wat grijze rot. We hebben tros voor tros gecheckt op aanwezigheid van schimmel en eventueel weggeknipt. Ook was het perceel makkelijker te oogsten, want alle trossen die er hingen waren van topkwaliteit.
We plukten op 28 maart het topperceel met de hand en daarna het andere perceel met de oogstmachine. Oogstmachines anno 2014 zijn wel heel modern en nauwkeurig. Snel waren ze al…”
Hoe kijk je aan tegen het gebruik van oogstmachines?
“Ik denk dat als je de voorbereidende werkzaamheden perfect hebt gedaan en dus geen second set en geen verborgen botrytis hebt, je met een moderne oogstmachine hetzelfde kwaliteitsniveau bereikt als wanneer je met een oogstploeg de wijngaard in gaat. Een oogstmachine laat druiven met droge botrytis hangen en door het schudden aan de rij vallen die met natte botrytis er vanaf voordat ze daadwerkelijk geplukt worden. Deze natte botrytis zit aan de buitenkant van de tros. Als je een paar trossen bij elkaar hebt, verstrengeld en al, heb je kans op botrytis die je niet ziet: de verborgen botrytis.Als de oogstmachines en de crew arriveren, bespreekt men welke rijen er geoogst moeten worden, waar men moet beginnen in een rij en wordt de hoogte van de rijen opgemeten. De harvester kan namelijk in zijn cabine de hoogte verstellen van de buizen die de druiven van de plant af moeten halen. Tevens is een rij druivenstokken onderverdeeld in verschillende bays. Het kan zo zijn dat bijvoorbeeld de eerste bay van een rij iets mindere kwaliteit geeft.
De oogstmachine bevat een sorteertafel en voor 97% geldt dat er alleen maar druiven in de verzamelbak komen. Als deze verzamelbak vol is, komt de Gondola voorrijden en wordt de verzamelbak geleegd. Als de Gondola op zijn beurt vol is, wordt deze geleegd in de bak van een truck en deze brengt de druiven uiteindelijk naar de winery. Dit totale proces duurt in mijn optiek allemaal te lang, maar dit is pas de eerste keer dat ik een gedeeltelijke machinale oogst meemaak.Een oogstmachine plus crew inhuren kost 200 NZ dollar per kilometer per dag. Als wij met de hand oogsten, oogsten wij bins van gemiddeld 10 kilo. Per bin krijg je tussen de 0,80 NZ Dollar en 2,50 NZ Dollar. Een oogstploeg is maar een fractie zo snel als een oogstmachine. In Nieuw-Zeeland zijn veel rugzaktoeristen en Chinezen die komen plukken. Helaas heb ik veel foute trossen de bins in zien gaan om die maar zo snel mogelijk vol te hebben. Mensen met iets minder liefde voor druiven als ondergetekende, laten we maar zeggen. Waar kies je dan voor als wijnboer, dat is de vraag.” Lees deel 1 van het interview met Jaco van Hensbergen.
